In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonderausweis

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942-05-12&nbsp; Onderwerp: verjaardag; omstandigheden in huis.

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942-05-12&nbsp; Onderwerp: verjaardag; omstandigheden in huis.

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Zwolle

Sonder-Ausweis&nbsp; Benda, Albert, 21-8-82, B17 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Benda, Albert, 21-8-82, B17 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Albert Benda

Geboren op 24 maart 1911 in Amsterdam als oudste van drie zonen van het echtpaar Isaak Polak (geboren op 13 augustus 1892 in Amsterdam) en Rebecca Polak-Hennipseel (geboren op 5 juni 1893 in Amsterdam). De laatste woning van de familie Polak was in Amsterdam in de Laing's Nekstraat 10 III. De ouders en de jongste broer, Benjamin (geboren op 20 november 1931 in Amsterdam), worden op 9 juli 1943 naar Sobibor gedeporteerd en vermoord. De tweede broer, Meijer (geboren op 5 April 1921 in Amsterdam), komt op 30 september 1942 naar Auschwitz. Jacob wordt op 16 februari 1943 vanuit het kamp Westerbork eveneens naar Auschwitz gedeporteerd. Op 18 februari 1943 komt dit transport met 1108 Joodse vrouwen, mannen en kinderen daar aan. Na de selectie worden 200 mannen en 61 vrouwen als gevangenen het kamp in gestuurd, de overige 847 personen meteen in de gaskamer vermoord. Op 30 juli 1943 deportatie naar het concentratiekamp Natzweiler-Struthof. Daar wordt ook Jacob Polak op 17 of 19 augustus 1943 in de gaskamer vermoord.&nbsp; Translated by Martin van de Rakt, Groß Gerau http://www.die-namen-der-nummern.de/html/polak-nl.html

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 86

Onderwerp: inhoud Westerborkfilm, opzet, scenario en hoofdrolspelers (cabaret Bunter Abend).&nbsp; Datum: 1944-03 tot met 1944-05

Onderwerp: inhoud Westerborkfilm, opzet, scenario en hoofdrolspelers (cabaret Bunter Abend).&nbsp; Datum: 1944-03 tot met 1944-05

Document met de beschrijving van de inhoud van de Westerborkfilm en hoofdrolspelers

Sonder-Ausweis&nbsp; Casparius, Alfred, 19-8-23, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Heidelager, Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Casparius, Alfred, 19-8-23, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Heidelager, Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Alfred Casparius

Lagerbefehl No. 27 Datum: 1943-04-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dienst op Paasmaandag; Dienstkleding OD en FK

Lagerbefehl No. 27 Datum: 1943-04-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dienst op Paasmaandag; Dienstkleding OD en FK

Lagerbefehl No. 27

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06

Mededeling over gebedsdiensten in kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-25 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-25 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Levie Querido

Radiorede N.O.S. Recht en Slecht Door: Mr. Dr. Benno Stokvis Datum: 1973-11-30 Over Han Hollander

Radiorede N.O.S. Recht en Slecht Door: Mr. Dr. Benno Stokvis Datum: 1973-11-30 Over Han Hollander

Radiorede van Mr. Dr. Benno Stokvis

Personen