In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Johnny Aan: Prins, Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-09 Onderwerp: op het laatste moment aan deportatie ontkomen; oom Levie Querido is wel doorgestuurd, Johnny is zo lang mogelijk bij hem gebleven, hij is hiervoor uit zijn barak wegelopen (dat mag niet op een transport dag) totdat Levie hem wegstuurde. Hij was het laatste familielid…, vele familieleden zien weggaan; illegale brief door zijn buurman mee uit kamp Westerbork genomen; pakketpost, sigaretten verloren gegaan, doordat een potje met uitjes was leeggelopen…&nbsp;

Van: Johnny Aan: Prins, Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-09 Onderwerp: op het laatste moment aan deportatie ontkomen; oom Levie Querido is wel doorgestuurd, Johnny is zo lang mogelijk bij hem gebleven, hij is hiervoor uit zijn barak wegelopen (dat mag niet op een transport dag) totdat Levie hem wegstuurde. Hij was het laatste familielid…, vele familieleden zien weggaan; illegale brief door zijn buurman mee uit kamp Westerbork genomen; pakketpost, sigaretten verloren gegaan, doordat een potje met uitjes was leeggelopen…&nbsp;

Brief van Johnny aan Piet en Fientje Prins vanuit kamp Westerbork

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 22 Woonoord &nbsp;Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-23 Opmerking: voormalige OD-barak krijgt een woonfunctie.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 22 Woonoord &nbsp;Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-23 Opmerking: voormalige OD-barak krijgt een woonfunctie.

Plattegrond met aanzichten en een doorsnede van barak 22 in woonoord Schattenberg

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1941-11-26 Onderwerp: Jan heeft de brief van zijn zuster vorige week ontvangen, waarin ze schrijft dat alles oké is. Met hem gaat het ook best. Hij zit momenteel weer in Groningen. Hij weet niet voor hoe lang, maar het kan nooit voor lange tijd zijn. Ze zullen ook wel weer gauw in Winterswijk komen, al weet hij niet wanneer. Dan moet zij ook maar komen. Hij heeft in Tilburg een foto van hem laten maken, die hij insluit. De groeten aan oom en tante en aan Annie en Jan. Haar brieven kan ze weer naar zijn oude adres sturen. Hij hoopt dat ze deze brief in goede gezondheid mag ontvangen.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1941-11-26 Onderwerp: Jan heeft de brief van zijn zuster vorige week ontvangen, waarin ze schrijft dat alles oké is. Met hem gaat het ook best. Hij zit momenteel weer in Groningen. Hij weet niet voor hoe lang, maar het kan nooit voor lange tijd zijn. Ze zullen ook wel weer gauw in Winterswijk komen, al weet hij niet wanneer. Dan moet zij ook maar komen. Hij heeft in Tilburg een foto van hem laten maken, die hij insluit. De groeten aan oom en tante en aan Annie en Jan. Haar brieven kan ze weer naar zijn oude adres sturen. Hij hoopt dat ze deze brief in goede gezondheid mag ontvangen.

Brief van J. Droppers aan G. Droppers vanuit Groningen

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1941-07-25 Onderwerp: Jan Droppers in Groningen, werkzaam bij de marechaussee, schrijft aan zijn zuster in Enschede dat hij en zijn verloofde Ali op de fiets naar Winterswijk gaan. Vanwege de afstand zullen ze onderweg wel moeten overnachten. Ze hebben beiden vakantie en kunnen tot 4 augustus in Winterswijk blijven. Hij nodigt zijn zuster uit om voor die tijd nog te komen, als de gezondheid van Annie het tenminste toelaat. Anders moeten ze maar naar Winterswijk schrijven. Hij eindigt met de groeten aan oom en tante, Annie, Jan en de kleine Bert.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1941-07-25 Onderwerp: Jan Droppers in Groningen, werkzaam bij de marechaussee, schrijft aan zijn zuster in Enschede dat hij en zijn verloofde Ali op de fiets naar Winterswijk gaan. Vanwege de afstand zullen ze onderweg wel moeten overnachten. Ze hebben beiden vakantie en kunnen tot 4 augustus in Winterswijk blijven. Hij nodigt zijn zuster uit om voor die tijd nog te komen, als de gezondheid van Annie het tenminste toelaat. Anders moeten ze maar naar Winterswijk schrijven. Hij eindigt met de groeten aan oom en tante, Annie, Jan en de kleine Bert.

Van: Droppers, H.J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1942-10-14 Onderwerp: Jan schrijft zijn zuster dat hij al weer zes weken terug is in Groningen, maar dat haar laatste brief goed aangekomen is. Leida is ook in Groningen, waar ze vermoedelijk nog tot volgende week dinsdag blijft, waarna ze nog een paar dagen naar Rhuman in Zutphen zal gaan. Het wordt al weer koud. Het valt niet mee om zonder verwarming op de kamers te zitten, maar de kachel mag pas in november aan in de (marechausse)kazerne. Hartelijke groeten aan allen.

Van: Droppers, H.J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1942-10-14 Onderwerp: Jan schrijft zijn zuster dat hij al weer zes weken terug is in Groningen, maar dat haar laatste brief goed aangekomen is. Leida is ook in Groningen, waar ze vermoedelijk nog tot volgende week dinsdag blijft, waarna ze nog een paar dagen naar Rhuman in Zutphen zal gaan. Het wordt al weer koud. Het valt niet mee om zonder verwarming op de kamers te zitten, maar de kachel mag pas in november aan in de (marechausse)kazerne. Hartelijke groeten aan allen.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-09-07 Onderwerp: De vakantie van zijn zus zit er dus weer op en is het weer alle dagen ploeteren. Of valt het wel mee? Ali gaat volgende week dinsdag een week met vakantie naar Winterswijk. Hij gaat dan zaterdag's naar haar toe en blijft er tot maandag. Langer kan niet omdat hij geen verlof meer heeft. Hij vraagt zijn zus of zij dan ook kan komen, ze hebben elkaar al zo lang niet meer gezien en je weet nooit wanneer de volgende gelegenheid zich voordoet. Ze moet maar even overleggen met oom en tante. Hoe gaat het met de familie en met de vliegtuigen de laatste tijd? Bij hem in de buurt valt het wel mee. De groeten en schrijf maar hoe en wat als ze in de gelegenheid is.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-09-07 Onderwerp: De vakantie van zijn zus zit er dus weer op en is het weer alle dagen ploeteren. Of valt het wel mee? Ali gaat volgende week dinsdag een week met vakantie naar Winterswijk. Hij gaat dan zaterdag's naar haar toe en blijft er tot maandag. Langer kan niet omdat hij geen verlof meer heeft. Hij vraagt zijn zus of zij dan ook kan komen, ze hebben elkaar al zo lang niet meer gezien en je weet nooit wanneer de volgende gelegenheid zich voordoet. Ze moet maar even overleggen met oom en tante. Hoe gaat het met de familie en met de vliegtuigen de laatste tijd? Bij hem in de buurt valt het wel mee. De groeten en schrijf maar hoe en wat als ze in de gelegenheid is.

Van: Droppers, H.J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1942-11-24 Onderwerp: Jan Droppers schrijft zijn zuster dat hij momenteel weer in Groningen is, na enige tijd in Zaltbommel te hebben gezeten. Volgende maand kan hij waarschijnlijk weer naar hun ouders toe gaan. Het wordt al aardig fris, de afgelopen nacht heeft het zelfs behoorlijk gevroren. Verder weinig nieuws. De groeten aan oom en tante.

Van: Droppers, H.J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1942-11-24 Onderwerp: Jan Droppers schrijft zijn zuster dat hij momenteel weer in Groningen is, na enige tijd in Zaltbommel te hebben gezeten. Volgende maand kan hij waarschijnlijk weer naar hun ouders toe gaan. Het wordt al aardig fris, de afgelopen nacht heeft het zelfs behoorlijk gevroren. Verder weinig nieuws. De groeten aan oom en tante.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-08-10 Onderwerp: Jan schrijft dat hij gisteren de brief van zijn zuster heeft ontvangen, zodat hij haar onmiddellijk terugschrijft omdat het anders in het vergeetboek komt. Met hem en met Ali en de anderen is het goed. Op haar vraag wanneer hij met verlof kan komen moet hij helaas antwoorden dat dat momenteel niet lukt. Alle verlof is ingetrokken en dat zal voorlopig zo blijven, misschien zelfs de rest van het jaar als de geruchten waar zijn. Wel heeft hij een keer in de maand 'bewegingsvrijheid', dat wil zeggen dat hij anderhalve dag geen dienst heeft en weg kan gaan. Zodoende wil hij deze maand nog een keer naar hun ouders toe. Verder zitten ze ook met die "verboden provincie's", wat voor hen nog nader moet worden geregeld. Je moet dus maar met vakantie gaan wanneer je het beste kan. De groeten aan allen en een prettige vakantie.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-08-10 Onderwerp: Jan schrijft dat hij gisteren de brief van zijn zuster heeft ontvangen, zodat hij haar onmiddellijk terugschrijft omdat het anders in het vergeetboek komt. Met hem en met Ali en de anderen is het goed. Op haar vraag wanneer hij met verlof kan komen moet hij helaas antwoorden dat dat momenteel niet lukt. Alle verlof is ingetrokken en dat zal voorlopig zo blijven, misschien zelfs de rest van het jaar als de geruchten waar zijn. Wel heeft hij een keer in de maand 'bewegingsvrijheid', dat wil zeggen dat hij anderhalve dag geen dienst heeft en weg kan gaan. Zodoende wil hij deze maand nog een keer naar hun ouders toe. Verder zitten ze ook met die "verboden provincie's", wat voor hen nog nader moet worden geregeld. Je moet dus maar met vakantie gaan wanneer je het beste kan. De groeten aan allen en een prettige vakantie.

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01&nbsp;

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01&nbsp;

Bericht nummer 20 over een huwelijk en het overlijden van twee personen in kamp Westerbork

Bericht over overleden personen Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp in het kamp overleden personen in mei 1943.

Bericht over overleden personen Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-16 Onderwerp in het kamp overleden personen in mei 1943.

Bericht nummer 8 over in kamp Westerbork overleden personen

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-08

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-08

Bericht nummer 26 over huwelijken en overlijden in kamp Westerbork in juni 1943

Bericht over overleden personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: in het kamp overleden personen tussen 8- en 12 juni 1943.

Bericht over overleden personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: in het kamp overleden personen tussen 8- en 12 juni 1943.

Bericht over in kamp Westerbork overleden personen in juni 1943

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in juni 1943 in kamp Westerbork

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in juni 1943 in kamp Westerbork

Bericht van in kamp Westerbork overleden personen in de maand juni 1943

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in juni 1943 in kamp Westerbork.

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in juni 1943 in kamp Westerbork.

Bericht van in kamp Westerbork overleden personen in juni 1943

Bericht over overleden personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06&nbsp;

Bericht over overleden personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06&nbsp;

Overleden personen in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-23 Onderwerp: in het kamp overleden personen op 20 en 21 mei 1943.

Overleden personen in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-23 Onderwerp: in het kamp overleden personen op 20 en 21 mei 1943.

Bericht over in mei 1943 overleden personen in kamp Westerbork

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in mei 1943 in kamp Westerbork

Bericht van overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06 Onderwerp: personen overleden in mei 1943 in kamp Westerbork

Bericht over overleden personen in kamp Westerbork in mei 1943

Bericht nummer 23 over overlijden van personen in kamp Westerbork in juni 1943

Van: Büro Dr. Wachtel Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-11 Onderwerp: een huwelijk en een overlijden in kamp Westerbork.

Van: Büro Dr. Wachtel Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-11 Onderwerp: een huwelijk en een overlijden in kamp Westerbork.

Bericht over een huwelijk en een overlijden in kamp Westerbork in juni 1943

Bericht over overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: overlijden van twee personen in kamp Westerbork.

Bericht over overlijden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: overlijden van twee personen in kamp Westerbork.

Bericht nummer 23 over het overlijden van twee personen in kamp Westerbork op 2- en 3 juni 1943

Bewijs van storting Postcheque- en Girodienst Bewijs dat door S. Kruimink-van Dam een bedrag van 4,50 is gestort.

Bewijs van storting Postcheque- en Girodienst Bewijs dat door S. Kruimink-van Dam een bedrag van 4,50 is gestort.

Bewijs van storting door S. Kruimink-van Dam

Personen