We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 107

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Lieve beste vrienden, allen, geliefden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-19 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft over een verjaardag van een goede bekende die ze gisteren heeft gevierd. Ondanks ziekte kon Leo er ook bij zijn. Door de koorts moest zijn operatie uitgesteld worden. Meta denkt dat hij vrijdag geopereerd kan worden. Leo heeft een open wond en kan dus nog niet te lang rondlopen. Meta hoopt gauw weer bij haar dierbaren te zijn. Leo sluit de brief af. Hij hoopt dat de ingreep slaagt want hij heeft er schoon genoeg van. Hij denkt de komende brieven niet mee te kunnen schrijven.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), L. (Loeb, Leo) Aan:&nbsp;Lieve beste vrienden, allen, geliefden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-19 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft over een verjaardag van een goede bekende die ze gisteren heeft gevierd. Ondanks ziekte kon Leo er ook bij zijn. Door de koorts moest zijn operatie uitgesteld worden. Meta denkt dat hij vrijdag geopereerd kan worden. Leo heeft een open wond en kan dus nog niet te lang rondlopen. Meta hoopt gauw weer bij haar dierbaren te zijn. Leo sluit de brief af. Hij hoopt dat de ingreep slaagt want hij heeft er schoon genoeg van. Hij denkt de komende brieven niet mee te kunnen schrijven.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel en Leo Loeb aan lieve beste vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Truus en Kortoef, J. Aan: An (Anna Polak-Kortoef) Datum: 1942-12-10&nbsp; Plaats: Amsterdam Onderwerp: Truus weet niet of An er nog is. ‘Maar we ontvingen een telegram waarin je vader vroeg om levensmiddelen en waarbij stond: “niet voor An.”. Truus zal brieven blijven sturen totdat er zekerheid is. De broer van An (Jopie Kortoef) bakt op het moment van schrijven pannenkoeken. Deze zullen naar Westerbork worden gestuurd. An zal dan vast wat van haar ouders krijgen. Truus hoopt dat An in Westerbork kan blijven totdat de oorlog is afgelopen. ’Maar dat kan nu eenmaal niet. Als je weg moet maak er dan maar van, wat er van te maken is…' Truus en Jopie hebben een divandeken doormidden geknipt voor Pa en Ma, in de hoop dat ze het minder koud krijgen. Truus heeft ook weer een deken gekocht'.&nbsp; &nbsp; Opmerking: Wat Truus en Jopie niet weten is dat An twee dagen ervoor al op transport is gegaan naar Auschwitz en een dag na het schrijven van de brief in dit vernietigingskamp wordt vermoord.

Van: Truus en Kortoef, J. Aan: An (Anna Polak-Kortoef) Datum: 1942-12-10&nbsp; Plaats: Amsterdam Onderwerp: Truus weet niet of An er nog is. ‘Maar we ontvingen een telegram waarin je vader vroeg om levensmiddelen en waarbij stond: “niet voor An.”. Truus zal brieven blijven sturen totdat er zekerheid is. De broer van An (Jopie Kortoef) bakt op het moment van schrijven pannenkoeken. Deze zullen naar Westerbork worden gestuurd. An zal dan vast wat van haar ouders krijgen. Truus hoopt dat An in Westerbork kan blijven totdat de oorlog is afgelopen. ’Maar dat kan nu eenmaal niet. Als je weg moet maak er dan maar van, wat er van te maken is…' Truus en Jopie hebben een divandeken doormidden geknipt voor Pa en Ma, in de hoop dat ze het minder koud krijgen. Truus heeft ook weer een deken gekocht'.&nbsp; &nbsp; Opmerking: Wat Truus en Jopie niet weten is dat An twee dagen ervoor al op transport is gegaan naar Auschwitz en een dag na het schrijven van de brief in dit vernietigingskamp wordt vermoord.

Brief van Truus en J. Kortoef aan Anna Polak-Kortoef

Van: Toornstra, dhr. Hoofd Afdeling III Aan: Kampcommandanten Opleidingscentrum Kanaalweg Plaats: Opleidingscentrum Kanaalweg Datum: 1947-07-02 Onderwerp: doel, taak en praktijk van de sociale en geestelijke verzorging.

Van: Toornstra, dhr. Hoofd Afdeling III Aan: Kampcommandanten Opleidingscentrum Kanaalweg Plaats: Opleidingscentrum Kanaalweg Datum: 1947-07-02 Onderwerp: doel, taak en praktijk van de sociale en geestelijke verzorging.

Rede van de heer Toornstra aan het Kampcommandanten Opleidingscentrum Kanaalweg

Van: de Jong, M. kampintendant Aan: Buijvoets, J.G. en Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-03 Onderwerp: verzoek om instemming met inhoud bijgaan schrijven (gaat niet hierbij). Met handgeschreven aantekening van Buijvoets (brief moet van ons uitgaan, inhoud is overigens niet slecht). Het betreft controle van de wacht bij binnenkomst (smokkelen goederen) en vertrek (meenemen van kampeigendommen).

Van: de Jong, M. kampintendant Aan: Buijvoets, J.G. en Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-03 Onderwerp: verzoek om instemming met inhoud bijgaan schrijven (gaat niet hierbij). Met handgeschreven aantekening van Buijvoets (brief moet van ons uitgaan, inhoud is overigens niet slecht). Het betreft controle van de wacht bij binnenkomst (smokkelen goederen) en vertrek (meenemen van kampeigendommen).

Brief van M. de Jong aan J.G. Buijvoets en Th. Kockx over in- en uitgaand persoonsverkeer en goederen

Kralenketting (snoer) met kleine en grote kralen. Van klei gemaakt. In Kamp Westerbork gemaakt door mevrouw Hanna Weijl (1914). Kleur van de kralen is groen en bruin.

Kralenketting (snoer) met kleine en grote kralen. Van klei gemaakt. In Kamp Westerbork gemaakt door mevrouw Hanna Weijl (1914). Kleur van de kralen is groen en bruin.

Kralenketting gemaakt in kamp Westerbork

Personen