In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Wij spelen en leeren zelfbescherming Dit spel werd in opdracht van de Hoofdinspectie voor de Luchtbescherming in het kader van de voorlichtingsactie 'Zelfbescherming' ontworpen en uitgevoerd door reclamebureau Arend Meijer. Variant op het 'Ganzebord'

Wij spelen en leeren zelfbescherming Dit spel werd in opdracht van de Hoofdinspectie voor de Luchtbescherming in het kader van de voorlichtingsactie 'Zelfbescherming' ontworpen en uitgevoerd door reclamebureau Arend Meijer. Variant op het 'Ganzebord'

Spel 'Wij spelen en leeren zelfbescherming'

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Barakleiding in kamp Westerbork

Rabbijnen kamp Westerbork

Maatschappelijk werkers kamp Westerbork

Keukenpersoneel kamp Westerbork

Landarbeiders kamp Westerbork

Leraren kamp Westerbork

Artiesten kamp Westerbork

Ordonnansen

Handelsvertegenwoordigers kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Van: van Dam, Jacob Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-23 Onderwerp: Informatie over familieleden van het Rode kruis dat doorgestuurd moet worden naar de notaris.

Van: van Dam, Jacob Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-23 Onderwerp: Informatie over familieleden van het Rode kruis dat doorgestuurd moet worden naar de notaris.

Brief van Jacob van Dam aan zijn broer Joseph over verklaringen van het Rode Kruis

Kamporganisatie kamp Westerbork

Registratie kamp Westerbork

Registratiekaart (Registration Record) van Johanna Cato Hedeman-Dormits, in verband met haar repatriëring naar Nederland, aug. 1945.

Registratiekaart van Johanna Cato Hedeman-Dormits

Van: Annie (Gruntjes) Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Eindhoven Datum: 1945-06-18 Onderwerp: blij dat Nora een woning heeft gevonden; zelf zou ze ook blij zijn weer in Amsterdam terug te kunnen keren, echter gezien de woonomstandigheden in de stad, blijft ze nog liever even in Eindhoven; uit Zwitserland en Palestina nog geen bericht gehad; de zoon van Sam (de Walg) is overleden; gesproken met een overlevende uit Bergen-Belsen; uitbraak van tyfus, zijn vrouw ligt nog in Duitsland en is doof geworden; ze hoopt snel een baantje te vinden iets anders dan in de verpleging…

Van: Annie (Gruntjes) Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Eindhoven Datum: 1945-06-18 Onderwerp: blij dat Nora een woning heeft gevonden; zelf zou ze ook blij zijn weer in Amsterdam terug te kunnen keren, echter gezien de woonomstandigheden in de stad, blijft ze nog liever even in Eindhoven; uit Zwitserland en Palestina nog geen bericht gehad; de zoon van Sam (de Walg) is overleden; gesproken met een overlevende uit Bergen-Belsen; uitbraak van tyfus, zijn vrouw ligt nog in Duitsland en is doof geworden; ze hoopt snel een baantje te vinden iets anders dan in de verpleging…

Brief van Annie aan Nora van Bergen-Diamant vanuit Eindhoven

Oppakken en verzamelen

Arrestaties

Van: Batavier, Liese en Joop Aan: Ras-Batavier, M. Plaats: Westerbork, kamp, 85 Datum: 1943-06-05 Onderwerp: onzekerheid of men op transport moet. ‘wanneer je deze kaart ontvangt weten we niet of we er nog zijn.’ Wachten met het sturen van een pakket, totdat er een telegram is gestuurd.

Van: Batavier, Liese en Joop Aan: Ras-Batavier, M. Plaats: Westerbork, kamp, 85 Datum: 1943-06-05 Onderwerp: onzekerheid of men op transport moet. ‘wanneer je deze kaart ontvangt weten we niet of we er nog zijn.’ Wachten met het sturen van een pakket, totdat er een telegram is gestuurd.

Briefkaart van L en J. Batavier aan N. Batavier vanuit kamp Westerbork

Personen