We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Aan: Magnus, Simon Datum: 1945-04-20 Onderwerp: voorgedragen voor een voor het buitenland samengestelde reisgroep. De datum van het transport zal nog worden bekend gemaakt.

Aan: Magnus, Simon Datum: 1945-04-20 Onderwerp: voorgedragen voor een voor het buitenland samengestelde reisgroep. De datum van het transport zal nog worden bekend gemaakt.

Mededeling voor Simon Magnus over eventuele deportatie/evacuatie uit Theresienstadt

Ziekenhuis met patiënten op bedden gezeten.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944&nbsp; Bij mooi werden patiënten zover dat mogelijk was buiten in de zon gezet.

Ziekenhuis met patiënten op bedden gezeten.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1944&nbsp; Bij mooi werden patiënten zover dat mogelijk was buiten in de zon gezet.

Patiënten van het kampziekenhuis op hun bed in de open lucht

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-18 Onderwerp: het zenden van rugzakken naar kamp Westerbork voor personen die zich bijvoorbeeld in kamp Amersfoort bevinden, vermeld onder andere ‘Depot’ ; gemengd-gehuwden; verscherping controle Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork; pakketpost naar kamp Westerbork met distributievrije levensmiddelen…

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-18 Onderwerp: het zenden van rugzakken naar kamp Westerbork voor personen die zich bijvoorbeeld in kamp Amersfoort bevinden, vermeld onder andere ‘Depot’ ; gemengd-gehuwden; verscherping controle Lippmann-Rosenthal in kamp Westerbork; pakketpost naar kamp Westerbork met distributievrije levensmiddelen…

Bulletin nummer 21 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Bescheinigung - vergunning Afgegeven door der befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD. Mevrouw Katz-Goldschmidt mag buiten de toegestane tijden inkopen doen en een markt bezoeken in Arnhem. Datum: 1944-07-03

Bescheinigung - vergunning Afgegeven door der befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD. Mevrouw Katz-Goldschmidt mag buiten de toegestane tijden inkopen doen en een markt bezoeken in Arnhem. Datum: 1944-07-03

Vergunning waarmee Kaatje Katz-Goldsmit het kamp tijdelijk mag verlaten

Van: Presser, Louise Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder) en Huizinga, Mietje (halfzus) Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-6-16 Onderwerp: afscheidsbrief, want bijna naar Westerbork; wellicht nog kans op vrijstelling van transport, maar hoop is gering; hoop op weerzien

Van: Presser, Louise Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder) en Huizinga, Mietje (halfzus) Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-6-16 Onderwerp: afscheidsbrief, want bijna naar Westerbork; wellicht nog kans op vrijstelling van transport, maar hoop is gering; hoop op weerzien

Brief van Louise Presser aan Christine Huizinga-Swaluw en Mietje Huizinga

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Beste vrienden allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-10 Onderwerp:&nbsp;Meta is blij dat ze deze brief nog kan schrijven, want dat had ze na de vorige niet meer gedacht. Met paps gaat het beter. Hij wandelt bij mooi weer buiten en zodra de blaas kiemvrij blijft gaat hij de tweede operatie tegemoet. Over een week volgt de verhuizing en Meta denkt dat ze het beter gaat krijgen. Ze ziet graag weer een pakje tegemoet, hoewel de gedachte dat ze onbescheiden is haar bezwaart.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Beste vrienden allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-10 Onderwerp:&nbsp;Meta is blij dat ze deze brief nog kan schrijven, want dat had ze na de vorige niet meer gedacht. Met paps gaat het beter. Hij wandelt bij mooi weer buiten en zodra de blaas kiemvrij blijft gaat hij de tweede operatie tegemoet. Over een week volgt de verhuizing en Meta denkt dat ze het beter gaat krijgen. Ze ziet graag weer een pakje tegemoet, hoewel de gedachte dat ze onbescheiden is haar bezwaart.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Els en Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-28 Onderwerp: bedankt voor het toezenden van de dozen, echter graag een grotere maat; wacht op bericht betreffende het bijzetten van de urn; gisteren kwamen twee brieven binnen vanuit kamp Westerbork, een van Liesje en een van Siegfried; twee heren gesproken die uit kamp Westerbork met verlof waren. helaas heeft Siegfried deze gunst nog niet gehad; vrijlating van Siegfried ziet de schrijfster somber in: Liesje en Siegfried kunnen elkander tot steun zijn; Siegfried vraagt van alles om op te sturen; Siegfried moet in het kamp bonen en erwten lezen, niets voor iemand die altijd met zijn hersenen werkt…

Van: Els en Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-28 Onderwerp: bedankt voor het toezenden van de dozen, echter graag een grotere maat; wacht op bericht betreffende het bijzetten van de urn; gisteren kwamen twee brieven binnen vanuit kamp Westerbork, een van Liesje en een van Siegfried; twee heren gesproken die uit kamp Westerbork met verlof waren. helaas heeft Siegfried deze gunst nog niet gehad; vrijlating van Siegfried ziet de schrijfster somber in: Liesje en Siegfried kunnen elkander tot steun zijn; Siegfried vraagt van alles om op te sturen; Siegfried moet in het kamp bonen en erwten lezen, niets voor iemand die altijd met zijn hersenen werkt…

Brief van Els en Alfred aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Joodse gemeenten in Flevoland

Joodse gemeente Almere

Herman Goudsmit gebruikte het alias Willem Duveen, met als geboortedatum 26 augustus 1918. Hij is onder die schuilnaam op 18 januari 1943 op transport gesteld naar Auschwitz.

Verklaring van overlijden van Louis Berlijn (1876-1942).

Verklaring van overlijden van Louis Berlijn (1876-1942).

Verklaring van overlijden van Louis Berlijn

Van: Emmering, S. Aan: American Consulate Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: vraag om een bevestiging van registratie ten behoeve van emigratie Zie ook inv.nr. 7877-27 en 29

Van: Emmering, S. Aan: American Consulate Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: vraag om een bevestiging van registratie ten behoeve van emigratie Zie ook inv.nr. 7877-27 en 29

Brief van S. Emmering aan American Consulate

Enveloppe geadresseerd aan: Meijer-Verduin, R. Transvaalstraat 7 Amsterdam&nbsp; Op achterzijde stempel: Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Enveloppe geadresseerd aan: Meijer-Verduin, R. Transvaalstraat 7 Amsterdam&nbsp; Op achterzijde stempel: Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Enveloppe geadresseerd aan R. Meijer-Verduin van de Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Joseph Manasse was op 1 februari 1943 in kamp Vught gevangen gezet. Hij is op 15 april 1943 vanuit een transport gevlucht en heeft de oorlog in onderduik overleefd.

Van: Leeuw, de, Schoontje Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943 Onderwerp: omstandigheden; voedselvoorziening; dekens; Op briefpapier Westerbork

Van: Leeuw, de, Schoontje Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943 Onderwerp: omstandigheden; voedselvoorziening; dekens; Op briefpapier Westerbork

Brief van Schoontje de Leeuw aan Bernard de Leeuw vanuit kamp Westerbork

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-07-29&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverstrekking; Eten door schoolkinderen; Voedselverstrekking aan de Hachsjara en buitendienstgroep.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-07-29&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverstrekking; Eten door schoolkinderen; Voedselverstrekking aan de Hachsjara en buitendienstgroep.

Bekendmaking over voedselverstrekking voor verschillende groepen in en buiten het kamp

Van: Kreveld, Anna van&nbsp; Geboren: 1936-11-03 Plaats: Borgerhout Overleden: 1942-11-05 Overlijdensplaats: Auschwitz

Van: Kreveld, Anna van&nbsp; Geboren: 1936-11-03 Plaats: Borgerhout Overleden: 1942-11-05 Overlijdensplaats: Auschwitz

Foto van Anna van Kreveld

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Zelhem Datum: 1941-10-14 Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Zelhem Datum: 1941-10-14 Onderwerp: belevenissen

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Zelhem

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942 Links op de foto de centrale keuken. Rechts ervan barak 10 en een deel van de schouwburgbarak. De foto is genomen vanaf de voormalige appelplaats. Barak 80 is dan nog niet gebouwd.

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942 Links op de foto de centrale keuken. Rechts ervan barak 10 en een deel van de schouwburgbarak. De foto is genomen vanaf de voormalige appelplaats. Barak 80 is dan nog niet gebouwd.

Zicht op de centrale keuken en een deel van de schouwburg

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 384 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Goudeketting, Miep geb. 21-04-42 overleden te Westerbork op 25-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 384 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Goudeketting, Miep geb. 21-04-42 overleden te Westerbork op 25-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Miep Goudeketting

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Tekening/Ontwerp voor een decor voor 'Lente In Wien' in Interneringskamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-22, No. 18 Inhoud: Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot dienstleider resp. groepsleider.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-22, No. 18 Inhoud: Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot dienstleider resp. groepsleider.

Lagerbefehl No. 18

Personen