In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Kamp Köningshütte

Kamp Krenau

Kamp Landeshut

Kamp Pölitz

Kamp Praag

Kamp Raguhn

Ravensbrück

Kamp Rhemsdorf

Kamp Riesa

Sachsenhausen

Kamp Sakrau

Kamp Myslowitz

Kamp Langenstein-Zwieberge

Kamp Reichenbach

Kamp Melk

Kamp Mecklenburg

Kamp Mechtal

Mauthausen

Kamp Venusberg

Kamp Vaihingen

Kamp Tschernowitz

Kamp Allach

Kamp Stara Kuznica

Kamp Annaberg

Kamp Schoemberg

Kamp Maskie

Kamp Mariënburg

Kamp Marbach

Kamp Malchow

Kamp Malapane

Kamp Malachit

Kamp Annaburg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 208&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-04 Opmerkingen: woongelegenheid voor verplegend- en onderwijsgevende niet-Moluks personeel.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 208&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-04 Opmerkingen: woongelegenheid voor verplegend- en onderwijsgevende niet-Moluks personeel.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 208 in het woonoord Schattenberg

Betreft: plattegrond Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: mei 1955 In 1956 bij de invoering van de zelfzorg werd de centrale keuken opgeheven en kwamen de keukenbarraken er voor in de plaats. Elk vakje staat voor een keuken. Dus tussen barak 17 en 19 bevinden zich 8 keukens.

Betreft: plattegrond Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: mei 1955 In 1956 bij de invoering van de zelfzorg werd de centrale keuken opgeheven en kwamen de keukenbarraken er voor in de plaats. Elk vakje staat voor een keuken. Dus tussen barak 17 en 19 bevinden zich 8 keukens.

Een plattegrond van het woonoord Schattenberg met de keukenbarakken

Aanzichten en doorsnede van barak 32&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-03

Aanzichten en doorsnede van barak 32&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-03

Plattegrond met aanzicht en doorsnede van barak 32 in het woonoord Schattenberg

Bouw.&nbsp; Bouw van het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1943 Op de foto van l. naar r.: de heer Jongman uit Assen, de heer Jonker uit Assen, de heer Jongman uit Assen, de heer Zuidberg (met zwarte riem), de heer Jongman uit Assen. Daarnaast een aantal Joodse kampgevangenen in overall.

Bouw.&nbsp; Bouw van het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1943 Op de foto van l. naar r.: de heer Jongman uit Assen, de heer Jonker uit Assen, de heer Jongman uit Assen, de heer Zuidberg (met zwarte riem), de heer Jongman uit Assen. Daarnaast een aantal Joodse kampgevangenen in overall.

Niet-Joodse arbeiders en kampgevangenen aan het werk bij de uitbreiding van het kamp

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-17 No. 23&nbsp; Inhoud: teruggekomen Auschwitz overlevenden; reparaties; avondklok; commissie van geschillen; apotheek; archivalia gezocht door Van Giffen; godsdienstoefeningen; verloren sport pet ; ruilen; opgedoken kinderen; rectificatie; wereldnieuws

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-17 No. 23&nbsp; Inhoud: teruggekomen Auschwitz overlevenden; reparaties; avondklok; commissie van geschillen; apotheek; archivalia gezocht door Van Giffen; godsdienstoefeningen; verloren sport pet ; ruilen; opgedoken kinderen; rectificatie; wereldnieuws

De Westerborker nummer 23 van 17 mei 1945

Personen