In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Militair Commissaris voor de Provincie Drenthe Aan: Den heer Provincialen Voedselcommissie voor Drenthe Plaats: Te Velde Datum: 1945-05-17 Onderwerp: fouilleren kampbevolking, inbeslagname levensmiddelen, opmerking van Samuel Dresden.

Van: Militair Commissaris voor de Provincie Drenthe Aan: Den heer Provincialen Voedselcommissie voor Drenthe Plaats: Te Velde Datum: 1945-05-17 Onderwerp: fouilleren kampbevolking, inbeslagname levensmiddelen, opmerking van Samuel Dresden.

Brief van Militair Commissaris voor de Provincie Drenthe aan den heer Provincialen Voedselcommissie voor Drenthe

Mededeling Van: Buijvoets, J.G. Aan: Provinciaal Militair Commissaris in de Provincie Drenthe Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-16 Onderwerp: over schoenen en eetgerei voor bewaking van de Binnenlandse Strijdkrachten.

Mededeling Van: Buijvoets, J.G. Aan: Provinciaal Militair Commissaris in de Provincie Drenthe Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-16 Onderwerp: over schoenen en eetgerei voor bewaking van de Binnenlandse Strijdkrachten.

Mededeling van J. Buijvoets aan Provinciaal Militair Commissaris in de Provincie Drenthe

Van: Militair Commissaris voor den Provincie Drenthe Aan: Luitenant Buijvoets, J. Plaats: Assen Datum: 1945-04-30 Onderwerp: Toeslagen voor levensmiddelen voor bewaking (Binnenlandse Strijdkrachten) wegens zware arbeid.

Van: Militair Commissaris voor den Provincie Drenthe Aan: Luitenant Buijvoets, J. Plaats: Assen Datum: 1945-04-30 Onderwerp: Toeslagen voor levensmiddelen voor bewaking (Binnenlandse Strijdkrachten) wegens zware arbeid.

Brief van de Militair Commissaris voor den Provincie Drenthe aan kampcommandant J. Buijvoets

Specifieke groepen kampbewoners

Binnenlandse Strijdkrachten kamp Westerbork

Van: Visser, E. Aan: Visser, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-14 Onderwerp: Omstandigheden thuis, pogingen om vrijlating uit Westerbork te bewerkstelligen. (Asser Visser zit in barak 3a in kamp Westerbork). Contact opnemen met Schellenberg die zich deze week in Westerbork bevindt of met de commandant Deppner. Schmidt in den Haag is met de vrijlatingszaak bezig.

Van: Visser, E. Aan: Visser, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-14 Onderwerp: Omstandigheden thuis, pogingen om vrijlating uit Westerbork te bewerkstelligen. (Asser Visser zit in barak 3a in kamp Westerbork). Contact opnemen met Schellenberg die zich deze week in Westerbork bevindt of met de commandant Deppner. Schmidt in den Haag is met de vrijlatingszaak bezig.

Briefkaart van E. Visser aan A. Visser vanuit Amsterdam

Houten bordje: rechthoekig stukje hout met op beide kanten een tekst. -E-1858., t.a.v. Rabbijn Frank&nbsp; -Aan Rabbiner Frank Lager Westerbork Het bordje is gevonden op het land van boer Schutte, dat grensde aan de spoorlijn Hooghalen-kamp Westerbork. Volgens de heer Schutte is het bordje uit de trein gegooid. De eigenaar van het bordje is onbekend, net als de betekenis van het nummer E-1858. &nbsp;

Houten bordje: rechthoekig stukje hout met op beide kanten een tekst. -E-1858., t.a.v. Rabbijn Frank&nbsp; -Aan Rabbiner Frank Lager Westerbork Het bordje is gevonden op het land van boer Schutte, dat grensde aan de spoorlijn Hooghalen-kamp Westerbork. Volgens de heer Schutte is het bordje uit de trein gegooid. De eigenaar van het bordje is onbekend, net als de betekenis van het nummer E-1858. &nbsp;

Een houten bordje met tekst

Religieus leven kamp Westerbork

Rabbijnen kamp Westerbork

SS Soldbuch zugleich Personalausweis Nr. 26960 Van: SS-Obersturmfuhrer Albert Gemmeker Met pasfoto, persoonsbeschrijving, gegevens over ouders, wapenbezit en oorlogsonderscheidingen.

SS Soldbuch zugleich Personalausweis Nr. 26960 Van: SS-Obersturmfuhrer Albert Gemmeker Met pasfoto, persoonsbeschrijving, gegevens over ouders, wapenbezit en oorlogsonderscheidingen.

Soldbuch van Albert Gemmeker, commandant van kamp Westerbork