In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-30 Onderwerp: behandeling rapport de Jonge, over de ontheffing van zijn functie en zijn overplaatsing naar Assen.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-30 Onderwerp: behandeling rapport de Jonge, over de ontheffing van zijn functie en zijn overplaatsing naar Assen.

Mededeling van J. Grevelink over het ontheffen van de functie van een bewaker

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-02 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-02 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 6 in woonoord Schattenberg

Van: de Vries, Jacob Aan: Jan en Suze Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-26 Onderwerp: goed aangekomen in kamp Westerbork om 6 uur. Ze waren om 1 uur vertrokken; met oom Cheffie gesproken; groeten van moeder en andere familieleden; ze moeten vrijdag vertrekken en 50 uur sporen…

Van: de Vries, Jacob Aan: Jan en Suze Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-26 Onderwerp: goed aangekomen in kamp Westerbork om 6 uur. Ze waren om 1 uur vertrokken; met oom Cheffie gesproken; groeten van moeder en andere familieleden; ze moeten vrijdag vertrekken en 50 uur sporen…

Briefkaart van Jacob de Vries aan Jan en Suze vanuit kamp Westerbork

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Getuigschrift dat Fritz Tauber werkzaam is geweest in Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien

Impfkarte Van: Cohen, Jikke Plaats: Theresienstadt

Impfkarte Van: Cohen, Jikke Plaats: Theresienstadt

Inentingskaart van Jikke Cohen in Theresienstadt

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1944 Onderwerp: pakketen komen binnen, maar niet van thuis; nog iets van (Piet) Laven gehoord?; Eppo werkt voor Philips en hij heeft het best naar zijn zin. Hij zit op het magazijn met een stel toffe jongens; zijn familie zou aan Den Haag kunnen vragen hoelang zijn straf nog duurt. Er zijn nu 9 maanden voorbij; De gevangenen mogen ook aan sport doen: voetbal en andere takken van sport. Hij is lieve in Vught dan in Haaren. Hij is buiten en kan tenminste werken…; brood komt hij niet echt tekort, wel boter en iets hartigs; gauw maar iets laten weten via Hans. Ze komen mijn brief halen. Hij moet stoppen…

Van: Gans, Eppo Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1944 Onderwerp: pakketen komen binnen, maar niet van thuis; nog iets van (Piet) Laven gehoord?; Eppo werkt voor Philips en hij heeft het best naar zijn zin. Hij zit op het magazijn met een stel toffe jongens; zijn familie zou aan Den Haag kunnen vragen hoelang zijn straf nog duurt. Er zijn nu 9 maanden voorbij; De gevangenen mogen ook aan sport doen: voetbal en andere takken van sport. Hij is lieve in Vught dan in Haaren. Hij is buiten en kan tenminste werken…; brood komt hij niet echt tekort, wel boter en iets hartigs; gauw maar iets laten weten via Hans. Ze komen mijn brief halen. Hij moet stoppen…

Brief van Eppo Gans aan zijn ouders,broers en zusters vanuit kamp Vught

Van: Gans, Gerard Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: blok 6B, nummer 646; eerste teken van leven uit Vught; eerst Arnhem, toen Amersfoort en nu Vught; hij hoopt spoedig naar huis te mogen gaan; verzoek om een pakketje met levensmiddelen (hij geeft een opsomming)…

Van: Gans, Gerard Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-02-21 Onderwerp: blok 6B, nummer 646; eerste teken van leven uit Vught; eerst Arnhem, toen Amersfoort en nu Vught; hij hoopt spoedig naar huis te mogen gaan; verzoek om een pakketje met levensmiddelen (hij geeft een opsomming)…

Brief van Gerard Gans aan zijn ouders vanuit kamp Vught

Bewijs van Inschrijving Nederlands Volks Herstel Van: Cohen-Sanders, J. Plaats: Den Haag

Bewijs van Inschrijving Nederlands Volks Herstel Van: Cohen-Sanders, J. Plaats: Den Haag

Bewijs van inschrijving van J. Cohen-Sanders

Personen