In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 30 november 1942 - Auschwitz

Binnenkomende transporten kamp Westerbork

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit kamp Vught

Binnenkomende transport kamp Westerbork 21 maart 1944

Vooroorlogs Joods leven

Kristallnacht

Naziconcentratiekampen

Buchenwald

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Joelfeesten

Datum: 1945-05 Land: Zwitserland Onderwerp: Ergänzungs coupon/Coupon Complement

Datum: 1945-05 Land: Zwitserland Onderwerp: Ergänzungs coupon/Coupon Complement

Bonkaart uit Zwitserland

Kamporganisatie kamp Westerbork

Ordonnansen

Overall van een politieke gevangene Nummer 33 Gedragen door mw. J. Adams, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 &nbsp;werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen

Overall van een politieke gevangene Nummer 33 Gedragen door mw. J. Adams, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 &nbsp;werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen

Overall van een politieke gevangene

Dienstleiders

Plaatsen in kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

Dienstbereiche

Dienstbereich Werkstätten II

Dienstbereich Hauptküche

Dienstbereich Innendienst

Dienstbereich Lagerkommandantur

Dienstbereich Besondere Lagerwerkstatten

Dienstbereich Frauendienst

Dienstbereich Erziehung und Fürsorge

Dienstbereich Verwaltung

Dienstbereich Ordnungsdienst und Notbereitschaft

Dienstbereich Gesundheitsdienst

Dienstbereich Aussendienst

Dienstbereich Werkstätten I

Ontstaan kamp Westerbork

Ingebruikneming Westerbork

Commandantswoning

Bewaking kamp Westerbork

Militair Gezag kamp Westerbork

1939

November 1939

Broeikas kamp Westerbork

Herinrichtingen terrein kamp Westerbork

Herinrichting Historische Plek kamp Westerbork (2014-)

Overkapping Commandantswoning

Onthullingen Herinrichting Historische Plek kamp Westerbork (2014-)

1944

December 1944

Wisselexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Expositie De bewakers van Westerbork

1942

December 1942

April 1944

Informatie uit andere archieven

Werkplaatsen kamp Westerbork

Naaiatelier

Barak 29

Barak 21

Barak 16

Barak 30

Foto van Gert Bernhard Müller.&nbsp; Geboren: 1941-12-05 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Foto van Gert Bernhard Müller.&nbsp; Geboren: 1941-12-05 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)

Foto van Gert Bernhard Müller in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barak 53

Barak 50

Barak 60

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit Amsterdam

Binnenkomende transport kamp Westerbork 15 maart 1944

Barak 55

Van: Koppelen-Liebermann, Vrouwtje, van&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944 Betreft kaart met bonnetjes waarop men een kop koffie e.d. in de kantine kon krijgen.&nbsp; Deze kaart moest gekocht worden.

Van: Koppelen-Liebermann, Vrouwtje, van&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944 Betreft kaart met bonnetjes waarop men een kop koffie e.d. in de kantine kon krijgen.&nbsp; Deze kaart moest gekocht worden.

Kantinekaart van Vrouwtje van Koppelen-Liebermann

Kantinekaart van Vrouwtje van Koppelen-Liebermann

Personen