In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Palache-Rosenberg, Julius en Lies Aan: lieve kinderen en kleinkind Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: onderweg naar kamp Westerbork.

Van: Palache-Rosenberg, Julius en Lies Aan: lieve kinderen en kleinkind Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-13 Onderwerp: onderweg naar kamp Westerbork.

Brief van Jules Palache dat hij met Lies onderweg is naar kamp Westerbork

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 81 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 81 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Bewijs van verzending van een pakket aan Sara Kortoef-Leijden van Amstel in kamp Westerbork

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Straat in Westerbork. Links de Centrale keuken en rechts barak 10. Op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Straat in Westerbork. Links de Centrale keuken en rechts barak 10. Op de achtergrond de schoorsteen van het ketelhuis.

Zicht op de centrale keuken en barak 10 in kamp Westerbork

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 33 in woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: maart 1959 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 33 in woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: maart 1959 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met aanzichten- en een doorsnede van barak 33 in woonoord Schattenberg

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Eerstaanwezend ingenieur der Genie in Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-01-23&nbsp; Onderwerp: toekomen van de akte in verband met het huren van het kampterrein.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Eerstaanwezend ingenieur der Genie in Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1950-01-23&nbsp; Onderwerp: toekomen van de akte in verband met het huren van het kampterrein.

Brief van Houtvester Assen aan de Ingenieur der Genie in Groningen

De oven in het crematorium van het kamp Westerbork,&nbsp; Kamp Westerbork, 1945-1948 De foto is na de bevrijding van kamp Westerbork gemaakt.

De oven in het crematorium van het kamp Westerbork,&nbsp; Kamp Westerbork, 1945-1948 De foto is na de bevrijding van kamp Westerbork gemaakt.

Verbrandingsoven van het crematorium

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-18 No. 2&nbsp; Inhoud: Reorganisatie kampleiding en organisatie, zes Afdelingen (Barnes, Montezinos, Vles, Cohen, David, Cohen, Zielke, Witsen, Cohen, Pisk, Spanier, Dresden, Wachsmann, Meents, de Jong, Schiff en Speijer; Herdenkings- bijeenkomst, v.d. Hak, viool; Bridgetournier (Mouw en Barend); gevraagd tolken; Engelsche lectuur inleveren voor in het kamp gelegerde militairen; Oorlogsoverzicht; Kledingmagazijn; radio-uitzending.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-18 No. 2&nbsp; Inhoud: Reorganisatie kampleiding en organisatie, zes Afdelingen (Barnes, Montezinos, Vles, Cohen, David, Cohen, Zielke, Witsen, Cohen, Pisk, Spanier, Dresden, Wachsmann, Meents, de Jong, Schiff en Speijer; Herdenkings- bijeenkomst, v.d. Hak, viool; Bridgetournier (Mouw en Barend); gevraagd tolken; Engelsche lectuur inleveren voor in het kamp gelegerde militairen; Oorlogsoverzicht; Kledingmagazijn; radio-uitzending.

De Westerborker nummer 2 van 18 april 1945

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 21-05-1943 Nr. 303 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Engel, Rosa geb. 24-11-69 overleden te Westerbork op 17-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 21-05-1943 Nr. 303 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Engel, Rosa geb. 24-11-69 overleden te Westerbork op 17-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Rosa Engel

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-25 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-25 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Verklaring van het Rode kruis over het lot van Levie Querido

Hoek van het kampterrein met afrastering en op de achtergrond een wachttoren. De gracht wordt uitgegraven.&nbsp;Zicht op de zuidoost zijde van het kamp. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942.

Hoek van het kampterrein met afrastering en op de achtergrond een wachttoren. De gracht wordt uitgegraven.&nbsp;Zicht op de zuidoost zijde van het kamp. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942.

Foto van de afrastering van kamp Westerbork met wachttoren

Verzoekschrift / Opdrachtbiljet Keetje Polak verzoekt voor een bedrag van F. 500,- in te schrijven op de 3 percents Grootboekschuld 1946 Datum: 1946-06-14

Verzoekschrift / Opdrachtbiljet Keetje Polak verzoekt voor een bedrag van F. 500,- in te schrijven op de 3 percents Grootboekschuld 1946 Datum: 1946-06-14

Verzoekschrift van Keetje Polak

Recept Van: Bosman, Rita Datum: 1944-03-19 Plaats: Westerbork, kamp Beschreven

Recept Van: Bosman, Rita Datum: 1944-03-19 Plaats: Westerbork, kamp Beschreven

Recept voor Rita Bosman

Personen