In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Edens, R.J.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Groningen Datum: 1945-09-12 Onderwerp: Tewerkstelling gedetineerden bij het Bureau Oogstvoorziening; kwaliteit van de bewaking is onvoldoende.

Van: Edens, R.J.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Groningen Datum: 1945-09-12 Onderwerp: Tewerkstelling gedetineerden bij het Bureau Oogstvoorziening; kwaliteit van de bewaking is onvoldoende.

Rapport over tewerkstelling van gedetineerden bij het Bureau Oogstvoorziening

Bewijs van storting met een buitenlandsche postwissel Van: Cohen, Jules Betaling van fl. 7,20 aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1944 (datumstempel Assen).

Bewijs van storting met een buitenlandsche postwissel Van: Cohen, Jules Betaling van fl. 7,20 aan de Nieuwe Rotterdamsche Courant, 16 maart 1944 (datumstempel Assen).

Bewijs van storting met een buitenlandse postwissel van Jules Cohen

Van: Hoeden, van de, Fam.&nbsp; Aan: Brey, W.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-09-25 Onderwerp: over heden en toekomst (stemming) en van hun zoon Jaap al bijna zes weken niets vernomen.

Van: Hoeden, van de, Fam.&nbsp; Aan: Brey, W.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-09-25 Onderwerp: over heden en toekomst (stemming) en van hun zoon Jaap al bijna zes weken niets vernomen.

Briefkaart het echtpaar van de Hoeden aan W. Brey vanuit Amsterdam

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1926-04-20 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond in het Oude Lieden Gesticht.

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1926-04-20 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond in het Oude Lieden Gesticht.

Brief van Dowor Touf aan Levy Coster als dank voor zijn bijdrage aan de avond in het Oude Lieden Gesticht

Van: Schoon, S. Aan: Nabestaanden van gefusilleerde verzetsstrijders Plaats: Assen Datum: 1949-07-01 Onderwerp: werkzaamheden aan het verzetsmonument

Van: Schoon, S. Aan: Nabestaanden van gefusilleerde verzetsstrijders Plaats: Assen Datum: 1949-07-01 Onderwerp: werkzaamheden aan het verzetsmonument

Brief van S. Schoon over voltooiing werkzaamheden aan het verzetsmonument

Persoonsbewijs Van: de Groot, Siska A 35 No. 163545 Afgegeven: 1941-06-27 te Amsterdam Met pasfoto

Persoonsbewijs Van: de Groot, Siska A 35 No. 163545 Afgegeven: 1941-06-27 te Amsterdam Met pasfoto

Persoonsbewijs

Van: Heijmans, Bertha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-10 Onderwerp: strafgeval, barak 3 en 12

Van: Heijmans, Bertha Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-10 Onderwerp: strafgeval, barak 3 en 12

Ausweiskarte van Bertha Heijmans in kamp Westerbork

Sonder-Ausweis Van der Linden, Simon, 12-4-00, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Van der Linden, Simon, 12-4-00, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Simon van der Linden

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 230 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sluis, Alida geb. 26-06-63 overleden te Westerbork op 25-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 230 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sluis, Alida geb. 26-06-63 overleden te Westerbork op 25-04-1943 op: 27-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Alida Sluis

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Nabestaanden van gefusilleerde verzetsstrijders&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-07-01&nbsp; Onderwerp: foto's van het verzetsmonument van de onthulling.

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: Nabestaanden van gefusilleerde verzetsstrijders&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-07-01&nbsp; Onderwerp: foto's van het verzetsmonument van de onthulling.

Brief van S. Schoon over het doen toekomen van een aantal foto's van het verzetsmonument

Van: Koopman, B. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-08 Onderwerp: bericht over transport kennis en beschrijving situatie. De schrijver verteld over de deportatie van Bernard Wessel, Bernards ouders zijn nog in Westerbork. De schrijver en Dora Wessel zijn beide werkzaam in het ziekenhuis. Zij beschikt over een blauwe stempel, de schrijver heeft er geen. Alle werkstempels zijn echter op het moment van schrijven vervallen, waardoor voor alle vier personen (schrijver en ouders en zus van Bernard Wessel) een onzekere toekomst is aangebroken.

Van: Koopman, B. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-08 Onderwerp: bericht over transport kennis en beschrijving situatie. De schrijver verteld over de deportatie van Bernard Wessel, Bernards ouders zijn nog in Westerbork. De schrijver en Dora Wessel zijn beide werkzaam in het ziekenhuis. Zij beschikt over een blauwe stempel, de schrijver heeft er geen. Alle werkstempels zijn echter op het moment van schrijven vervallen, waardoor voor alle vier personen (schrijver en ouders en zus van Bernard Wessel) een onzekere toekomst is aangebroken.

Briefkaart van B. Koopman aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 263 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Corper, Hartog geb. 22-02-78 overleden te Westerbork op 07-05-1943 op: 10-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 263 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Corper, Hartog geb. 22-02-78 overleden te Westerbork op 07-05-1943 op: 10-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hartog Corper

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het pauzeren.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het pauzeren.&nbsp;

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Zergliederung des Lagerstandes Am 5 juli 1944

Grafiek Zergliederung des Lagerstandes

Van: Dop, H.H. zuster Aan: de familie Bergen-Diamant Plaats: Yerseke Datum: onbekend

Van: Dop, H.H. zuster Aan: de familie Bergen-Diamant Plaats: Yerseke Datum: onbekend

Enveloppe beschreven door zuster H.H. Dop van het kindertehuis te Yerseke

Van: Theo (Heijmans) Aan: de Jong van Lier, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-30 Onderwerp: onderwijs, werktijden, nachtdienst

Van: Theo (Heijmans) Aan: de Jong van Lier, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-30 Onderwerp: onderwijs, werktijden, nachtdienst

Brief van Theo Heijmans aan de familie de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

De Gezamenlijke Verzorgings-Organisaties verklaren op grond van een ingesteld onderzoek dat Snoek, Hermine als onderduikster is geregistreerd.

Verklaring betreffende de onderduik van Hermine Snoek

Van: Seelen, J. (Bijzondere Rechtspleging) Aan: J.G. Buijvoets Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1946-07-19 Onderwerp: begeleidend schrijven bij brief van dhr. de Graaf van de Barakkencommissie.

Van: Seelen, J. (Bijzondere Rechtspleging) Aan: J.G. Buijvoets Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1946-07-19 Onderwerp: begeleidend schrijven bij brief van dhr. de Graaf van de Barakkencommissie.

Brief van J. Seelen aan J.G. Buijvoets

Plaats: Evacuatiecentrum Veemgebouw te Eindhoven. Betreft levensmiddelenkaart

Plaats: Evacuatiecentrum Veemgebouw te Eindhoven. Betreft levensmiddelenkaart

Bewijs voor het verkrijgen van levensmiddelen Veemgebouw Eindhoven

Van:&nbsp;Levie, Joseph en Sibilla Aan: Lieve moeder en kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11/12 Onderwerp: omstandigheden; pakketten; transporten, familieleden zijn doorgestuurd of dreigen doorgestuurd te worden.

Van:&nbsp;Levie, Joseph en Sibilla Aan: Lieve moeder en kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11/12 Onderwerp: omstandigheden; pakketten; transporten, familieleden zijn doorgestuurd of dreigen doorgestuurd te worden.

Brief van Joseph en Sibilla aan de familie Lakrooy vanuit kamp Westerbork

Personen