We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Vledder

Van: Blitz, H. Aan: Elzenaar, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-06 Onderwerp: opgehaald en naar kamp Westerbork overgebracht. De schrijver gelooft dat hij maandagochtend verder moet.

Van: Blitz, H. Aan: Elzenaar, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-06 Onderwerp: opgehaald en naar kamp Westerbork overgebracht. De schrijver gelooft dat hij maandagochtend verder moet.

Briefkaart van H. Blitz aan de familie Elzenaar vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-05-05 Onderwerp: Werner hoorde tijdens zijn werk op het station van Hooghalen (lossen van kolen) van het jongentje van de familie Boonstra het volgende: ‘Wij hebben een brief van juffrouw Pach ontvangen. Haar vader is uit het werkkamp ontslagen’. een dag later ontving Werner een brief van Stella met dezelfde mededeling; over wat verloven inhoudt.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-05-05 Onderwerp: Werner hoorde tijdens zijn werk op het station van Hooghalen (lossen van kolen) van het jongentje van de familie Boonstra het volgende: ‘Wij hebben een brief van juffrouw Pach ontvangen. Haar vader is uit het werkkamp ontslagen’. een dag later ontving Werner een brief van Stella met dezelfde mededeling; over wat verloven inhoudt.&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Vledder Datum: 1942 Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan staat Sallie van Brakel.&nbsp;

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Vledder Datum: 1942 Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan staat Sallie van Brakel.&nbsp;

Dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Vledder graven een sloot

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11-30&nbsp; Onderwerp: ben hedenmorgen vertrokken naar Westerbork. Hij had een telegram van zijn ouders ontvangen. &nbsp;

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11-30&nbsp; Onderwerp: ben hedenmorgen vertrokken naar Westerbork. Hij had een telegram van zijn ouders ontvangen. &nbsp;

Briefkaart van Jaap Nabarro aan Arthur Philips vanuit het ziekenhuis in Hoogeveen

Bekendmaking Datum: 1943-04-18 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: aannemen van brieven voor personen die naar arbeidskampen in Duitsland zijn vertrokken

Bekendmaking Datum: 1943-04-18 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: aannemen van brieven voor personen die naar arbeidskampen in Duitsland zijn vertrokken

Bekendmaking over aannemen van brieven voor personen die naar arbeidskampen in Duitsland zijn vertrokken

Plaatsen in kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Constructiewerkplaats

Timmerwerkplaats

Stoffeerderij

Loodgieterswerkplaats

Smederij

Boekbinderij

Kleermakerij

Houtzagerij

Horlogemakerij

Naaiatelier

Lederbewerksatelier

Kuiperij

Oliemakerij

Schilderwerkplaats

Schoenmakerij

Speelgoedmakerij

Breiatelier

Kousenweverij

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 58 Inhoud: Nieuwe postregeling; binnenlandsche post, buitenlandsche post en post naar het Oosten.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 58 Inhoud: Nieuwe postregeling; binnenlandsche post, buitenlandsche post en post naar het Oosten.

Lagerbefehl No. 58

Barak 82

Omstanders kamp Westerbork

Vrij personeel kamp Westerbork

Van: Lierens D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: levensmiddelen niet ontvangen, wel wasgoed en een brief.

Van: Lierens D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: levensmiddelen niet ontvangen, wel wasgoed en een brief.

Briefkaart van David Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Wachsmann, Edith, 18-3-00, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof, Heidelager Arbeiten zu verrichten (DB1). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Wachsmann, Edith, 18-3-00, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof, Heidelager Arbeiten zu verrichten (DB1). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Edith Wachsmann

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Boas, Salomon, in verband met repatriëring naar Nederland Afgegeven: 1945-06-22 te Amsterdam

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Boas, Salomon, in verband met repatriëring naar Nederland Afgegeven: 1945-06-22 te Amsterdam

Registratiekaart van Salomon Boas

Sterfte kamp Westerbork

Kindersterfte kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-22 Onderwerp: schrijven is lastig vanwege beperkingen, het vinden van een rustige plek en het werk (kolen lossen, doodop); over Stella en Werner; mogelijk op 9 of 16 februari naar Amsterdam; bij aankomst in Amsterdam direct naar de Joodse Raad en daarna naar zijn broer Herbert, weer naar de Joodse Raad en daarna een mogelijkheid om Stella te ontmoeten; de volgende dag naar de Vreemdelingendienst en weer de Joodse Raad….; zorg voor ouders Stella; binnengekomen transport kwam uit Zaandam, er kwamen ook Nederlandse Joden binnen, die naar een werkkamp in de buurt werden doorgestuurd. &nbsp; &nbsp;&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-22 Onderwerp: schrijven is lastig vanwege beperkingen, het vinden van een rustige plek en het werk (kolen lossen, doodop); over Stella en Werner; mogelijk op 9 of 16 februari naar Amsterdam; bij aankomst in Amsterdam direct naar de Joodse Raad en daarna naar zijn broer Herbert, weer naar de Joodse Raad en daarna een mogelijkheid om Stella te ontmoeten; de volgende dag naar de Vreemdelingendienst en weer de Joodse Raad….; zorg voor ouders Stella; binnengekomen transport kwam uit Zaandam, er kwamen ook Nederlandse Joden binnen, die naar een werkkamp in de buurt werden doorgestuurd. &nbsp; &nbsp;&nbsp;

1942

December 1942

Van: Bureau Terugreis Nederland&nbsp; Aan: Langstadt, S.&nbsp; Plaats:&nbsp;Theresienstadt Datum: 1945-06-06&nbsp; Onderwerp: aangewezen voor transport

Van: Bureau Terugreis Nederland&nbsp; Aan: Langstadt, S.&nbsp; Plaats:&nbsp;Theresienstadt Datum: 1945-06-06&nbsp; Onderwerp: aangewezen voor transport

voor de terugreis van Sara Langstadt van Theresienstadt naar Nederland

Van: de Afdeling Boekhouding Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10-22 Onderwerp: aanschaf van prei.

Van: de Afdeling Boekhouding Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-10-22 Onderwerp: aanschaf van prei.

Rekening voor R. Niemeijer voor de aanschaf van 10 kg. prei van de afdeling boekhouding in Interneringskamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Vrijlating uit kamp Westerbork

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp Datum: 1942 &nbsp;

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp Datum: 1942 &nbsp;

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp

Kampleven Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Certificaat Westerweel Woud Ten name van: Mevr. E.M. van Loon + toelichting op het certificaat

Certificaat Westerweel Woud Ten name van: Mevr. E.M. van Loon + toelichting op het certificaat

Certificaat Westerweelwoud

Transporten buiten kamp Westerbork

Transporten vanuit kamp Vught naar het buitenland

Dienstbereiche

Dienstbereich Innendienst

Pasfoto van Rozette van Cleef Plaats: Praag Datum: 1945-05

Pasfoto van Rozette van Cleef Plaats: Praag Datum: 1945-05

Pasfoto van Rozette van Cleef

Gezinsfoto voor een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.

Gezinsfoto voor een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.

Gezinsfoto voor een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barak 73

September 1942

Lagerbefehl No. 77 Datum: 1944-03-08 Het dragen van gummielaarzen

Lagerbefehl No. 77 Datum: 1944-03-08 Het dragen van gummielaarzen

Lagerbefehl No. 77

Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp, De Vecht), kamer 10 Onderwerp: man duwt een lorrie.&nbsp; Tekst: terug naar onze jongensjaren ‘Zand’ voort.

Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp, De Vecht), kamer 10 Onderwerp: man duwt een lorrie.&nbsp; Tekst: terug naar onze jongensjaren ‘Zand’ voort.

Tekening gemaakt in het Joodse werkkamp De Vecht

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau&nbsp; Aan: Barend-Ankringa, L., Mevr. Betreft toestemming voor tijdelijk verlof (bevalling van zijn vrouw) van maximaal 12 dagen voor haar echtgenoot Barend, Leonard, die op dat moment werkzaam is in het werkkamp Orvelte.&nbsp; Datum: 1942-02-26

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau&nbsp; Aan: Barend-Ankringa, L., Mevr. Betreft toestemming voor tijdelijk verlof (bevalling van zijn vrouw) van maximaal 12 dagen voor haar echtgenoot Barend, Leonard, die op dat moment werkzaam is in het werkkamp Orvelte.&nbsp; Datum: 1942-02-26

Brief van het Gewestelijk Arbeidsbureau aan L. Barend-Ankringa

Disclaimer

Verslag van Siegfried Chits Datum: 1940-1945 Onderwerp: chronologisch overzicht van gebeurtenissen. Siegfried en zijn vrouw Esther; ontslag bij Van Leer concern in verband met opheffing, gedicht gekregen van Rob Heilbut en enveloppe van Mr. van Leer, salaris voor drie jaar; opsomming van anti-Joodse maatregelen; familiegebeurtenissen; razzia's; Siegfried voorlopig gered door aanstelling bij de Joodse Raadkamp Westerbork; vader en moeder gered; arrestatie en ontvluchting; onderduik van Siegfried en Ester in december 1942; laatste diner met zijn ouders in de van Breestraat; oppakken van zijn ouders; &nbsp;in maart 1943 wel naar Westerbork; oppakken van schoonouders; andere bekenden naar Westerbork of verder; op 29 september 1943 naar kamp Westerbork; geboorte en overlijden Tom Gans in Bergen-Belsen; naar Bergen-Belsen samen met Anna Biallosterski; ziekenbarak; Heilbut is blind; overlijden Anna Biallosterski; 35 kilo zwaar als hij wordt bevrijd; met ambulancetrein naar Lübeck overname door het Zweedse Rode Kruis op 23 juni 1945; per schip naar Malmö en vandaar naar Göteborg; vanaf 5 augustus tot en met november 1945 een gedetailleerde beschrijving van verblijf in Zweden tot repatriëring naar Nederland.&nbsp;

Verslag van Siegfried Chits Datum: 1940-1945 Onderwerp: chronologisch overzicht van gebeurtenissen. Siegfried en zijn vrouw Esther; ontslag bij Van Leer concern in verband met opheffing, gedicht gekregen van Rob Heilbut en enveloppe van Mr. van Leer, salaris voor drie jaar; opsomming van anti-Joodse maatregelen; familiegebeurtenissen; razzia's; Siegfried voorlopig gered door aanstelling bij de Joodse Raadkamp Westerbork; vader en moeder gered; arrestatie en ontvluchting; onderduik van Siegfried en Ester in december 1942; laatste diner met zijn ouders in de van Breestraat; oppakken van zijn ouders; &nbsp;in maart 1943 wel naar Westerbork; oppakken van schoonouders; andere bekenden naar Westerbork of verder; op 29 september 1943 naar kamp Westerbork; geboorte en overlijden Tom Gans in Bergen-Belsen; naar Bergen-Belsen samen met Anna Biallosterski; ziekenbarak; Heilbut is blind; overlijden Anna Biallosterski; 35 kilo zwaar als hij wordt bevrijd; met ambulancetrein naar Lübeck overname door het Zweedse Rode Kruis op 23 juni 1945; per schip naar Malmö en vandaar naar Göteborg; vanaf 5 augustus tot en met november 1945 een gedetailleerde beschrijving van verblijf in Zweden tot repatriëring naar Nederland.&nbsp;

Verslag van Siegfried Chits over de periode mei 1940-november 1945

Steen afkomstig van de schouwburg van kamp Westerbork Op de steen staan symbolen die de loop van de verwarmingsleidingen aangeven.

Steen afkomstig van de schouwburg van kamp Westerbork Op de steen staan symbolen die de loop van de verwarmingsleidingen aangeven.

Steen van de schouwburg in kamp Westerbork