In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Reisverslag transport Westerbork-Auschwitz: woensdag vroeg&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of getypt(o.a. door Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld &nbsp;

Reisverslag transport Westerbork-Auschwitz: woensdag vroeg&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of getypt(o.a. door Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld &nbsp;

Het transport van Westerbork naar Auschwitz van 9 februari 1943

Reisverslag transport: 1942-11-30 uit Westerbork&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of overgetypt (o.a. door Bob Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld.

Reisverslag transport: 1942-11-30 uit Westerbork&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of overgetypt (o.a. door Bob Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld.

Het transport van Westerbork naar Auschwitz van 30 november 1942

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 30 november 1942 - Auschwitz

Reisverslag transport: 1942-11-30 uit Westerbork&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of getypt (o.a. door Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld.

Reisverslag transport: 1942-11-30 uit Westerbork&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of getypt (o.a. door Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld.

Het transport van 30 november 1942 van Westerbork naar Auschwitz

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-10 Onderwerp: Werkzaam als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch, haar vader en rest van het gezin opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Ze was twee dagen vrij en heeft hen brieven gestuurd. Ze is blij dat ze samen zijn, maar ze vindt het moeilijk. Vraagt naar ouderlijk huis in Borger en of de spullen er nog staan. Verpleging Apeldoornsche Bosch moet 13 oktober naar Amsterdam en een deel krijgt dan een vrijstelling.&nbsp;

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-10 Onderwerp: Werkzaam als verpleegster in het Apeldoornsche Bosch, haar vader en rest van het gezin opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Ze was twee dagen vrij en heeft hen brieven gestuurd. Ze is blij dat ze samen zijn, maar ze vindt het moeilijk. Vraagt naar ouderlijk huis in Borger en of de spullen er nog staan. Verpleging Apeldoornsche Bosch moet 13 oktober naar Amsterdam en een deel krijgt dan een vrijstelling.&nbsp;

Brief van Lina Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit het Apeldoornsche Bosch

Transport 9 februari 1943 - Auschwitz

Verslag van het schietincident vanuit de lucht bij de Barneveldbarak, barak 85. Bij dit voorval - in mei 1944 - viel een dode en verschillende gewonden. Van: Tels-de Jong, L.L.

Verslag van het schietincident vanuit de lucht bij de Barneveldbarak, barak 85. Bij dit voorval - in mei 1944 - viel een dode en verschillende gewonden. Van: Tels-de Jong, L.L.

Verslag over de beschieting van de Barneveldbarak door L.L. Tels-de Jong

Verklaring Afgegeven door: Kuller, Johan Willem Thomas, notaris te 's-Gravenhage&nbsp; Betreft de nalatenschap van de familie de Groot.

Verklaring Afgegeven door: Kuller, Johan Willem Thomas, notaris te 's-Gravenhage&nbsp; Betreft de nalatenschap van de familie de Groot.

Verklaring over nalatenschap fam. de Groot

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944

Foto

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944 Tassen

Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Westerbork, kamp, 1944 Tassen

Wij zijn nog druk bezig met het verbeteren en uitbreiden van de informatie op deze website. Dat wat al klaar is, delen we hier graag.

Platform nog in ontwikkeling

Sonder-Ausweis&nbsp; Norden, Herman, 19-7-21, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Norden, Herman, 19-7-21, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Herman Norden

Personen