In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Groepsfoto genomen in de woning van de kampcommandant.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; V.l.n.r.: Aus der Fünten; Frau Hassel; A.K. Gemmeker en tweede van rechts Frau Winkelkämpfer, secretaresse van Aus de Fünten.

Groepsfoto genomen in de woning van de kampcommandant.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; V.l.n.r.: Aus der Fünten; Frau Hassel; A.K. Gemmeker en tweede van rechts Frau Winkelkämpfer, secretaresse van Aus de Fünten.

Foto van een gezelschap in de woning van de kampcommandant

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: van Dam-Sleutelberg, G. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-12-29 Onderwerp: voldaan aan de financiële verplichtingen.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam Aan: van Dam-Sleutelberg, G. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-12-29 Onderwerp: voldaan aan de financiële verplichtingen.

Verklaring van de Joodse Raad voor Amsterdam voor G. van Dam-Sleutelberg

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Kampgevangenen, waaronder strafgevallen aan het werk in de kabelsloperij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: Kampgevangenen, waaronder strafgevallen aan het werk in de kabelsloperij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Bambie figuur uit hout gesneden met opschildering. Gemaakt door meneer Zadek of Zadick. &nbsp;

Bambie figuur uit hout gesneden met opschildering. Gemaakt door meneer Zadek of Zadick. &nbsp;

Bambie figuur uit hout gesneden

Bouw Centrale Keuken.&nbsp; Westerbork, Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp;

Bouw Centrale Keuken.&nbsp; Westerbork, Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp;

van de bouw van de Centrale Keuken in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Directeur Staatsbosbeheer Aan: Houtvester Assen Plaats: Utrecht Datum: 1940-02-29 Onderwerp: telefoonkosten

Van: Directeur Staatsbosbeheer Aan: Houtvester Assen Plaats: Utrecht Datum: 1940-02-29 Onderwerp: telefoonkosten

Brief van de directeur van Staasbosbeheer aan Houtvester Assen

Vertrek van deportatietrein vanuit Hooghalen. Hooghalen, 1942 Vertrekkend transport vanuit Hooghalen. De mensen in de trein worden uitgezwaaid door de groep medekampgevangenen. De trein bestaat uit gewone (3de klas) personenwagens.

Vertrek van deportatietrein vanuit Hooghalen. Hooghalen, 1942 Vertrekkend transport vanuit Hooghalen. De mensen in de trein worden uitgezwaaid door de groep medekampgevangenen. De trein bestaat uit gewone (3de klas) personenwagens.

Vertrek van deportatietrein vanuit Hooghalen

Gezondheidszorg kamp Westerbork

EHBO-posten kamp Westerbork

Van: Asscher, Benjamin&nbsp; Onderwerp: zijn vrijlating op 16 juni 1943 uit kamp Westerbork. Benjamins vader William werd op dezelfde dag vrijgelaten.

Van: Asscher, Benjamin&nbsp; Onderwerp: zijn vrijlating op 16 juni 1943 uit kamp Westerbork. Benjamins vader William werd op dezelfde dag vrijgelaten.

Vrijlatingsbewijs voor Benjamin Asscher

Ontvangstbewijs Voor een aangetekende zending Naam geadresseerde: Snoek, Mej. Datum: 1943-08-04

Ontvangstbewijs Voor een aangetekende zending Naam geadresseerde: Snoek, Mej. Datum: 1943-08-04

Ontvangstbewijs voor een zending aan mej. Snoek

Ontvangstbewijs&nbsp; Van: Tauber, Fritz&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen in kamp Westerbork.

Ontvangstbewijs&nbsp; Van: Tauber, Fritz&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen in kamp Westerbork.

Bewijs van ontvangst voor ingenomen hele en aangebroken bonkaarten in kamp Westerbork

Van: Heijman-Levie, N.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-20&nbsp; Onderwerp: schrijfdag, pakket ontvangen, verordening pakketten via Joodsche Raad, omstandigheden.

Van: Heijman-Levie, N.&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-20&nbsp; Onderwerp: schrijfdag, pakket ontvangen, verordening pakketten via Joodsche Raad, omstandigheden.

Briefkaart van Naatje Heijman-Levie aan de heer Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Registratiekaart met betrekking tot opleiding en beroep kampbewoner in Theresienstadt.

Registratiekaart met betrekking tot opleiding en beroep kampbewoner in Theresienstadt.

Registratiekaart blanco uit Theresienstadt

Van: Gemmeker, kampcommandant Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp: bezoek van Tibot Feldman aan zijn vrouw Lotte Ruth in het kamp wordt niet toegestaan.&nbsp;

Van: Gemmeker, kampcommandant Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp: bezoek van Tibot Feldman aan zijn vrouw Lotte Ruth in het kamp wordt niet toegestaan.&nbsp;

Mededeling van kampcommandant Gemmeker dat het bezoek aan het kamp niet kan plaatsvinden

Programma van het cabaretprogramma Bunter Abend

Van: Stad, Meijer Aan: Bouwens, P.H. Plaats: Vught (?)&nbsp; Datum: Onderwerp: slechte omstandigheden; vraag om geld; alles proberen om vrijlating te krijgen.

Van: Stad, Meijer Aan: Bouwens, P.H. Plaats: Vught (?)&nbsp; Datum: Onderwerp: slechte omstandigheden; vraag om geld; alles proberen om vrijlating te krijgen.

Brief van Meijer Stad aan P.H. Bouwens (mogelijk) vanuit kamp Vught

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring door Universiteit van Amsterdam over de bekwaamheid van Maximilian Goldenberg

Van: Jopie&nbsp; Aan: Lieve kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; vraag om kleding.

Van: Jopie&nbsp; Aan: Lieve kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; vraag om kleding.

Brief van Joop Levie aan lieve kinderen (Lackrooy) vanuit kamp Westerbork

Personen