We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Verklaring van overlijden van Louis Berlijn (1876-1942).

Verklaring van overlijden van Louis Berlijn (1876-1942).

Verklaring van overlijden van Louis Berlijn

Van: Emmering, S. Aan: American Consulate Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: vraag om een bevestiging van registratie ten behoeve van emigratie Zie ook inv.nr. 7877-27 en 29

Van: Emmering, S. Aan: American Consulate Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: vraag om een bevestiging van registratie ten behoeve van emigratie Zie ook inv.nr. 7877-27 en 29

Brief van S. Emmering aan American Consulate

Enveloppe geadresseerd aan: Meijer-Verduin, R. Transvaalstraat 7 Amsterdam&nbsp; Op achterzijde stempel: Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Enveloppe geadresseerd aan: Meijer-Verduin, R. Transvaalstraat 7 Amsterdam&nbsp; Op achterzijde stempel: Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Enveloppe geadresseerd aan R. Meijer-Verduin van de Jüdische Unterstützungsstelle Amsterdam.

Joseph Manasse was op 1 februari 1943 in kamp Vught gevangen gezet. Hij is op 15 april 1943 vanuit een transport gevlucht en heeft de oorlog in onderduik overleefd.

Van: Leeuw, de, Schoontje Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943 Onderwerp: omstandigheden; voedselvoorziening; dekens; Op briefpapier Westerbork

Van: Leeuw, de, Schoontje Aan: Leeuw, de, Bernard Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943 Onderwerp: omstandigheden; voedselvoorziening; dekens; Op briefpapier Westerbork

Brief van Schoontje de Leeuw aan Bernard de Leeuw vanuit kamp Westerbork

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-07-29&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverstrekking; Eten door schoolkinderen; Voedselverstrekking aan de Hachsjara en buitendienstgroep.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-07-29&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverstrekking; Eten door schoolkinderen; Voedselverstrekking aan de Hachsjara en buitendienstgroep.

Bekendmaking over voedselverstrekking voor verschillende groepen in en buiten het kamp

Van: Kreveld, Anna van&nbsp; Geboren: 1936-11-03 Plaats: Borgerhout Overleden: 1942-11-05 Overlijdensplaats: Auschwitz

Van: Kreveld, Anna van&nbsp; Geboren: 1936-11-03 Plaats: Borgerhout Overleden: 1942-11-05 Overlijdensplaats: Auschwitz

Foto van Anna van Kreveld

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Zelhem Datum: 1941-10-14 Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Zelhem Datum: 1941-10-14 Onderwerp: belevenissen

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Zelhem

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942 Links op de foto de centrale keuken. Rechts ervan barak 10 en een deel van de schouwburgbarak. De foto is genomen vanaf de voormalige appelplaats. Barak 80 is dan nog niet gebouwd.

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942 Links op de foto de centrale keuken. Rechts ervan barak 10 en een deel van de schouwburgbarak. De foto is genomen vanaf de voormalige appelplaats. Barak 80 is dan nog niet gebouwd.

Zicht op de centrale keuken en een deel van de schouwburg

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 384 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Goudeketting, Miep geb. 21-04-42 overleden te Westerbork op 25-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 384 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Goudeketting, Miep geb. 21-04-42 overleden te Westerbork op 25-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Miep Goudeketting

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Tekening/Ontwerp voor een decor voor 'Lente In Wien' in Interneringskamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-22, No. 18 Inhoud: Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot dienstleider resp. groepsleider.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-22, No. 18 Inhoud: Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot dienstleider resp. groepsleider.

Lagerbefehl No. 18

Van: Departement van Binnenlandse zaken, Nederlands Volksherstel Aan: Rus, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-16 Onderwerp: de gezochte Morris Zomerplaag is levend aangetroffen in een trein gaande van Bergen-Belsen naar Tröbitz

Van: Departement van Binnenlandse zaken, Nederlands Volksherstel Aan: Rus, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-16 Onderwerp: de gezochte Morris Zomerplaag is levend aangetroffen in een trein gaande van Bergen-Belsen naar Tröbitz

Aanvraag betreffende de gezochte Morris Zomerplaag

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-24, No. 35&nbsp; Inhoud: Uitgaand transport van 25 mei 1943, afwikkeling van de bagage; betrokkenheid van de Fliegende Kolonne (FK) en de Ordedienst (OD).

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-24, No. 35&nbsp; Inhoud: Uitgaand transport van 25 mei 1943, afwikkeling van de bagage; betrokkenheid van de Fliegende Kolonne (FK) en de Ordedienst (OD).

Lagerbefehl No. 35

Van: Praag, van, I. (geschreven door zijn vrouw Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-31&nbsp; Onderwerp: bedankje voor pakketten. Ze hebben weinig kleren mee kunnen nemen. Ze hebben behoefte aan slobberkleren voor de kinderen. Frederika werkt op de administratie van het ziekenhuis en Ies als verpleger. De oudste van de kinderen wordt op 4 februari 7 in het kamp. Hij zit op de lagere school. De jongste zit op de Fröbelschool. De briefkaart is vanuit ziekenhuisbarak 6 geschreven.

Van: Praag, van, I. (geschreven door zijn vrouw Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-31&nbsp; Onderwerp: bedankje voor pakketten. Ze hebben weinig kleren mee kunnen nemen. Ze hebben behoefte aan slobberkleren voor de kinderen. Frederika werkt op de administratie van het ziekenhuis en Ies als verpleger. De oudste van de kinderen wordt op 4 februari 7 in het kamp. Hij zit op de lagere school. De jongste zit op de Fröbelschool. De briefkaart is vanuit ziekenhuisbarak 6 geschreven.

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Balans en rekening van baten en lasten van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork van 31 juli 1940.&nbsp; Datum: 1940-08-06

Balans en rekening van baten en lasten van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork van 31 juli 1940.&nbsp; Datum: 1940-08-06

Verslag van de balans en rekening van baten en lasten van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: droeve berichten, het heengaan van Nathan was voor hem een verlossing; Bennie en Mathilda waren tot het laatste ogenblik bij hem; hij kan de familie geruststellen over moeder, Mathilda…&nbsp;

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: droeve berichten, het heengaan van Nathan was voor hem een verlossing; Bennie en Mathilda waren tot het laatste ogenblik bij hem; hij kan de familie geruststellen over moeder, Mathilda…&nbsp;

Brief van Bennie Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9&nbsp; Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel.&nbsp; Tekst: Appell !!!!&nbsp; Voorste rij: zesde van links Beatrice Lissauer; man centraal Max Erhlich; gezicht achter Ehrlich is Catharina Frank; dikke man op de voorste rij, derde van rechts is Kurt Gerron (Gerson); naast Kurt staat Günter Witepski. &nbsp;

Cabaret.&nbsp; cabaret (Humor und Melodie) Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9&nbsp; Datum: 1943-09&nbsp; Toneelspelers op toneel.&nbsp; Tekst: Appell !!!!&nbsp; Voorste rij: zesde van links Beatrice Lissauer; man centraal Max Erhlich; gezicht achter Ehrlich is Catharina Frank; dikke man op de voorste rij, derde van rechts is Kurt Gerron (Gerson); naast Kurt staat Günter Witepski. &nbsp;

'Appell, Appell!', een scene uit de revue Humor und Melodie

Personen