We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Luitenant Kolonel Eerstaanwezend Ingenieur Aan: Houtvester Assen Plaats: Groningen Datum: 1950-09-18&nbsp; Onderwerp: aanleg schietbanen De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Van: Luitenant Kolonel Eerstaanwezend Ingenieur Aan: Houtvester Assen Plaats: Groningen Datum: 1950-09-18&nbsp; Onderwerp: aanleg schietbanen De barakken in Schattenberg zijn dan bewoond door repatrianten uit Nederlands Indië. De Genie heeft barak 59 in gebruik als schijvenloods voor de schietbanen. &nbsp;

Brief van Lt. Kol. Ir. der Genie in Groningen aan Houtvester Assen

Van: de Haaff-Goudsmit, B.S. Aan: haar kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Onderwerp: de schrijfster is opgenomen in barak 81; dochter Clara is onwel geworden….&nbsp;

Van: de Haaff-Goudsmit, B.S. Aan: haar kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Onderwerp: de schrijfster is opgenomen in barak 81; dochter Clara is onwel geworden….&nbsp;

Brief van B.S. de Haaff-Goudsmit aan haar kinderen vanuit kamp Westerbork

Gedicht van I. van Nierop met de titel ‘Zelfvertrouwen’&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12 Onderwerp: kampleven

Gedicht van I. van Nierop met de titel ‘Zelfvertrouwen’&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12 Onderwerp: kampleven

Gedicht van I. van Nierop met de titel 'Zelfvertrouwen'

Lagerbefehl No. 34 Datum: 1943-05-20 Ramen der barakken; dragen der NB-dienstkleding

Lagerbefehl No. 34 Datum: 1943-05-20 Ramen der barakken; dragen der NB-dienstkleding

Lagerbefehl No. 34

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-08, No. 13 Inhoud: Aankomende (binnenkomende) transporten.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-08, No. 13 Inhoud: Aankomende (binnenkomende) transporten.

Lagerbefehl No. 13

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: dagelijks leven (werken) en verzoek om toezending van worst, bloemen en tabak.

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: dagelijks leven (werken) en verzoek om toezending van worst, bloemen en tabak.

Briefkaart van Jacob Turksma aan M. van Leer vanuit kamp Westerbork

In Lagerbefehl No. 19 staan nieuwe kampregels over bezoektijd in het ziekenhuis; behandeling in de polikliniek; roken in het lager Westerbork; verhuisplan; betreden der werkplaatsen en van het ketelhuis. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24&nbsp;

In Lagerbefehl No. 19 staan nieuwe kampregels over bezoektijd in het ziekenhuis; behandeling in de polikliniek; roken in het lager Westerbork; verhuisplan; betreden der werkplaatsen en van het ketelhuis. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24&nbsp;

Lagerbefehl No. 19

Lagerbefehl No. 1&nbsp; Datum: 1943-01-11&nbsp; Gebruik Duitse taal, gebruik kleurpotloden in Lagerbedrijven, nieuwe dienstafdelingen: Lagerkommandantur en registratie, Dienstleidersrapport, telefoonvergunning voor Lageringezetenen, arbeidskaarten&nbsp; blz. 2

Lagerbefehl No. 1&nbsp; Datum: 1943-01-11&nbsp; Gebruik Duitse taal, gebruik kleurpotloden in Lagerbedrijven, nieuwe dienstafdelingen: Lagerkommandantur en registratie, Dienstleidersrapport, telefoonvergunning voor Lageringezetenen, arbeidskaarten&nbsp; blz. 2

Lagerbefehl No. 1

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05 Onderwerp: dagelijks leven; verzoek om toezending van levensmiddelen en pijptabak; werkzaamheden; namen van mensen die op transport zijn gegaan.

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-05 Onderwerp: dagelijks leven; verzoek om toezending van levensmiddelen en pijptabak; werkzaamheden; namen van mensen die op transport zijn gegaan.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-10, No. 38 Inhoud: Arbeid op Pinksterenmaandag; werkindeling van de strafcompagnie.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-06-10, No. 38 Inhoud: Arbeid op Pinksterenmaandag; werkindeling van de strafcompagnie.

Lagerbefehl No. 38

Ausweiskarte Westerbork, kamp Van: Eppinghausen-Rosenthal, Ilse Afgegeven: 1940-01-24

Ausweiskarte Westerbork, kamp Van: Eppinghausen-Rosenthal, Ilse Afgegeven: 1940-01-24

Ausweiskarte van Ilse Eppinghausen-Rosenthal

Sonder-Ausweis&nbsp; Salomonson, Jeanne, 16-7-24, B16 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Salomonson, Jeanne, 16-7-24, B16 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Jeanne Salomonson

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-08, No. 73 Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Leopold Oberlander)

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-08, No. 73 Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Leopold Oberlander)

Lagerbefehl No. 73

Van: Briefkaart: Coevorden, Jacob Aan: van Genne, Dirk Plaats: Westerbork, kamp, barak 84 Datum: 1942-10 Onderwerp: de schrijver moet hard werken en het eten is weinig. Een verzoek om boter en melkpoeder; geld sturen per post…(Jacob was een Joodse bakker uit Hoogeveen. Dirk ging wel eens op de fiets langs kamp Westerbork om spullen af te geven.) Jacob schreef: 'Sonja (Schoontje) noemt nog vaak ome Dirk….

Van: Briefkaart: Coevorden, Jacob Aan: van Genne, Dirk Plaats: Westerbork, kamp, barak 84 Datum: 1942-10 Onderwerp: de schrijver moet hard werken en het eten is weinig. Een verzoek om boter en melkpoeder; geld sturen per post…(Jacob was een Joodse bakker uit Hoogeveen. Dirk ging wel eens op de fiets langs kamp Westerbork om spullen af te geven.) Jacob schreef: 'Sonja (Schoontje) noemt nog vaak ome Dirk….

Briefkaart van Jacob van Coevorden aan Dirk van Genne en zijn gezin vanuit kamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 58 Inhoud: Nieuwe postregeling; binnenlandsche post, buitenlandsche post en post naar het Oosten.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 58 Inhoud: Nieuwe postregeling; binnenlandsche post, buitenlandsche post en post naar het Oosten.

Lagerbefehl No. 58

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 58 Inhoud: Nieuwe postregeling; binnenlandsche post, buitenlandsche post en post naar het Oosten.

Gedicht ‘Hoe lang nog’ Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: De schrijfster, gemengd-gehuwd, vraagt zich in het gedicht af hoe lang ze nog in kamp Westerbork moet blijven. Geschreven op de achterkant van een Prüfungs-Ergebnis.

Gedicht ‘Hoe lang nog’ Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: De schrijfster, gemengd-gehuwd, vraagt zich in het gedicht af hoe lang ze nog in kamp Westerbork moet blijven. Geschreven op de achterkant van een Prüfungs-Ergebnis.

Gedicht geschreven in het kamp door Esther Boom-Jacobs

Gedicht aan Henriët

Twee krantenknipsels met het artikel over de vroeger bekende lange afstandsloper Bouwens (Meijer Stad). Bij het bergen van de lijken werd hij nog levend gevonden met twaalf kogelgaten in het lichaam. Datum: 1946

Twee krantenknipsels met het artikel over de vroeger bekende lange afstandsloper Bouwens (Meijer Stad). Bij het bergen van de lijken werd hij nog levend gevonden met twaalf kogelgaten in het lichaam. Datum: 1946

Krantenknipsels betreffende Meijer Stad

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-09-11, No. 50&nbsp; Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Ernst David). Ernst David is ook werkzaam als chef-kok in de centrale keuken.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-09-11, No. 50&nbsp; Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Ernst David). Ernst David is ook werkzaam als chef-kok in de centrale keuken.

Lagerbefehl No. 50

Gedicht 'Het Jodenkind'

Mededeling Datum: 1943-10-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ivm overbelasting stroomverbruik mag er 's avonds in de barakken niet gekookt worden.

Mededeling Datum: 1943-10-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ivm overbelasting stroomverbruik mag er 's avonds in de barakken niet gekookt worden.

Mededeling over niet koken in verband met overbelasting van het stroomnet