We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Praag, van, Alice Aan: Jannie Plaats: Den Haag Datum: 1943-01-23 Onderwerp: omstandigheden, verjaardag en verhuizing.

Van: Praag, van, Alice Aan: Jannie Plaats: Den Haag Datum: 1943-01-23 Onderwerp: omstandigheden, verjaardag en verhuizing.

Brief van Alice van Praag

Van:&nbsp; Aan: Min. Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-02-19&nbsp; Onderwerp: concept instructie voor de directeur van het centraal vluchtelingenkamp, de onderdirecteur, de huismeesteres. Concept huisorders en dagindelingen.&nbsp;

Van:&nbsp; Aan: Min. Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-02-19&nbsp; Onderwerp: concept instructie voor de directeur van het centraal vluchtelingenkamp, de onderdirecteur, de huismeesteres. Concept huisorders en dagindelingen.&nbsp;

Brief met een concept voor huisorders en dagindelingen van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

De heer Wiltjer voor de kledingwerkplaats. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1941 Wiltjer was van 1939 tot 1941 meester-kleermaker in het kamp. .

De heer Wiltjer voor de kledingwerkplaats. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1941 Wiltjer was van 1939 tot 1941 meester-kleermaker in het kamp. .

De heer Wiltjer voor de kledingwerkplaats in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Arbeitskarte Van: Polak, Henriëtte Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-27 Ingedeeld bij Gruppe DB. 2, Gr. 13 Tischlerei

Arbeitskarte Van: Polak, Henriëtte Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-27 Ingedeeld bij Gruppe DB. 2, Gr. 13 Tischlerei

Arbeitskarte van Henriëtte Polak in kamp Westerbork

Van: Batavier, M.&nbsp; Aan: beste tante&nbsp; Plaats: Elsloo (Landweer)&nbsp; Datum: 1942-07-23&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie en zienswijze op toekomst. De kans is groot dat de jongens uit de kampen ook naar Duitsland moeten om te werken.

Van: Batavier, M.&nbsp; Aan: beste tante&nbsp; Plaats: Elsloo (Landweer)&nbsp; Datum: 1942-07-23&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie en zienswijze op toekomst. De kans is groot dat de jongens uit de kampen ook naar Duitsland moeten om te werken.

Brief van M. Batavier aan zijn tante vanuit Joods Werkkamp De Landweer

Van: Leo Meijer Aan: Sint en Piet&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-04 Onderwerp: brief aan Sinterklaas, bedankt voor de pepermunt; omstandigheden in het kamp; kinderverlamming. De school is gesloten. De schrijver krijgt les van zijn vader. Hij heeft een vrouw geholpen met verhuizen. Het leven in het kamp is naar.

Van: Leo Meijer Aan: Sint en Piet&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-04 Onderwerp: brief aan Sinterklaas, bedankt voor de pepermunt; omstandigheden in het kamp; kinderverlamming. De school is gesloten. De schrijver krijgt les van zijn vader. Hij heeft een vrouw geholpen met verhuizen. Het leven in het kamp is naar.

Brief van Leo Meijer aan Sint en Piet vanuit kamp Westerbork

Van: het Zweedse Consulaat Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Praag Datum: 1945-05/06 Onderwerp: identiteitspapier met foto; registratie en repatriëring…

Van: het Zweedse Consulaat Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Praag Datum: 1945-05/06 Onderwerp: identiteitspapier met foto; registratie en repatriëring…

Identiteitsbewijs van Rozette van Cleef van het Zweedse Consulaat te Praag

Verklaring van overlijden van Eva Berlijn (1912-1943)

Verklaring van overlijden van Eva Berlijn (1912-1943)

Verklaring van overlijden van Eva Berlijn

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 405 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Boer, Isaac geb. 23-03-70 overleden te Westerbork op 30-06-1943 op: 01-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 405 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Boer, Isaac geb. 23-03-70 overleden te Westerbork op 30-06-1943 op: 01-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isaac de Boer

van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: bezoek van gedetineerden aan gedetineerde familieleden in het ziekenhuis. Bezoek alleen mogelijk met een toegangsbewijs.

van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: bezoek van gedetineerden aan gedetineerde familieleden in het ziekenhuis. Bezoek alleen mogelijk met een toegangsbewijs.

Order van J.G. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork over ziekenhuisbezoek

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 274 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Geldern, Hillechien geb. 01-10-61 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 274 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Geldern, Hillechien geb. 01-10-61 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hillechien van Geldern

Bewijs van terugstelling van transport Van: Snoek, Hermine Datum: 1942-12-14

Bewijs van terugstelling van transport Van: Snoek, Hermine Datum: 1942-12-14

Bewijs van terugstelling van transport van Hermine Snoek

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 383 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Messcher, Martha geb. 25-10-42 overleden te Westerbork op 24-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 383 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Messcher, Martha geb. 25-10-42 overleden te Westerbork op 24-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Martha Messcher

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Boas-Prins, Seraphina, in verband met repatriëring naar Nederland Afgegeven: 1945-06-22 te Amsterdam

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Boas-Prins, Seraphina, in verband met repatriëring naar Nederland Afgegeven: 1945-06-22 te Amsterdam

Registratiekaart van S. Boas-Prins

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Abraham, geb. 1896-09-20 te Enschede.

Van: Informatiebureau Ned. Rode Kruis&nbsp; Aan: Slager, H.H.&nbsp; Plaats: 's Gravenhage&nbsp; Datum: 1956-03-06&nbsp; Onderwerp: overlijdensverklaring van Slager, Abraham, geb. 1896-09-20 te Enschede.

Brief van het Informatiebureau van het Rode Kruis aan H. H. Slager

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 311 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Ebstein, Amalie geb. 05-09-76 overleden te Westerbork op 21-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 311 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Ebstein, Amalie geb. 05-09-76 overleden te Westerbork op 21-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Amalie Ebstein

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-28 Onderwerp: over de relatie tussen Werner en Stella; Werner ligt voor de derde dag in het ziekenhuis; er gaan geruchten in het kamp dat de groepen die naar Vught zouden gaan doorgestuurd zullen worden, omdat Vught zal worden leeggehaald en een andere bestemming zal krijgen; over het in bezit hebben van (250 gulden)- en het mogen ontvangen van geld (maandelijks 10 gulden) voor de groep van gestempelde kampgevangenen; uitwisseling van berichten met Sara-Davidson, het nichtje van Stella. Ze heeft nog geen bagage; het is een komen en gaan van transporten.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-28 Onderwerp: over de relatie tussen Werner en Stella; Werner ligt voor de derde dag in het ziekenhuis; er gaan geruchten in het kamp dat de groepen die naar Vught zouden gaan doorgestuurd zullen worden, omdat Vught zal worden leeggehaald en een andere bestemming zal krijgen; over het in bezit hebben van (250 gulden)- en het mogen ontvangen van geld (maandelijks 10 gulden) voor de groep van gestempelde kampgevangenen; uitwisseling van berichten met Sara-Davidson, het nichtje van Stella. Ze heeft nog geen bagage; het is een komen en gaan van transporten.&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 118 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Spielmann, Hugo Israel geb. 21-06-69 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 118 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Spielmann, Hugo Israel geb. 21-06-69 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hugo Israel Spielmann

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-15, No. 31 Inhoud: ontvangst van pakketten

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-05-15, No. 31 Inhoud: ontvangst van pakketten

Lagerbefehl No. 31

Sonder-Ausweis Elsas, Helena, 14-11-23, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Elsas, Helena, 14-11-23, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Helena Elsas

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-22 Onderwerp: pakketten ontvangen; schrijfdag (hij schrijft tijdens zijn werk); vraag naar omstandigheden thuis.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-22 Onderwerp: pakketten ontvangen; schrijfdag (hij schrijft tijdens zijn werk); vraag naar omstandigheden thuis.

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man. Op de achtergrond is de woning van Van der Speck O'Breen (voormalige woning kamp commandant) te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man. Op de achtergrond is de woning van Van der Speck O'Breen (voormalige woning kamp commandant) te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man.

Diner van de Duitse staf tijdens het Germaanse Joelfeest. In het midden A.K. Gemmeker en rechts van hem Frau Hassel. Naast haar echtgenoot en architect Winne. Links van Gemmeker zit Aus der Fünten en diens secretaresse Frau Winkelkämpfer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp;

Diner van de Duitse staf tijdens het Germaanse Joelfeest. In het midden A.K. Gemmeker en rechts van hem Frau Hassel. Naast haar echtgenoot en architect Winne. Links van Gemmeker zit Aus der Fünten en diens secretaresse Frau Winkelkämpfer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-19&nbsp;

Foto van de Duitse staf en eregasten tijdens het Joelfeest in kamp Westerbork