We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Kan, Herman Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-18 Onderwerp: over pakketpost…

Van: Kan, Herman Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-18 Onderwerp: over pakketpost…

Brief van Herman Kan aan zijn schoonzoon vanuit kamp Westerbork

Van: Meta ( Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-07 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft dat paps dit keer niet meeschrijft omdat zijn werktijd (als arts) is veranderd en zij hem niet tijdig kan bereiken voordat de post ingeleverd moet zijn. Het gaat beter met hem, maar nog niet heel goed. Meta is dankbaar voor de pakjes, maar denkt dat er oorspronkelijk meer in heeft gezeten. Daarom vraagt ze of de afzender voortaan de inhoud in de deksel wil schrijven. Meta vraagt zich af of Mien er zorg voor draagt dat iedereen haar brieven leest. Tot besluit bedankt ze haar vrienden voor de brieven, het is hun liefste en enige verstrooiing.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-07 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft dat paps dit keer niet meeschrijft omdat zijn werktijd (als arts) is veranderd en zij hem niet tijdig kan bereiken voordat de post ingeleverd moet zijn. Het gaat beter met hem, maar nog niet heel goed. Meta is dankbaar voor de pakjes, maar denkt dat er oorspronkelijk meer in heeft gezeten. Daarom vraagt ze of de afzender voortaan de inhoud in de deksel wil schrijven. Meta vraagt zich af of Mien er zorg voor draagt dat iedereen haar brieven leest. Tot besluit bedankt ze haar vrienden voor de brieven, het is hun liefste en enige verstrooiing.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: oktober 1942 Onderwerp: Vraag om levensmiddelen. Alfred heeft gehoord dat Truus is langs geweest. Hij heeft haar pakket ontvangen. Hij gaat mogelijk aanstaande vrijdag op transport.

Van: Stern, Alfred&nbsp; Aan: Truus&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: oktober 1942 Onderwerp: Vraag om levensmiddelen. Alfred heeft gehoord dat Truus is langs geweest. Hij heeft haar pakket ontvangen. Hij gaat mogelijk aanstaande vrijdag op transport.

Brief van Alfred Stern aan Truus vanuit kamp Westerbork

Riolering barak 35 (woonfunctie) Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-09 Het voormalige weeshuis uit de doorgangskamp periode.&nbsp;

Riolering barak 35 (woonfunctie) Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-09 Het voormalige weeshuis uit de doorgangskamp periode.&nbsp;

Plattegrond van de riolering in barak 35 in het woonoord Schattenberg

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1965-07-12&nbsp; &nbsp;

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1965-07-12&nbsp; &nbsp;

Plattegrond met legenda van het woonoord Schattenberg in 1965

Notitie op kladblaadje Betreft de tekst van twee telegrammen aan L. Overste, barak 85 en A.B. de Vries, barak 66 te Westerbork Datum: 1942-12-09 Onderwerp: overhandigen van bagage en persoonsbewijs. A.B. de Vries is vanuit de gevangenis aan de Amstelveenseweg doorgestuurd naar kamp Westerbork, barak 66; contactpersonen Leendert Overste en Nico Cohen (barak 3a).

Notitie op kladblaadje Betreft de tekst van twee telegrammen aan L. Overste, barak 85 en A.B. de Vries, barak 66 te Westerbork Datum: 1942-12-09 Onderwerp: overhandigen van bagage en persoonsbewijs. A.B. de Vries is vanuit de gevangenis aan de Amstelveenseweg doorgestuurd naar kamp Westerbork, barak 66; contactpersonen Leendert Overste en Nico Cohen (barak 3a).

Notitie voor de inhoud van de telexberichten naar kamp Westerbork

Van: Kan, Herman Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: het gaat beter met de schrijver…

Van: Kan, Herman Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: het gaat beter met de schrijver…

Schouwburg

Ziekenhuisbarakken

Kommandantur

Strafbarakken

Commandantswoning

Barak 64

Weeshuis

Crematorium

Barak 107

Centrale Keuken

Barak 43

Barak 51

Barak 50

Barak 49

Barak 48

Barak 47

Barak 46

Barak 45

Barak 44

Barak 110

Barak 109

Barakken gebouwd van 1942-1945

Barakken gebouwd van 1939-1942

Barak 108

Oranjekanaal haven

Barak 1

Staatsbosbeheerschuur kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Quarantaine-afdeling kamp Westerbork

Boulevard des Misères

Monumenten in kamp Westerbork

Barak 13

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 254 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Jacobs, Salomon geb. 21-05-59 overleden te Westerbork op 04-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 254 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Jacobs, Salomon geb. 21-05-59 overleden te Westerbork op 04-05-1943 op: 06-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Salomon Jacobs

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: A. Coelingh-Barnstijn Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-07-25&nbsp; Onderwerp: mogelijkheid tot het verzenden van brieven aan tewerkgestelden in Duitsland.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam&nbsp; Aan: A. Coelingh-Barnstijn Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-07-25&nbsp; Onderwerp: mogelijkheid tot het verzenden van brieven aan tewerkgestelden in Duitsland.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam aan A. Coelingh-Barnstijn

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond van barak 1 in het woonoord Schattenberg

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01/02 Onderwerp: ‘Harry ik ben weggehaald, regel alles met de buurman.’&nbsp;

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01/02 Onderwerp: ‘Harry ik ben weggehaald, regel alles met de buurman.’&nbsp;

Briefkaart van Joseph Lierens aan zijn broer H. Lierens vanuit Amsterdam

Aan: Lierens-Lessing, J. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: bewijs van &nbsp;een aangetekende zending van een pakket aan J. Lierens-Lessing, barak 70.

Aan: Lierens-Lessing, J. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12 Onderwerp: bewijs van &nbsp;een aangetekende zending van een pakket aan J. Lierens-Lessing, barak 70.

Bewijs van ontvangst voor het verzenden van een pakket aan J. Lierens-Lessing in kamp Westerbork

Foto van Indische vrouwen met pannetjes en rantangs Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950-1951 De vrouwen zijn op weg naar de Centrale Keuken waar de maaltijden konden worden afgehaald.

Foto van Indische vrouwen met pannetjes en rantangs Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950-1951 De vrouwen zijn op weg naar de Centrale Keuken waar de maaltijden konden worden afgehaald.

Foto van Indische vrouwen met pannetjes en rantangs in Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg)

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-09 Onderwerp: Bevestiging en bedankje ontvangst pakket

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-09 Onderwerp: Bevestiging en bedankje ontvangst pakket

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan fam. Medema vanuit kamp Westerbork

Personen