In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bouw. De bouw van een C-barak in Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.

Bouw. De bouw van een C-barak in Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.

van de bouw van een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Stukje stof met daarop een geborduurde tekst Van: Gezang-Goudeket, Florence Aan: Gezang, Edward&nbsp; Plaats: Amstelveen, gevangenis Datum: 1943 Geborduurde tekst: 'Dag lieve jongen. Tot ziens. Houd je flink ! Kussen voor jou en allen.

Stukje stof met daarop een geborduurde tekst Van: Gezang-Goudeket, Florence Aan: Gezang, Edward&nbsp; Plaats: Amstelveen, gevangenis Datum: 1943 Geborduurde tekst: 'Dag lieve jongen. Tot ziens. Houd je flink ! Kussen voor jou en allen.

Doekje (brief) van Florence Gezang-Goudeket aan haar zoon vanuit de gevangenis aan de Amstelveenseweg

Specifieke groepen kampbewoners

Communistische Joden kamp Westerbork

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein staan te wachten Kamp Westerbork, 1942 Een Nederlandse politieman en iemand van de Grüne Polizei zijn ook op de foto te zien.

Transport Transport. Mensen met bagage bij de trein staan te wachten Kamp Westerbork, 1942 Een Nederlandse politieman en iemand van de Grüne Polizei zijn ook op de foto te zien.

Kampgevangenen wachten met hun bagage voor een rijtuig van de deportatietrein

Transport Transport. Mensen bij de trein Kamp Westerbork, 1943-1944 Een OD' er staat op de voorgrond Twee mannen dragen een stofbril

Transport Transport. Mensen bij de trein Kamp Westerbork, 1943-1944 Een OD' er staat op de voorgrond Twee mannen dragen een stofbril

Kampgevangenen bij een deportatietrein

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943

Handleiding voor verzending van brieven naar het Buitenland

1943

September 1943

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1940-02-20&nbsp; Onderwerp: Plan beplanting Vluchtelingenkamp. Directeur Syswerda dringt aan op spoed.

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1940-02-20&nbsp; Onderwerp: Plan beplanting Vluchtelingenkamp. Directeur Syswerda dringt aan op spoed.

Brief van de directeur van Staasbosbeheer aan Houtvester Assen

Van: Vader en .......&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1943-09-11&nbsp; Onderwerp: berichtje dat ze zijn doorgestuurd naar Westerbork.

Van: Vader en .......&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1943-09-11&nbsp; Onderwerp: berichtje dat ze zijn doorgestuurd naar Westerbork.

Briefkaart van vader en... aan de familie Lackrooy onderweg naar kamp Westerbork