We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Schetsontwerp voor een kerkbarak, samen te stellen uit twee Franse barakken. Als locatie een plek tussen de barakken 34, 35 en 36.

Schetsontwerp voor een kerkbarak, samen te stellen uit twee Franse barakken. Als locatie een plek tussen de barakken 34, 35 en 36.

Plattegrond met een schets voor een nieuwe kerkbarak bestaande uit twee Franse barakken

Brief Van: Molenbroek, J. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Hilversum Datum: 1943-08-05 Onderwerp: vraag of Stella een pakje kan opsturen naar Simon Groenteman. Met enveloppe

Brief Van: Molenbroek, J. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Hilversum Datum: 1943-08-05 Onderwerp: vraag of Stella een pakje kan opsturen naar Simon Groenteman. Met enveloppe

Brief van J. Molenbroek aan E. de Jong-Cohen vanuit Hilversum

Van: H. van Koppelen met toevoeging evtl. mit Frau und Kindern. Datum: 1942-10-08 Betreft bewijs dat van Koppelen is teruggesteld van transport.

Van: H. van Koppelen met toevoeging evtl. mit Frau und Kindern. Datum: 1942-10-08 Betreft bewijs dat van Koppelen is teruggesteld van transport.

Vrijstelling van transport voor Hijman van Koppelen en zijn gezin

Van: Rie, Louis en Bart Aan: Matteman, Margot en Sal Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-07 Onderwerp: kaart ontvangen van ontvangst pakket; omstandigheden;

Van: Rie, Louis en Bart Aan: Matteman, Margot en Sal Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-07 Onderwerp: kaart ontvangen van ontvangst pakket; omstandigheden;

Brief van Rie, Louis en Bart aan Margot en Sal Matteman

Van: Buijvoets, familie Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948 Onderwerp: korte opsomming van diverse artikelen (rijwiel, telefoon) en wat er voor is betaald.

Van: Buijvoets, familie Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948 Onderwerp: korte opsomming van diverse artikelen (rijwiel, telefoon) en wat er voor is betaald.

Lijst van goederen en wat er voor is betaald door de familie Buijvoets

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-12-04 Onderwerp gedicht met de titel ‘Stella Maris (Ein Traum)’

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1941-12-04 Onderwerp gedicht met de titel ‘Stella Maris (Ein Traum)’

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Kok, Leo Portret Jeanette Susanne (Nettie) Cahen-de Vries.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-02-23.

Kok, Leo Portret Jeanette Susanne (Nettie) Cahen-de Vries.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-02-23.

Portret van Jeanette Susanne Cahen-de Vries getekend door Leo Kok

Van:&nbsp;Van Gelderen Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Bussum Datum: 1943-12-21 Onderwerp: de schrijver is op de hoogte gebracht van de nieuwe pakjesregeling en vraagt wat er in het volgende pakje moet, vooral met het oog op het kind.&nbsp;

Van:&nbsp;Van Gelderen Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Bussum Datum: 1943-12-21 Onderwerp: de schrijver is op de hoogte gebracht van de nieuwe pakjesregeling en vraagt wat er in het volgende pakje moet, vooral met het oog op het kind.&nbsp;

Brief van Van Gelderen aan S. Boas-Prins vanuit Bussum

Van: de Vries, B. Aan: Suze en Jan Plaats: Fochterloo, Joodse werkkamp Ybenheer Datum: 1942-09-10 Onderwerp: kaart ontvangen; of zijn voetbalschoenen voor de 15de van de maand kunnen worden toegestuurd, want hij wordt misschien doorgestuurd; weinig tijd op te schrijven, hij moet zo naar bed; voor meer informatie een verwijzing naar een briefkaart die hij aan andere familieleden heeft geschreven; hartelijke groeten van jullie neef Ben…

Van: de Vries, B. Aan: Suze en Jan Plaats: Fochterloo, Joodse werkkamp Ybenheer Datum: 1942-09-10 Onderwerp: kaart ontvangen; of zijn voetbalschoenen voor de 15de van de maand kunnen worden toegestuurd, want hij wordt misschien doorgestuurd; weinig tijd op te schrijven, hij moet zo naar bed; voor meer informatie een verwijzing naar een briefkaart die hij aan andere familieleden heeft geschreven; hartelijke groeten van jullie neef Ben…

Brief van Ben de Vries aan Suze en Jan vanuit het Joodse werkkamp Ybenheer in Fochterloo

Een Bonkaart

Verslag van Siegfried Chits Datum: 1940-1945 Onderwerp: chronologisch overzicht van gebeurtenissen. Siegfried en zijn vrouw Esther; ontslag bij Van Leer concern in verband met opheffing, gedicht gekregen van Rob Heilbut en enveloppe van Mr. van Leer, salaris voor drie jaar; opsomming van anti-Joodse maatregelen; familiegebeurtenissen; razzia's; Siegfried voorlopig gered door aanstelling bij de Joodse Raadkamp Westerbork; vader en moeder gered; arrestatie en ontvluchting; onderduik van Siegfried en Ester in december 1942; laatste diner met zijn ouders in de van Breestraat; oppakken van zijn ouders; &nbsp;in maart 1943 wel naar Westerbork; oppakken van schoonouders; andere bekenden naar Westerbork of verder; op 29 september 1943 naar kamp Westerbork; geboorte en overlijden Tom Gans in Bergen-Belsen; naar Bergen-Belsen samen met Anna Biallosterski; ziekenbarak; Heilbut is blind; overlijden Anna Biallosterski; 35 kilo zwaar als hij wordt bevrijd; met ambulancetrein naar Lübeck overname door het Zweedse Rode Kruis op 23 juni 1945; per schip naar Malmö en vandaar naar Göteborg; vanaf 5 augustus tot en met november 1945 een gedetailleerde beschrijving van verblijf in Zweden tot repatriëring naar Nederland.&nbsp;

Verslag van Siegfried Chits Datum: 1940-1945 Onderwerp: chronologisch overzicht van gebeurtenissen. Siegfried en zijn vrouw Esther; ontslag bij Van Leer concern in verband met opheffing, gedicht gekregen van Rob Heilbut en enveloppe van Mr. van Leer, salaris voor drie jaar; opsomming van anti-Joodse maatregelen; familiegebeurtenissen; razzia's; Siegfried voorlopig gered door aanstelling bij de Joodse Raadkamp Westerbork; vader en moeder gered; arrestatie en ontvluchting; onderduik van Siegfried en Ester in december 1942; laatste diner met zijn ouders in de van Breestraat; oppakken van zijn ouders; &nbsp;in maart 1943 wel naar Westerbork; oppakken van schoonouders; andere bekenden naar Westerbork of verder; op 29 september 1943 naar kamp Westerbork; geboorte en overlijden Tom Gans in Bergen-Belsen; naar Bergen-Belsen samen met Anna Biallosterski; ziekenbarak; Heilbut is blind; overlijden Anna Biallosterski; 35 kilo zwaar als hij wordt bevrijd; met ambulancetrein naar Lübeck overname door het Zweedse Rode Kruis op 23 juni 1945; per schip naar Malmö en vandaar naar Göteborg; vanaf 5 augustus tot en met november 1945 een gedetailleerde beschrijving van verblijf in Zweden tot repatriëring naar Nederland.&nbsp;

Verslag van Siegfried Chits over de periode mei 1940-november 1945

Van: Fam. Spier Aan: Familie Boas Plaats: Leeuwarden Datum: 1944-07-05 Onderwerp: de schrijfster is bezig een jurkje voor Esthertje te maken dat ze zal opsturen.&nbsp;

Van: Fam. Spier Aan: Familie Boas Plaats: Leeuwarden Datum: 1944-07-05 Onderwerp: de schrijfster is bezig een jurkje voor Esthertje te maken dat ze zal opsturen.&nbsp;

Brief van de familie Spier aan de familie Boas vanuit Amsterdam

Van: Koperberg, E. (Eduard) Aan: Koperberg, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;16/02/1943 Onderwerp: Transport, heeft gehoord dat de reis twee dagen en twee nachten zal duren. Hij weet niet waarheen de trein gaat.

Van: Koperberg, E. (Eduard) Aan: Koperberg, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;16/02/1943 Onderwerp: Transport, heeft gehoord dat de reis twee dagen en twee nachten zal duren. Hij weet niet waarheen de trein gaat.

Briefkaart van E. Koperberg aan fam. Koperberg in de trein geschreven

Berechting oorlogsmisdadigers

Gemmeker-proces

Van: Bevolkingsregister Amsterdam Aan:&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1946-11-27 Onderwerp: Uittreksel bevolkingsregister familie/gezin Kroon met gegevens over deportatie.

Van: Bevolkingsregister Amsterdam Aan:&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1946-11-27 Onderwerp: Uittreksel bevolkingsregister familie/gezin Kroon met gegevens over deportatie.

Uittreksel uit het Bevolkingsregister betreffende Isaac Joseph Kroon en zijn twee zonen

Van: Reumerden van, H.J.A. Aan: Hack, L. Datum: 1943-08-03 (poststempel) Plaats: Scheveningen

Van: Reumerden van, H.J.A. Aan: Hack, L. Datum: 1943-08-03 (poststempel) Plaats: Scheveningen

Enveloppe van een brief verstuurd door H.J.A. van Reumerden

Van: I.V.B.&nbsp; Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Zwolle Datum: 1945-07-31 Onderwerp: rekeningen nr. 821 en 822, Twee bladzijden huurberekening voor spoor en materieel.

Van: I.V.B.&nbsp; Aan: Westerbork, Interneringskamp Plaats: Zwolle Datum: 1945-07-31 Onderwerp: rekeningen nr. 821 en 822, Twee bladzijden huurberekening voor spoor en materieel.

Rekening voor de huur van spoor, draaischijven, platen en bouten van I.V.B. te Zwolle

Treinstations

Station Amsterdam Rietlanden

Van: Hoeden, van de, Fam.&nbsp; Aan: Brey, W.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-09-25 Onderwerp: over heden en toekomst (stemming) en van hun zoon Jaap al bijna zes weken niets vernomen.

Van: Hoeden, van de, Fam.&nbsp; Aan: Brey, W.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-09-25 Onderwerp: over heden en toekomst (stemming) en van hun zoon Jaap al bijna zes weken niets vernomen.

Briefkaart het echtpaar van de Hoeden aan W. Brey vanuit Amsterdam

Verslag bespreking tussen Dir. G.A.B., Hr, Reintjes en Hr. Kockx inzake tewerkstelling gedetineerden bij vlasfabriek te Orvelte. Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-04

Verslag bespreking tussen Dir. G.A.B., Hr, Reintjes en Hr. Kockx inzake tewerkstelling gedetineerden bij vlasfabriek te Orvelte. Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-04

Verslag van een bespreking over tewerkstelling gedetineerden bij de vlasfabriek te Orvelte

Van: Arem, Jean (de brief is geschreven door zijn vrouw Henriette) Aan: Cohen, Thea&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork&nbsp; Datum: 1943-12-30 Onderwerp: Bedankbrief voor pakketten, Nieuwjaarswensen voor Thea, van Jean en Jetty.&nbsp; De brief is voorzien van een stempel 'geprüft' (censuur).&nbsp; Zie ook inv. nr. 113 (eerste deel brief).

Van: Arem, Jean (de brief is geschreven door zijn vrouw Henriette) Aan: Cohen, Thea&nbsp; Plaats: Kamp Westerbork&nbsp; Datum: 1943-12-30 Onderwerp: Bedankbrief voor pakketten, Nieuwjaarswensen voor Thea, van Jean en Jetty.&nbsp; De brief is voorzien van een stempel 'geprüft' (censuur).&nbsp; Zie ook inv. nr. 113 (eerste deel brief).

Foto van een brief van Jean Arem aan Thea Cohen vanuit kamp Westerbork

Personen