We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Het Nederlands Beheerinstituut&nbsp; Aan: Verduin, S. Mej.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1950-09-27&nbsp; Onderwerp: opheffing van bewindvoering, omdat het vermogen nihil is

Van: Het Nederlands Beheerinstituut&nbsp; Aan: Verduin, S. Mej.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1950-09-27&nbsp; Onderwerp: opheffing van bewindvoering, omdat het vermogen nihil is

Brief van het Nederlands Beheerinstituut aan Sophia Verduin

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein staan te wachten Kamp Westerbork, 1942 Een Nederlandse politieman en iemand van de Grüne Polizei zijn ook op de foto te zien.

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein staan te wachten Kamp Westerbork, 1942 Een Nederlandse politieman en iemand van de Grüne Polizei zijn ook op de foto te zien.

Kampgevangenen wachten met hun bagage voor een rijtuig van de deportatietrein

Sonder-Ausweis Nol, Jacob, 9-5-06, ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Nol, Jacob, 9-5-06, ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Jacob Nol

Van: Magnus, Josef Aan: familie (Engeland) Datum: 1945 Plaats: Amsterdam Onderwerp: over families die het niet hebben overleefd (Roosen en Wolff), over het leeghalen van de woning door de bezetter, vele spullen in bewaring gegeven. Deze kunnen ze terugkrijgen als er weer een woning voor het gezin is. Tijdens hun verblijf in Theresienstadt zijn vele brieven geschreven, maar er kwam niets door. Het gezin Magnus is weer redelijk van de ontberingen in Theresienstadt hersteld en weer redelijk op gewicht. Geen reden meer om zorgen te maken.

Van: Magnus, Josef Aan: familie (Engeland) Datum: 1945 Plaats: Amsterdam Onderwerp: over families die het niet hebben overleefd (Roosen en Wolff), over het leeghalen van de woning door de bezetter, vele spullen in bewaring gegeven. Deze kunnen ze terugkrijgen als er weer een woning voor het gezin is. Tijdens hun verblijf in Theresienstadt zijn vele brieven geschreven, maar er kwam niets door. Het gezin Magnus is weer redelijk van de ontberingen in Theresienstadt hersteld en weer redelijk op gewicht. Geen reden meer om zorgen te maken.

Brief van Josef Magnus aan familie in Engeland vanuit Amsterdam

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Getuigschrift dat Fritz Tauber werkzaam is geweest in Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: haar schoondochter Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-19 Onderwerp: peren uit een toegestuurde pot met zelfrijzend bakmeel in de Centrale Keuken gebakken (Koegeltjes); pakketpost.

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: haar schoondochter Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-19 Onderwerp: peren uit een toegestuurde pot met zelfrijzend bakmeel in de Centrale Keuken gebakken (Koegeltjes); pakketpost.

Briefkaart van Esther Acohen-de la Bella aan L. Acohen-Polet vanuit kamp Westerbork

Foto van Carolina de Winter

Van: Alfred en Els Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-17 Onderwerp: brief van vader aan Siegfried; weinig hoop op een langer verblijf in kamp Westerbork van de geliefde vier personen; morgen zal er een (dubbel) transport gaan; pakketten toegestuurd…

Van: Alfred en Els Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-17 Onderwerp: brief van vader aan Siegfried; weinig hoop op een langer verblijf in kamp Westerbork van de geliefde vier personen; morgen zal er een (dubbel) transport gaan; pakketten toegestuurd…

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Bevel van Duitse Weermacht. Alle mannen in de leeftijd van 17 t/m 40 jaar moeten zich voor de arbeidsinzet melden.

Bevel van Duitse Weermacht. Alle mannen in de leeftijd van 17 t/m 40 jaar moeten zich voor de arbeidsinzet melden.

Bekendmaking van de Duitse Weermacht

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Bijstand en Toezicht

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen (voormalige woning kampcommandant). De persoon (tweede van rechts) is Herbert Scipio. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen (voormalige woning kampcommandant). De persoon (tweede van rechts) is Herbert Scipio. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van bewoners van Kamp Schattenberg poserend voor de woning van de familie Van der Speck O'Breen

Bekendmaking Datum: 1943-05-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangen van pakketten; Verhuizing; Vermisten

Bekendmaking Datum: 1943-05-17 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangen van pakketten; Verhuizing; Vermisten

Bekendmaking over ontvangen van pakketten, verhuizingen en vermisten

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie, Roel enz. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-08&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie is verhuisd van een bijna lege barak 57 naar een overvolle barak 63. De bewoners van de 57 zijn over de andere barakken verdeeld. Ze werkt in een kleine of een grote ploeg bij de boer (rogge binden en aardappelen rooien). Voorlopig heeft zij nog vrijstelling van transport. Mocht ze vertrokken zijn dan zal Erna het laten weten. Erna is de persoon die samen met haar man Erich Zielke tot nu toe Annie uit de trein heeft weten te halen.

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie, Roel enz. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-08&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie is verhuisd van een bijna lege barak 57 naar een overvolle barak 63. De bewoners van de 57 zijn over de andere barakken verdeeld. Ze werkt in een kleine of een grote ploeg bij de boer (rogge binden en aardappelen rooien). Voorlopig heeft zij nog vrijstelling van transport. Mocht ze vertrokken zijn dan zal Erna het laten weten. Erna is de persoon die samen met haar man Erich Zielke tot nu toe Annie uit de trein heeft weten te halen.

Brief van Annie aan Rudi, Roel en de anderen vanuit kamp Westerbork

Aan: Wolff, C.S. (mevrouw), Westerbork, kamp, barak 45 Datum: 1943-04-29 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een postwissel van 10 gulden.&nbsp;

Aan: Wolff, C.S. (mevrouw), Westerbork, kamp, barak 45 Datum: 1943-04-29 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een postwissel van 10 gulden.&nbsp;

Bewijs van verzending van een postwissel naar kamp Westerbork

Colofon

Tekening 'De Jonkvrouw in 't Bosch' &nbsp; Van: Löwenhardt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-12&nbsp; Onderwerp: de tekening is gemaakt na aanleiding van de verjaardag van Regina Gans (De Jonkvrouw in 't Bosch).

Tekening 'De Jonkvrouw in 't Bosch' &nbsp; Van: Löwenhardt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-12&nbsp; Onderwerp: de tekening is gemaakt na aanleiding van de verjaardag van Regina Gans (De Jonkvrouw in 't Bosch).

Foto van een tekening van 'De Jonkvrouw in 't Bosch' van W. Löwenhardt

Jonge Indische dames staan buiten in de sneeuw bij een paar bomen. In de verte is een barak te zien. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950/1951

Jonge Indische dames staan buiten in de sneeuw bij een paar bomen. In de verte is een barak te zien. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950/1951

Drie Indisch jonge dames in Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg)

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-09-11, No. 50&nbsp; Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Ernst David). Ernst David is ook werkzaam als chef-kok in de centrale keuken.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-09-11, No. 50&nbsp; Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Ernst David). Ernst David is ook werkzaam als chef-kok in de centrale keuken.

Lagerbefehl No. 50

Personen