In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-11-28 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht uit kamp Westerbork van Willem Korthoef (barak 66) om per expres levensmiddelen van max 2 kilo toe te sturen. Het pakket moet uiterlijk 29-11 voor 3 uur s middags worden bezorgt.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-11-28 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht uit kamp Westerbork van Willem Korthoef (barak 66) om per expres levensmiddelen van max 2 kilo toe te sturen. Het pakket moet uiterlijk 29-11 voor 3 uur s middags worden bezorgt.

Brief

Notities&nbsp; Van: Jong-Cohen, de, Estella Onderwerp: aantekeningen over het versturen van pakketten aan haar zwager Henri Kwieser die is gedeporteerd naar Theresienstadt. Estella heeft zich op de hoogte laten brengen door iemand die heeft samengewerkt met Henri Kwieser bij de Joodse Raad.

Notities&nbsp; Van: Jong-Cohen, de, Estella Onderwerp: aantekeningen over het versturen van pakketten aan haar zwager Henri Kwieser die is gedeporteerd naar Theresienstadt. Estella heeft zich op de hoogte laten brengen door iemand die heeft samengewerkt met Henri Kwieser bij de Joodse Raad.

Notitie over de deportatie van Henri Kwieser naar Theresienstadt

Van: Hoorn, van, H.en B. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09/10 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden en vraag om diverse goederen. Twee verschillende brieven. Oom Simon was vorige week donderdag aangekomen. Ze konden niets voor hem doen. Hij is vanmorgen, dinsdag (brief 1) op transport gegaan.

Van: Hoorn, van, H.en B. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09/10 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden en vraag om diverse goederen. Twee verschillende brieven. Oom Simon was vorige week donderdag aangekomen. Ze konden niets voor hem doen. Hij is vanmorgen, dinsdag (brief 1) op transport gegaan.

Brief van Henriette en Betsy van Hoorn aan fam. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: het Ministerie van Justitie Aan: Querido, Abraham Plaats: Den Haag Datum: 1951-03-01 Onderwerp: enveloppen waarin de brief zat met aangifte van overlijden van Roosje Querido-Lever.

Van: het Ministerie van Justitie Aan: Querido, Abraham Plaats: Den Haag Datum: 1951-03-01 Onderwerp: enveloppen waarin de brief zat met aangifte van overlijden van Roosje Querido-Lever.

Enveloppe van het Ministerie van Justitie aan Abraham Querido

Commandant J. Schol en zijn vrouw.&nbsp; De foto is gemaakt tijdens het joelfeest van 1942.

Commandant J. Schol en zijn vrouw.&nbsp; De foto is gemaakt tijdens het joelfeest van 1942.

Kampcommandant J. Schol en zijn vrouw

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, informatiebureau Datum: 1949-02-23 Onderwerp: het vertrek van Ellen Margrit Heymann (1931) naar Auschwitz vanuit Theresienstadt en haar overlijden. Vertrekdatum van Westerbork naar Theresienstadt moet zijn 18 januari 1944.

Van: Het Nederlandsche Rode Kruis, informatiebureau Datum: 1949-02-23 Onderwerp: het vertrek van Ellen Margrit Heymann (1931) naar Auschwitz vanuit Theresienstadt en haar overlijden. Vertrekdatum van Westerbork naar Theresienstadt moet zijn 18 januari 1944.

Verklaring van het Rode Kruis over Ellen Margrit Heymann

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-16, No. 16 Inhoud: Nieuwe werkruimte van de bouwleiding; werkopdrachten Blz.: 2

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-16, No. 16 Inhoud: Nieuwe werkruimte van de bouwleiding; werkopdrachten Blz.: 2

Lagerbefehl No. 10