In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1943

December 1943

Mededeling&nbsp; Datum: 1942-12-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen die in hun persoonsbewijs een Weermachtsstempel hebben dienen zich te melden bij de Joodsche Raad.

Mededeling&nbsp; Datum: 1942-12-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen die in hun persoonsbewijs een Weermachtsstempel hebben dienen zich te melden bij de Joodsche Raad.

Mededeling voor personen die een Weermachtsstempel in hun persoonsbewijs hebben

Van: Fried, R. (DB I) Aan: Zondervan-Cappel, S. Plaats: Westerbork, &nbsp;kamp Datum: 1944-09-03 Onderwerp: mag voorlopig in kamp Westerbork blijven. Ze dient zich te melden in de Grote Zaal; Ausweis meenemen.

Van: Fried, R. (DB I) Aan: Zondervan-Cappel, S. Plaats: Westerbork, &nbsp;kamp Datum: 1944-09-03 Onderwerp: mag voorlopig in kamp Westerbork blijven. Ze dient zich te melden in de Grote Zaal; Ausweis meenemen.

Ausweis voor S. Zondervan-Cappel met de mededeling om in de Grote Zaal te verschijnen

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-10 Hij is tot nader bericht uit Den Haag vrijgesteld van transport.

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-10 Hij is tot nader bericht uit Den Haag vrijgesteld van transport.

Vrijstelling voor Jules Cohen

Ausweis Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Oproep om in de Grote Zaal te verschijnen, ondertekend door R. Fried

Ausweis Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Oproep om in de Grote Zaal te verschijnen, ondertekend door R. Fried

Ausweis van Henri Vles

Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Is ingedeeld als Heizer en moet zich zo snel mogelijk bij de Dienstleiter melden.&nbsp; Afgegeven 1944-01-24 te Westerbork.

Van: Frenkel, Hans Philip&nbsp; Is ingedeeld als Heizer en moet zich zo snel mogelijk bij de Dienstleiter melden.&nbsp; Afgegeven 1944-01-24 te Westerbork.

Mededeling voor Hans Philip Frenkel

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Mannen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Ouderen kamp Westerbork (65+ jaar)

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Kinderen kamp Westerbork(4-15 jaar)

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Sonder-Ausweis van Amerongen, Clara, 29-10-16, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis van Amerongen, Clara, 29-10-16, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Ausweiskarte

Van: Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-13 Onderwerp: Omstandigheden in Amsterdam. (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork). Pogingen om hem uit het kamp weg te krijgen. Blz.: 2 Bijbehorende enveloppe: 8515-02-1

Van: Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-13 Onderwerp: Omstandigheden in Amsterdam. (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork). Pogingen om hem uit het kamp weg te krijgen. Blz.: 2 Bijbehorende enveloppe: 8515-02-1

Brief aan A. Visser vanuit Amsterdam

Notities met namen van personen en opsommingen hoeveel personen zijn overleden, ontslagen, naar Celle (Bergen-Belsen) zijn gestuurd. Slecht leesbaar

Notities met namen van personen en opsommingen hoeveel personen zijn overleden, ontslagen, naar Celle (Bergen-Belsen) zijn gestuurd. Slecht leesbaar

Notities met namen van personen en opsommingen hoeveel personen zijn overleden, ontslagen, naar Bergen-Belsen zijn gestuurd

Van: Halverstad, Loekie (Louis) Aan: een vriend Plaats: Rouveen Datum: 1942-05-10 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van de werk- en woon- en leefomstandigheden in het Joodse werkkamp Conrad. Op 21 juli 1942 wordt hij met een groep van 80 dwangarbeiders naar kamp Westerbork gestuurd.

Van: Halverstad, Loekie (Louis) Aan: een vriend Plaats: Rouveen Datum: 1942-05-10 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van de werk- en woon- en leefomstandigheden in het Joodse werkkamp Conrad. Op 21 juli 1942 wordt hij met een groep van 80 dwangarbeiders naar kamp Westerbork gestuurd.

Brief van Loekie (Louis) Halverstad aan een vriend vanuit het Joodse werkkamp Conrad

Breslauer, Werner Rudolf Kuikens.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Kuikens.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Kuikens van de kampboerderij bij kamp Westerbork

Vervoersbewijs Bestemd voor de twee kinderen van Zomerplaag voor vervoer naar Beilen/Assen per Kroon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24

Vervoersbewijs Bestemd voor de twee kinderen van Zomerplaag voor vervoer naar Beilen/Assen per Kroon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24

Vervoersbewijs voor 2 kinderen Zomerplaag

Van: Hoorn, van, B. en H. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-12 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Van: Hoorn, van, B. en H. Aan: Medema, mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-12 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Briefkaart van Betsy en Henriette van Hoorn aan mej. Medema vanuit kamp Westerbork

Personen