In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Voetbalelftal.&nbsp; Een voetbalelftal in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, (mei) 1943.&nbsp; Het FK-elftal voor de wedstrijd tegen de OD. Foto genomen op de appelplaats.&nbsp; Laatste rij uiterst rechts de heer B.J.Asscher.&nbsp; Middelste rij, uiterst rechts de administrateur van de FK.&nbsp; In het midden de heer Y. Plantinga. Voorste rij in het midden de heer Jacques Tailleur.&nbsp; &nbsp;

Voetbalelftal.&nbsp; Een voetbalelftal in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, (mei) 1943.&nbsp; Het FK-elftal voor de wedstrijd tegen de OD. Foto genomen op de appelplaats.&nbsp; Laatste rij uiterst rechts de heer B.J.Asscher.&nbsp; Middelste rij, uiterst rechts de administrateur van de FK.&nbsp; In het midden de heer Y. Plantinga. Voorste rij in het midden de heer Jacques Tailleur.&nbsp; &nbsp;

Het voetbalelftal van de Fliegende Kolonne

Man.&nbsp; Max Ehrlich gefotografeerd in revuekostuum waarop staat KH (Krankenhaus), Barak 36, FK (Fliegende Kolonne), OD (Ordedienst) 13.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27. Betreft foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Man.&nbsp; Max Ehrlich gefotografeerd in revuekostuum waarop staat KH (Krankenhaus), Barak 36, FK (Fliegende Kolonne), OD (Ordedienst) 13.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-09-27. Betreft foto van het boek 'Humor und Melodie' (Cabaret).

Max Ehrlich in een revuekostuum van het cabaretprogramma Humor und Melodie

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-08-18 Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-08-18 Onderwerp: belevenissen

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Wijhe

Sonder-Ausweis&nbsp; Blazer, Johan, 4-3-92, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Abfallgrube, Kartoffelkeller Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Blazer, Johan, 4-3-92, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Abfallgrube, Kartoffelkeller Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Johan Blazer

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-11-20 Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-11-20 Onderwerp: belevenissen

Lagerbefehl No. 27 Datum: 1943-04-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dienst op Paasmaandag; Dienstkleding OD en FK

Lagerbefehl No. 27 Datum: 1943-04-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Dienst op Paasmaandag; Dienstkleding OD en FK

Lagerbefehl No. 27

Sonder-Ausweis&nbsp; Bendien, Johannes, 19-10-23, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Bendien, Johannes, 19-10-23, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Johannes Bendien

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-12- Onderwerp: belevenissen

Van: Aussen, Hertha Aan: Netty Plaats: Wijhe Datum: 1941-12- Onderwerp: belevenissen

Sonder-Ausweis&nbsp; Barend, Jacob, 25-3-06, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Barend, Jacob, 25-3-06, B18 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Jacob Barend

Mededeling Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-09 Onderwerp: ze is ingedeeld bij de Kartoffelkuche en moet zich daar zo spoedig mogelijk melden.

Mededeling Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-09 Onderwerp: ze is ingedeeld bij de Kartoffelkuche en moet zich daar zo spoedig mogelijk melden.

Mededeling voor Esther Boom-Jacobs zich te melden bij de aardappelkeuken

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonderausweis

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942-05-12&nbsp; Onderwerp: verjaardag; omstandigheden in huis.

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942-05-12&nbsp; Onderwerp: verjaardag; omstandigheden in huis.

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Zwolle

Sonder-Ausweis&nbsp; Benda, Albert, 21-8-82, B17 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Benda, Albert, 21-8-82, B17 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Albert Benda

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring van de gemeente Amsterdam dat Maximilian Goldenberg Nederlander is

Arbeitskarte Lager Westerbork Van: Blik, Rudolf Louis Datum: 1944-07-07 Barak 43 Groep: DB2 Gr. 5

Arbeitskarte Lager Westerbork Van: Blik, Rudolf Louis Datum: 1944-07-07 Barak 43 Groep: DB2 Gr. 5

Arbeitskarte van Rudolf Louis Blik

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Arbeitskarte van Rudolf Louis Blik

Ook in de collectie