In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Distributiekantoor Amsterdam Aan: van Dam, A. A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-03 Onderwerp: inlevering brandstofrantsoenen in verband met inwoning (in Amsterdam).

Van: Distributiekantoor Amsterdam Aan: van Dam, A. A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-03 Onderwerp: inlevering brandstofrantsoenen in verband met inwoning (in Amsterdam).

Lijst met daarop aangevinkt het aantal brandstof rantsoenen dat Aron van Dam heeft ingeleverd

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: van Dam, Aron Aan: &nbsp;de Commissie voor de Organisatie van het Bedrijfsleven Plaats: Farmsum Datum: 1940-10-22 Onderwerp: overzicht van goederen (en boekwaarde) in de winkel van Aron van Dam.

Van: van Dam, Aron Aan: &nbsp;de Commissie voor de Organisatie van het Bedrijfsleven Plaats: Farmsum Datum: 1940-10-22 Onderwerp: overzicht van goederen (en boekwaarde) in de winkel van Aron van Dam.

Lijst met de goederenvoorraad van het bedrijf van Aron van Dam

Van: Bep Aan: van Dam, Aron Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03-11 Onderwerp: Aron en zijn gezin moeten noodgedwongen vertrekken vanuit Delfzijl/Farmsum. Bep schrijft: ‘zullen aan het station zijn’. (Amsterdam).

Van: Bep Aan: van Dam, Aron Plaats: Amsterdam Datum: 1942-03-11 Onderwerp: Aron en zijn gezin moeten noodgedwongen vertrekken vanuit Delfzijl/Farmsum. Bep schrijft: ‘zullen aan het station zijn’. (Amsterdam).

Telegram van Bep aan Aron van Dam vanuit Amsterdam

Formulier voor Vermogensoptelling per 1 januari 1951.&nbsp;

Formulier voor Vermogensoptelling per 1 januari 1951.&nbsp;

Formulier voor Vermogensoptelling per 1 januari 1951

Van: Boas, S. en Boas-Prins, S. Aan: Fam. Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-14 Onderwerp: met Esthertje gaat het goed. Ze hoeft niet meer bij de dokter terug te komen en brengt overdag de dag door in de crêche (barak 96), waar Seraphien sinds enige dagen ook werkt en mede toezicht op haar houdt.&nbsp;

Van: Boas, S. en Boas-Prins, S. Aan: Fam. Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-14 Onderwerp: met Esthertje gaat het goed. Ze hoeft niet meer bij de dokter terug te komen en brengt overdag de dag door in de crêche (barak 96), waar Seraphien sinds enige dagen ook werkt en mede toezicht op haar houdt.&nbsp;

Brief het echtpaar Boas aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Van: het hoofd van het Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: Nieuwkerk, familie Plaats: Vught Datum: 1945-09 Onderwerp: het niet toekennen van extra distributiebescheiden, omdat het gezin Nieuwkerk niet behoort tot de groep ex-politieke gevangenen.

Van: het hoofd van het Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: Nieuwkerk, familie Plaats: Vught Datum: 1945-09 Onderwerp: het niet toekennen van extra distributiebescheiden, omdat het gezin Nieuwkerk niet behoort tot de groep ex-politieke gevangenen.

Briefkaart van het hoofd van het Afwikkelingsbureau Concentratiekampen over het niet toekennen van extra distributiebescheiden

Van: Cohen, Simon Aan: Mulder, de heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-28 Onderwerp: lenen van geld; voedselvoorziening, verbod om rookartikelen te sturen; kleding

Van: Cohen, Simon Aan: Mulder, de heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-28 Onderwerp: lenen van geld; voedselvoorziening, verbod om rookartikelen te sturen; kleding

Brief van Simon Cohen aan de heer Mulder vanuit kamp Westerbork

Pasfoto van Wessel Wessel.&nbsp; Plaats en jaar onbekend.&nbsp; &nbsp;

Pasfoto van Wessel Wessel.&nbsp; Plaats en jaar onbekend.&nbsp; &nbsp;

Portret van Wessel Wessel

Portretfoto van Wessel-Oostra, Marianne.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto is gedrukt als een ansichtkaart.

Portretfoto van Wessel-Oostra, Marianne.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto is gedrukt als een ansichtkaart.

Portret van Marianne Wessel-Oostra

Reisvergunning Van: Wessel, W. Datum: 1943-11-08 Voor een dienstreis van Kamp Westerbork naar Amsterdam

Reisvergunning Van: Wessel, W. Datum: 1943-11-08 Voor een dienstreis van Kamp Westerbork naar Amsterdam

Reisvergunning van W. Wessel

Zicht op het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Overzicht van het kamp naar het Westen. Rechts de schoorsteen van het ketelhuis. Op de voorgrond barak 77.

Zicht op het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Overzicht van het kamp naar het Westen. Rechts de schoorsteen van het ketelhuis. Op de voorgrond barak 77.

Foto met zicht op het Interneringskamp Westerbork vanuit een dienstwoning