In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Betreft riolering Schattenberg&nbsp; Schaal:&nbsp; Datum: 1958-09-17 Eind jaren vijftig was er sprake van de oude vervallen barakken te vervangen voor nieuwbouw. De plannen zijn nooit uitgevoerd, omdat in 1959 werd besloten dat de Molukse bevolking in de woonoorden naar woonwijken in omringde steden en dorpen zouden worden overgeplaatst. In Schattenberg is hiermee in 1960 begonnen tot het vertrek van de laatste gezinnen in 1971.&nbsp;

Betreft riolering Schattenberg&nbsp; Schaal:&nbsp; Datum: 1958-09-17 Eind jaren vijftig was er sprake van de oude vervallen barakken te vervangen voor nieuwbouw. De plannen zijn nooit uitgevoerd, omdat in 1959 werd besloten dat de Molukse bevolking in de woonoorden naar woonwijken in omringde steden en dorpen zouden worden overgeplaatst. In Schattenberg is hiermee in 1960 begonnen tot het vertrek van de laatste gezinnen in 1971.&nbsp;

Plattegrond van de riolering van de toekomstige nieuwe opzet van het woonoord Schattenberg

Ontstaan kamp Westerbork

Bouwplannen kamp Westerbork

Van: Pinto, Jules, Dora en Jacob Aan: lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943 Onderwerp: verzoek om sturen van diverse levensmiddelen, kleding, dekens, zakdoeken en vele andere zaken

Van: Pinto, Jules, Dora en Jacob Aan: lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943 Onderwerp: verzoek om sturen van diverse levensmiddelen, kleding, dekens, zakdoeken en vele andere zaken

Brief van Jules, Dora en Jacob Pinto aan familie vanuit kamp Westerbork

Barakken in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Weeshuis en speelplaats, barak 35. Foto is genomen vanaf een wachttoren.

Barakken in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Weeshuis en speelplaats, barak 35. Foto is genomen vanaf een wachttoren.

Zicht op de speelplaats en barak 35 vanuit een wachttoren in kamp Westerbork

Van: Kalmann, Dora Aan: Rita Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-21 Onderwerp: pakketten, hoop om nog lang in Westerbork te blijven Zie ook F 310-068

Van: Kalmann, Dora Aan: Rita Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-21 Onderwerp: pakketten, hoop om nog lang in Westerbork te blijven Zie ook F 310-068

Briefkaart van Dora Kalmann aan Rita vanuit kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Chanoeka kamp Westerbork

Van: Krammer, Milly Aan: Bergacker, Dora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-07 Onderwerp: ‘'Zoals je ziet zijn we hier ook aangeland’. De barak heeft een schrijfdag, twee keer in de maand. ‘We hebben als we door gaan veel te veel bagage meegenomen en toch is het weinig’. De schrijfster hoopt in Westerbork te kunnen blijven, maar is er bang voor..

Van: Krammer, Milly Aan: Bergacker, Dora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-07 Onderwerp: ‘'Zoals je ziet zijn we hier ook aangeland’. De barak heeft een schrijfdag, twee keer in de maand. ‘We hebben als we door gaan veel te veel bagage meegenomen en toch is het weinig’. De schrijfster hoopt in Westerbork te kunnen blijven, maar is er bang voor..

Briefkaart van Milly Krammer aan Dora Bergacker vanuit kamp Westerbork

Personen