In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Informatiepakket voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag.

Van: Siegfried Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-16 Onderwerp: wacht op antwoord van de kampcommandant in verband met bezoek aan kamp Westerbork; overleg gehad met Dr. Kindler; Dr. Spanier was in Amsterdam. Siegfried heeft in zijn pension een brief achtergelaten. Spanier heeft medegedeeld via de heer Mendes da Costa dat hij zich op de hoogste zal stellen van patiënt J. Palache; verzoek om met spoed een kostuum voor Jules toe te zenden, via de Joodse Raad… (misschien gaat het beter met hem)…

Van: Siegfried Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-16 Onderwerp: wacht op antwoord van de kampcommandant in verband met bezoek aan kamp Westerbork; overleg gehad met Dr. Kindler; Dr. Spanier was in Amsterdam. Siegfried heeft in zijn pension een brief achtergelaten. Spanier heeft medegedeeld via de heer Mendes da Costa dat hij zich op de hoogste zal stellen van patiënt J. Palache; verzoek om met spoed een kostuum voor Jules toe te zenden, via de Joodse Raad… (misschien gaat het beter met hem)…

Brief van Siegfried Rosenberg aan Piet vanuit Amsterdam

Van: Cleeff van, Alice Aan: lieve Henny, vrienden allemaal Plaats: Geneve Datum: 1945-05-30 Onderwerp: Omstandigheden in Zwitserland en het lot van velen.

Van: Cleeff van, Alice Aan: lieve Henny, vrienden allemaal Plaats: Geneve Datum: 1945-05-30 Onderwerp: Omstandigheden in Zwitserland en het lot van velen.

Brief van Alice van Cleeff aan Henny en vrienden vanuit Zwitserland

Van: Alice Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-31 Onderwerp: vandaag getrouwd, beschrijving van de huwelijksdag, toespraak ambtenaar Burgerlijke Stand, cadeaus en diner.

Van: Alice Aan: lieve vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-31 Onderwerp: vandaag getrouwd, beschrijving van de huwelijksdag, toespraak ambtenaar Burgerlijke Stand, cadeaus en diner.

Brief van Alice aan lieve vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Office Palestinien de Suisse&nbsp; Aan: Leeven, van, M.&nbsp; Plaats: Geneve&nbsp; Datum: 1943-03-19&nbsp; Onderwerp: aanvraag Palestina-certificaat vanuit Barneveld.

Van: Office Palestinien de Suisse&nbsp; Aan: Leeven, van, M.&nbsp; Plaats: Geneve&nbsp; Datum: 1943-03-19&nbsp; Onderwerp: aanvraag Palestina-certificaat vanuit Barneveld.

Brief van Office Palestinien de Suisse over aanvraag certificaat

Bewijs van voorrang voor extra rantsoenen bij de distributiedienst, op naam van G. van Leer te Drachten, i.v.m. haar a.s. moederschap, 1944.

Bewijs van voorrang distributiedienst van G. van Leer

Van: Minister van Sociale Zaken&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer Utrecht&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-09-19&nbsp; Onderwerp: Werkverschaffing Vluchtelingenkamp, subsidie voor uitvoerende ontginningswerkzaamheden in en- rond het kampterrein.

Van: Minister van Sociale Zaken&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer Utrecht&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1939-09-19&nbsp; Onderwerp: Werkverschaffing Vluchtelingenkamp, subsidie voor uitvoerende ontginningswerkzaamheden in en- rond het kampterrein.

Brief van de Minister van Sociale Zaken aan Staatsbosbeheer Utrecht

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-23 Onderwerp: correspondentie regels, invoering van het briefpapier, vrienden moeten op transport, weersomstandigheden, werken, riolering.

Van: Heymans van Amstel, E.B. Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-23 Onderwerp: correspondentie regels, invoering van het briefpapier, vrienden moeten op transport, weersomstandigheden, werken, riolering.

Brief van E.B. Heymans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Personen