In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Fotokopie van een persoonsbewijs, op naam van Jules Cohen te Groningen, 4 sept. 1941.

Persoonsbewijs van Jules Cohen

Brief Van: Elbers, Tilly Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-13 Onderwerp:&nbsp;de schrijfster vertelt over de christelijke doofstommenvereniging ‘Dient Elkander'. Met gedicht en enveloppe

Brief Van: Elbers, Tilly Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-13 Onderwerp:&nbsp;de schrijfster vertelt over de christelijke doofstommenvereniging ‘Dient Elkander'. Met gedicht en enveloppe

Brief Tilly Elbers aan Estella de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Verklaring Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Betreft Jeanette Gerritse-Kwetser die toestemming krijgt om zich te begeven naar Apeldoorn en het kamp definitief te verlaten.

Verklaring Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Betreft Jeanette Gerritse-Kwetser die toestemming krijgt om zich te begeven naar Apeldoorn en het kamp definitief te verlaten.

Verklaring van commandant J.G. Buijvoets aan Jeanette Gerritse-Kwetser over het verlaten van het kamp

Proces-verbaal Betreft aangifte vermissing persoonsbewijs van Edith Jacobs met getuigenverklaringen. Datum: 1945-04-17 Plaats: Westerbork, kamp

Proces-verbaal Betreft aangifte vermissing persoonsbewijs van Edith Jacobs met getuigenverklaringen. Datum: 1945-04-17 Plaats: Westerbork, kamp

Proces-verbaal opgemaakt door L.A.A. Cohen over de vermissing van het persoonsbewijs van Edith Jacobs

Brief Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella na de lange treinreis goed in Westerbork is aangekomen. Hij hoopt haar gauw weer terug te zien. Morgen zal hij op de markt van alles voor haar kopen. Ook zal hij haar twee feuilletons en een zakbijbeltje opsturen. Ina is bij Henk langs geweest.

Brief Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella na de lange treinreis goed in Westerbork is aangekomen. Hij hoopt haar gauw weer terug te zien. Morgen zal hij op de markt van alles voor haar kopen. Ook zal hij haar twee feuilletons en een zakbijbeltje opsturen. Ina is bij Henk langs geweest.

Brief van H. de Jong aan Estella de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: Stad, P.M.&nbsp; Betreft verklaring over politieke betrouwbaarheid.&nbsp; Datum: 1945-05-18

Van: Stad, P.M.&nbsp; Betreft verklaring over politieke betrouwbaarheid.&nbsp; Datum: 1945-05-18

Verklaring over politieke betrouwbaarheid van Philip Stad

Breslauer, Werner Rudolf Een vrouw rust tegen schoven hooi aan.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Een vrouw rust tegen schoven hooi aan.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Uitrusten tegen schoven hooi bij kamp Westerbork

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-08 Onderwerp:&nbsp;Henk hoopt dat Stella het pakketje met etensbakje heeft ontvangen. In een volgend pakket stuurt hij brood, rogge en vis. Hij hoopt dat ze spoedig weer naar huis kan. &nbsp;

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-08 Onderwerp:&nbsp;Henk hoopt dat Stella het pakketje met etensbakje heeft ontvangen. In een volgend pakket stuurt hij brood, rogge en vis. Hij hoopt dat ze spoedig weer naar huis kan. &nbsp;

Breslauer, Werner Rudolf Korenwagen bij de kampboerderij.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Korenwagen bij de kampboerderij.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Korenwagen bij de kampboerderij van kamp Westerbork

Verklaring Van: N.C.I.M. Voor: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05-14 Persoon is vrijgegeven door NCIM.

Verklaring Van: N.C.I.M. Voor: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05-14 Persoon is vrijgegeven door NCIM.

Verklaring over persoonsbewijs en politieke betrouwbaarheid van Jeanette Gerritse-Kwetser

Breslauer, Werner Rudolf Werken in het hooi voor de kampboerderij bij kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Werken in het hooi voor de kampboerderij bij kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943-1944

Werken in het hooi voor de kampboerderij bij kamp Westerbork

Bewijs Kruimink, Rudolph, M. dient op 16 november het bed te houden

Bewijs Kruimink, Rudolph, M. dient op 16 november het bed te houden

Doktersvoorschrift voor Rudolph M. Kruimink

Personen