In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Arbeidskaart Van: Cohen, Jules Datum: 1943-06-04 Plaats: Westerbork, kamp Werkzaam in Gruppe 13 Klijnkramer, Groep DB 6 (wegenbouw)

Arbeidskaart Van: Cohen, Jules Datum: 1943-06-04 Plaats: Westerbork, kamp Werkzaam in Gruppe 13 Klijnkramer, Groep DB 6 (wegenbouw)

Arbeidskaart van Jules Cohen

Van: Praag, van, Alice Aan: Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943/1944 Onderwerp: schrijfdag, weersomstandigheden, ondertrouw en barakleven.

Van: Praag, van, Alice Aan: Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 Datum: 1943/1944 Onderwerp: schrijfdag, weersomstandigheden, ondertrouw en barakleven.

Brief van Alice van Praag vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 260 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Nijkerk, Emily geb. 05-06-68 overleden te Westerbork op 06-05-1943 op: 07-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 260 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Nijkerk, Emily geb. 05-06-68 overleden te Westerbork op 06-05-1943 op: 07-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Emily Nijkerk

Cabaret.&nbsp; Programma van 'Bunter Abend'.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1944-04

Cabaret.&nbsp; Programma van 'Bunter Abend'.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1944-04

Programmablaadje van de revue 'Bunter Abend'

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 12-08-1943 Nr. 458 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Groen, Philip Reini geb. 07-07-43 overleden te Westerbork op 03-08-1943 op 06-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 12-08-1943 Nr. 458 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Groen, Philip Reini geb. 07-07-43 overleden te Westerbork op 03-08-1943 op 06-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Philip Reini Groen

Aan: Lierens, A. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: verzenden van een pakket aan Abraham Lierens, barak 70.

Aan: Lierens, A. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: verzenden van een pakket aan Abraham Lierens, barak 70.

Bewijs van verzending van een pakket aan Abraham Lierens in kamp Westerbork

Barakken na de grote brand. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1958 Bij deze brand gingen de barakken met de nummers 60, 61 en 62 geheel verloren en barak 63 voor een gedeelte.&nbsp; Groepje mensen staan voorovergebogen ergens naar te kijken.

Barakken na de grote brand. Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1958 Bij deze brand gingen de barakken met de nummers 60, 61 en 62 geheel verloren en barak 63 voor een gedeelte.&nbsp; Groepje mensen staan voorovergebogen ergens naar te kijken.

Foto van de grote brand van 1958 in woonoord Schattenberg

Van: Paauw-Peper, de, R. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-03 Onderwerp: beschrijving situatie. Haar man is nog steeds in het ziekenhuis.

Van: Paauw-Peper, de, R. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-03 Onderwerp: beschrijving situatie. Haar man is nog steeds in het ziekenhuis.

Brief van Roosje De Pauw-Peper aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: Buijvoets, N.M.A Aan: onbekend Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05-18 Onderwerp: Bewijs om kamp Westerbork te mogen verlaten en het verkrijgen van alle medewerking om weer thuis te kunnen komen.&nbsp;

Van: Buijvoets, N.M.A Aan: onbekend Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05-18 Onderwerp: Bewijs om kamp Westerbork te mogen verlaten en het verkrijgen van alle medewerking om weer thuis te kunnen komen.&nbsp;

Bewijs om kamp Westerbork te mogen verlaten en het verkrijgen van alle medewerking om weer thuis te kunnen komen

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Van: Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1927-12-31 Onderwerp: verklaring dat Fritz werkzaam is geweest voor deze fabriek in de periode 1924-1927.

Getuigschrift dat Fritz Tauber werkzaam is geweest in Kabelfabrik und Drahtindustrie Aktie-Gesellschaft Wien

https://www.findagrave.com/memorial/58573805/hendrik-samuel-houthakker

Briefkaart van Rob Heilbut aan H.L. Andersen vanuit kamp Westerbork

Personen