In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-05-28 Onderwerp: brief nummer 13 ontvangen; de dagen zijn saai en het verlangen naar het gezin van haar dochter is groot; de brieven van haar dochter, schoonzoon en kleindochter heeft Mathilde op een veilige plek laten onderbrengen; Mathilde gaan vandaag naar dokter Elzas; bij oom Bennie is nog alles bij het oude; ‘Hoor je nog wel iets van vader zijn broer Ben?’….&nbsp;

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-05-28 Onderwerp: brief nummer 13 ontvangen; de dagen zijn saai en het verlangen naar het gezin van haar dochter is groot; de brieven van haar dochter, schoonzoon en kleindochter heeft Mathilde op een veilige plek laten onderbrengen; Mathilde gaan vandaag naar dokter Elzas; bij oom Bennie is nog alles bij het oude; ‘Hoor je nog wel iets van vader zijn broer Ben?’….&nbsp;

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Geboortebewijs van David Simmeren (1907).

Geboortebewijs van David Simmeren (1907).

Bewijs van geboorte van David Simmeren

Overzichtsfoto.&nbsp; Overzichtsfoto van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941.&nbsp; De foto geeft een beeld van het kamp gezien vanaf het dak van barak 6. Duidelijk zichtbaar zijn de barakken 7, 11 en 12 en op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Overzichtsfoto.&nbsp; Overzichtsfoto van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941.&nbsp; De foto geeft een beeld van het kamp gezien vanaf het dak van barak 6. Duidelijk zichtbaar zijn de barakken 7, 11 en 12 en op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

van barakken van het kamp met op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda (weduwe van Koppelen) Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-04-24 Onderwerp:&nbsp;voor Mathilda nog steeds dezelfde sleur, hoopt op een spoedig weerzien met het gezin van haar dochter; over verschillende familieleden; gelukkig is de winter achter de rug en kan Mathilde weer naar buiten toe; Met oom ben gaat het goed, zijn vrouw valt nog meer af; Mathilde is nog steeds bij Cato; Mathilde kijkt vaak naar de foto waar het hele gezin op staat…

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda (weduwe van Koppelen) Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-04-24 Onderwerp:&nbsp;voor Mathilda nog steeds dezelfde sleur, hoopt op een spoedig weerzien met het gezin van haar dochter; over verschillende familieleden; gelukkig is de winter achter de rug en kan Mathilde weer naar buiten toe; Met oom ben gaat het goed, zijn vrouw valt nog meer af; Mathilde is nog steeds bij Cato; Mathilde kijkt vaak naar de foto waar het hele gezin op staat…

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 397 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Levy, Regina Sara geb. 19-01-59 overleden te Westerbork op 28-06-1943 op 01-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 397 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Levy, Regina Sara geb. 19-01-59 overleden te Westerbork op 28-06-1943 op 01-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Regina Sara Levy

Naziconcentratiekampen

Auschwitz I

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Sobibor

Transport 11 mei 1943 - Sobibor

Transport 18 mei 1943 - Sobibor

Transport 25 mei 1943 - Sobibor

Transport 1 juni 1943 - Sobibor

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Transport 29 juni 1943 - Sobibor

Transport 6 juli 1943 - Sobibor

Transport 13 juli 1943 - Sobibor

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Transport 24 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 7 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Theresienstadt

Transport 21 april 1943 - Theresienstadt

Transport 21 september 1943 - Auschwitz

Transport 19 oktober 1943 - Auschwitz

Transport 16 november 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 18 januari 1944 - Theresienstadt

Transport 25 januari 1944 - Auschwitz

Transport 1 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Transport 15 februari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 18 september 1942 - Auschwitz

Transport 14 september 1942 - Auschwitz

Transport 11 september 1942 - Auschwitz

Transport 7 september 1942 - Auschwitz

Transport 4 september 1942 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 28 augustus 1942 - Auschwitz

Informatie uit andere archieven

Van: Deutschen Wehrmacht Aan: Vries, de Plaats: Datum: 1945-03-30

Van: Deutschen Wehrmacht Aan: Vries, de Plaats: Datum: 1945-03-30

Kaart

Van: Suze Aan: familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-14 Onderwerp: vanmorgen kwam de oproep voor Meijer voor een herkeuring, moet dinsdag terug komen om een bewijs van de specialist te krijgen, dat hij een zoutloos dieet heeft; werd uiteindelijk goedgekeurd voor licht werk; bestemming is onbekend; verscheidene mensen onder de veertig moeten naar Duitsland; twee bekenden moeten woensdagnacht weg…

Van: Suze Aan: familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-14 Onderwerp: vanmorgen kwam de oproep voor Meijer voor een herkeuring, moet dinsdag terug komen om een bewijs van de specialist te krijgen, dat hij een zoutloos dieet heeft; werd uiteindelijk goedgekeurd voor licht werk; bestemming is onbekend; verscheidene mensen onder de veertig moeten naar Duitsland; twee bekenden moeten woensdagnacht weg…

Brief van Suze aan beste familie vanuit Amsterdam

Sonder-Ausweis Seligmann-Halberstadt, Toni, 12-4-96 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten. Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis Seligmann-Halberstadt, Toni, 12-4-96 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten. Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Toni Seligmann-Halberstadt

Personen