In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Diever B

De kantine van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945&nbsp; Interieur van de kantine voor vrij personeel in barak 9.

De kantine van het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945&nbsp; Interieur van de kantine voor vrij personeel in barak 9.

Foto van de kantine van Interneringskamp Westerbork voor vrij personeel

Van: Leeven, van, Ronnie&nbsp; Datum: 1943-12-04&nbsp; Verklaring betreffende indeling bij de ordonnansen.

Van: Leeven, van, Ronnie&nbsp; Datum: 1943-12-04&nbsp; Verklaring betreffende indeling bij de ordonnansen.

Verklaring dat Ronnie (Aaron) van Leeven is ingedeeld bij de Ordonnansen

Bewaker in het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948&nbsp; De heer Trip in uniform in de periode waarin hij als bewaker werkte in het Interneringskamp Westerbork.

Bewaker in het interneringskamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1948&nbsp; De heer Trip in uniform in de periode waarin hij als bewaker werkte in het Interneringskamp Westerbork.

Foto van een bewaker in het Interneringskamp Westerbork

Van: Vos-Wittenburg, E.&nbsp; Aan: Lakrooy, B. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-09&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; pakketten&nbsp; + bijbehorende enveloppe (5491-102-1).

Van: Vos-Wittenburg, E.&nbsp; Aan: Lakrooy, B. Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-09&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; pakketten&nbsp; + bijbehorende enveloppe (5491-102-1).

Brief van E. Vos-Wittenburg aan B. Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Boswachter&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1946-05-25&nbsp; Onderwerp: bestemming hout van verbrand bos (deel vak 41). Interesse vanuit kamp Westerbork (betalen of opruimen).

Van: Boswachter&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1946-05-25&nbsp; Onderwerp: bestemming hout van verbrand bos (deel vak 41). Interesse vanuit kamp Westerbork (betalen of opruimen).

Brief van de boswachter aan Houtvester Assen

Van: Gelder, van, T. Aan: Plaats: Datum: 1943-03-29 Onderwerp: transport naar Westerbork van Suze en het gezin waarvan zij uitmaakt. Alleen broer Meijer is naar kamp Vught gestuurd. De fabriek waarin Suze werkt heeft nog pogingen gewaagd haar te behouden voor de fabriek. De route ging via de Zentralstelle-Joodse Schouwburg en de Borneokade naar kamp Westerbork.

Van: Gelder, van, T. Aan: Plaats: Datum: 1943-03-29 Onderwerp: transport naar Westerbork van Suze en het gezin waarvan zij uitmaakt. Alleen broer Meijer is naar kamp Vught gestuurd. De fabriek waarin Suze werkt heeft nog pogingen gewaagd haar te behouden voor de fabriek. De route ging via de Zentralstelle-Joodse Schouwburg en de Borneokade naar kamp Westerbork.

Brief van T. van Gelder over de deportatie van het gezin Philips

Van: Het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1946-01-11 Onderwerp: benoeming van Joseph van Dam als bewindvoerder over zijn broer Abraham van Dam en diens vrouw Betje. &nbsp;

Van: Het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1946-01-11 Onderwerp: benoeming van Joseph van Dam als bewindvoerder over zijn broer Abraham van Dam en diens vrouw Betje. &nbsp;

Bewijs van benoeming van Joseph van Dam als bewindvoerder over Abraham van Dam en diens vrouw

Aan: de President der Arrondissementsrechtbank te Amsterdam Van: Dries, van den, L.L.W. (in opdracht van Joseph van Dam) Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-24 Onderwerp: verzoek om bewindvoerder te worden van zijn broer Abraham van Dam, die een schoenmakerij had met machines die in handen van derden zijn gekomen.

Aan: de President der Arrondissementsrechtbank te Amsterdam Van: Dries, van den, L.L.W. (in opdracht van Joseph van Dam) Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-24 Onderwerp: verzoek om bewindvoerder te worden van zijn broer Abraham van Dam, die een schoenmakerij had met machines die in handen van derden zijn gekomen.

Verzoekschrift van Joseph van Dam aan de President der Arrondissementsrechtbank te Amsterdam over een benoeming tot bewindvoerder

Van: Gottschalk, broeder Aan: Zondervan-Cappel, S. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-02 Onderwerp: verzoek aan mevrouw Zondervan (chiropodist/pedicure) om patiënt Snijders te helpen.&nbsp;

Van: Gottschalk, broeder Aan: Zondervan-Cappel, S. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-02 Onderwerp: verzoek aan mevrouw Zondervan (chiropodist/pedicure) om patiënt Snijders te helpen.&nbsp;

Verzoek van broeder Gottschalk aan mevrouw Zondervan-Cappel betreffende hulp aan patiënt Snijders

Van:&nbsp;Ans Aan: Mien, Benny en allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-06&nbsp; Onderwerp: pakketten; schrijfdag; omstandigheden.

Van:&nbsp;Ans Aan: Mien, Benny en allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-06&nbsp; Onderwerp: pakketten; schrijfdag; omstandigheden.

Brief van Ans aan Mien en Benny Lackrooy vanuit kamp Westerbork