In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 299 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Davids, Leopold geb. 23-10-72 overleden te Westerbork op 16-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 299 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Davids, Leopold geb. 23-10-72 overleden te Westerbork op 16-05-1943 op: 18-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Leopold Davids

Van: Houtvester Assen Aan: Commandant Interneringskamp Plaats: Assen Datum: 1946-05-31 Onderwerp: geen bezwaar tegen het gebruik van de schietbanen in de zandverstuiving ten oosten van het kamp.

Van: Houtvester Assen Aan: Commandant Interneringskamp Plaats: Assen Datum: 1946-05-31 Onderwerp: geen bezwaar tegen het gebruik van de schietbanen in de zandverstuiving ten oosten van het kamp.

Brief van Houtvester Assen aan de commandant van het Interneringskamp

Van: Heymann, Hermann&nbsp; Aan: &nbsp;Heymans, Arthur Datum: 1943-04-13 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: aspecten van het dagelijkse leven in het kamp.

Van: Heymann, Hermann&nbsp; Aan: &nbsp;Heymans, Arthur Datum: 1943-04-13 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: aspecten van het dagelijkse leven in het kamp.

Brief van Hermann Heymann aan Arthur Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: Weinberg, Werner, Dr. Aan: Emmering, S., Dr. Plaats: Cincinnati Datum: 1985-11-06 Onderwerp: Siegfried Emmering maakte een portret tekening van Werner Weinberg in mei 1944 in Bergen Belsen. Over het verschijnen van een boek.

Van: Weinberg, Werner, Dr. Aan: Emmering, S., Dr. Plaats: Cincinnati Datum: 1985-11-06 Onderwerp: Siegfried Emmering maakte een portret tekening van Werner Weinberg in mei 1944 in Bergen Belsen. Over het verschijnen van een boek.

Brief van Dr. Werner Weinberg aan Dr. S. Emmering

Foto van Indische jongens bij de hoofdingang van kamp Schattenberg Links staat Han Bloemhard, naast hem Henny Roggeveen. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950

Foto van Indische jongens bij de hoofdingang van kamp Schattenberg Links staat Han Bloemhard, naast hem Henny Roggeveen. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950

Foto van Indische jongens bij de hoofdingang van (kamp) Schattenberg

Indische jongeren staan bij een auto in Schattenberg. Een barak is zichtbaar achter de auto. Jongen tweede van rechts is Chris Petrus. Schattenberg, 1950/1951

Indische jongeren staan bij een auto in Schattenberg. Een barak is zichtbaar achter de auto. Jongen tweede van rechts is Chris Petrus. Schattenberg, 1950/1951

Foto van Indische jongeren aan het dollen voor de garage van (kamp) Schattenberg

Kinderwagens.&nbsp; Kinderwagens op een rij in de zon in het doorgangskamp.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1943-1944&nbsp; Kinderwagens op een rij buiten in de zon. De kinderwagens bleven achter na een vertrekkend transport.

Kinderwagens.&nbsp; Kinderwagens op een rij in de zon in het doorgangskamp.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1943-1944&nbsp; Kinderwagens op een rij buiten in de zon. De kinderwagens bleven achter na een vertrekkend transport.

Lege kinderwagens op een rij

Foto van Indische vrouwen bij een barak en een sneeuwpop&nbsp; Plaats: Repatriëringskamp Westerbork, Schattenberg Datum: 1950-1951

Foto van Indische vrouwen bij een barak en een sneeuwpop&nbsp; Plaats: Repatriëringskamp Westerbork, Schattenberg Datum: 1950-1951

Foto van Indische vrouwen bij een barak en een sneeuwpop

Egodocumenten bewoners kamp Westerbork (1939-1945)

Oorlogsdocumenten

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: van Gelder, L., Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-02 Onderwerp: Op transport gaan. De hele kampleiding (arische commandant, J, Schol) en de Joodse Raad was voor hen in de weer om ze van de transportlijst af te krijgen. Het mocht niet baten. Ze zitten in een coupe.

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: van Gelder, L., Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-02 Onderwerp: Op transport gaan. De hele kampleiding (arische commandant, J, Schol) en de Joodse Raad was voor hen in de weer om ze van de transportlijst af te krijgen. Het mocht niet baten. Ze zitten in een coupe.

Briefkaart van Vera Polak-van Gelder aan haar ouders vanuit kamp Westerbork

Bewijs dat M. Wessel-Oostra van 2-2-1944 tot 11-2-1944 in het ziekenhuis lag met diagnose Dysenterie. Tevens de opmerking: vier dagen dienstvrij gegeven.&nbsp; Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-11

Bewijs dat M. Wessel-Oostra van 2-2-1944 tot 11-2-1944 in het ziekenhuis lag met diagnose Dysenterie. Tevens de opmerking: vier dagen dienstvrij gegeven.&nbsp; Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-11

Medische verklaring van Marianne Wessel-Oostra

Personen