In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 25

Legitimatie Vrije Groepen Amsterdam Van: Stertzenbach, Werner

Legitimatie Vrije Groepen Amsterdam Van: Stertzenbach, Werner

Legitimatiebewijs Vrije Groepen Amsterdam van Werner Stertzenbach

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Minister van Oorlog&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-01-31&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; forceren van dichtgespijkerde deur door bewoners van Schattenberg; bestemming van het gebouw.

Van: Minister van Oorlog&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-01-31&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; forceren van dichtgespijkerde deur door bewoners van Schattenberg; bestemming van het gebouw.

Brief van de minister van Oorlog aan de minister van Binnenlandse Zaken

Het personeel van het Interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Commandant Buijvoets met secretaresse Fritsje Hoekstra. Jan Buijvoets was oorspronkelijk namens het Militair Gezag belast met de repatriëring van de in kamp Westerbork bevrijdde Joden. Later werd hij commandant van het Interneringskamp Westerbork.&nbsp;

Het personeel van het Interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Commandant Buijvoets met secretaresse Fritsje Hoekstra. Jan Buijvoets was oorspronkelijk namens het Militair Gezag belast met de repatriëring van de in kamp Westerbork bevrijdde Joden. Later werd hij commandant van het Interneringskamp Westerbork.&nbsp;

Foto van Commandant Jan Buijvoets en zijn secretaresse Fritsje Hoekstra

Kampkrant van het Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Uitgave augustus 1945 Westerbork, Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-08 Een van de eerste uitgaven van de kampkrant die later Rimboe Nieuws zou worden genoemd. Onderwerp: o.a.: Prijsvraag voor naam van de krant; organisatorische mededelingen; aankomst en afscheid uit Kamp Westerbork; kamp-hygiëne; sociale verzorging; marechaussee Interneringskamp; voetballen.

Kampkrant van het Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Uitgave augustus 1945 Westerbork, Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-08 Een van de eerste uitgaven van de kampkrant die later Rimboe Nieuws zou worden genoemd. Onderwerp: o.a.: Prijsvraag voor naam van de krant; organisatorische mededelingen; aankomst en afscheid uit Kamp Westerbork; kamp-hygiëne; sociale verzorging; marechaussee Interneringskamp; voetballen.

Orgaan/kampkrant van het Interneringskamp Westerbork

Informatie uit andere archieven

Boekwerkje met tekeningen betrekking hebbende op kamp Westerbork Tekeningen van diverse werkzaamheden in het Interneringskamp Westerbork Titel: kamp Westerbork in beeld Talloze aspecten van het dagelijks leven in het kamp op het gebied van werk, ontspanning, voedselorganisatie, bewaking, kamporganisatie en bewaking zijn als tekening vastgelegd

Boekwerkje met tekeningen betrekking hebbende op kamp Westerbork Tekeningen van diverse werkzaamheden in het Interneringskamp Westerbork Titel: kamp Westerbork in beeld Talloze aspecten van het dagelijks leven in het kamp op het gebied van werk, ontspanning, voedselorganisatie, bewaking, kamporganisatie en bewaking zijn als tekening vastgelegd

Boek met tekeningen met de titel 'Kamp Westerbork in beeld'

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 306 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Haas, Philip geb. 25-07-66 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 306 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Haas, Philip geb. 25-07-66 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Philip Haas

Van: Buijvoets, J.G. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-1947 Onderwerp: Puntsgewijze opsomming met rechts bovenaan de aantekening ' stafvergadering, alle circulaires';..

Van: Buijvoets, J.G. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-1947 Onderwerp: Puntsgewijze opsomming met rechts bovenaan de aantekening ' stafvergadering, alle circulaires';..

Lijst met aantekeningen naar aanleiding van een stafvergadering in Interneringskamp Westerbork

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Havelte

Grote zaal tijdens het Germaanse Joelfeest. Met dennentakken, SS-emblemen en hakenkruizen aan de wand. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12&nbsp;

Grote zaal tijdens het Germaanse Joelfeest. Met dennentakken, SS-emblemen en hakenkruizen aan de wand. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12&nbsp;

Foto van de Grote Zaal ingericht voor het Joelfeest