We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Datum: 1942-augustus Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de briefkaarten: 8795-13, 8795-14, 8795-18.

Van: Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Datum: 1942-augustus Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de briefkaarten: 8795-13, 8795-14, 8795-18.

Briefkaart van Lini aan H. Snoek vanuit de trein

Van: Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Coevorden Datum: 1942-08-19 Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de twee andere briefkaarten (8795-13 en 8795-14)

Van: Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Coevorden Datum: 1942-08-19 Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de twee andere briefkaarten (8795-13 en 8795-14)

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-19 Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de briefkaarten: 8795-13, 8795-14, 8795-18, 8795-19.

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-19 Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de briefkaarten: 8795-13, 8795-14, 8795-18, 8795-19.

Briefkaart van Lini Snoek aan H. Snoek vanuit de trein

Van: Stertzenbach, Werner Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Westerbork bevrijd Onderwerp: de bevrijding van Westerbork; doorgangskamp, voorportaal van de hel; collaboratie, ook in Westerbork. Zij zullen berecht moeten worden, niet alleen een juridisch- maar ook een politiek probleem; samenvatting van wat er in kamp Westerbork plaatsvond; de eerste transporten; aankomst en registratie, binnenkomende transporten uit Amsterdam en Rotterdam; de razzia's van 3 oktober 1942; grote woonbarakken; vrijstellingen; de kampleiding; de organisatie en de uitvoerders; ziekenhuis.

Van: Stertzenbach, Werner Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Westerbork bevrijd Onderwerp: de bevrijding van Westerbork; doorgangskamp, voorportaal van de hel; collaboratie, ook in Westerbork. Zij zullen berecht moeten worden, niet alleen een juridisch- maar ook een politiek probleem; samenvatting van wat er in kamp Westerbork plaatsvond; de eerste transporten; aankomst en registratie, binnenkomende transporten uit Amsterdam en Rotterdam; de razzia's van 3 oktober 1942; grote woonbarakken; vrijstellingen; de kampleiding; de organisatie en de uitvoerders; ziekenhuis.

Verslag van Werner Stertzenbach over collaboratie in kamp Westerbork

Voorwoord bij verslag (15998-67) van Morris Zomerplaag over zijn ervaringen in Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz. In het voorwoord met name aandacht voor Aus der Funten, Lages en Kotalla. Plaats: Amsterdam Datum: 1972-12-25

Voorwoord bij verslag (15998-67) van Morris Zomerplaag over zijn ervaringen in Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz. In het voorwoord met name aandacht voor Aus der Funten, Lages en Kotalla. Plaats: Amsterdam Datum: 1972-12-25

Voorwoord bij het verslag van Morris Zomerplaag

Calendarium kamp Westerbork

1972

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden. Van: Swart, Frouwina Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum: 1945-07-11

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden. Van: Swart, Frouwina Gemeente van aanmelding: Amsterdam Datum: 1945-07-11

Aanmeldingskaart van Frouwina Swart

A.E.F. D.P Registration Record Van: Swart, Frouwina

A.E.F. D.P Registration Record Van: Swart, Frouwina

Registratiekaart van Frouwina Swart

Registratiekaart A.E.F. Assembly Center Registration Card Van: Fransman, H. Datum: 1945-05-02

Registratiekaart A.E.F. Assembly Center Registration Card Van: Fransman, H. Datum: 1945-05-02

van Harry Fransman als gerepatrieerde gevangene

Vergunning afgegeven door Allied Expedition Ar. Force&nbsp; Voor: Swart, Winnie (Frouwina) Om zich elke dag op straat te begeven&nbsp; Datum: 1945-05-02

Vergunning afgegeven door Allied Expedition Ar. Force&nbsp; Voor: Swart, Winnie (Frouwina) Om zich elke dag op straat te begeven&nbsp; Datum: 1945-05-02

Reisvergunning voor Winnie (Frouwina) Swart

Van: Commissie voor oorlogspleegkinderen Aan: Grewel, F. Plaats: Amsterdam Datum: 1947-12-23 Onderwerp: verzoekschrift bij Arrondisementsrechtbank ivm voogdij en toeziend voogdij over het oorlogspleegkind C.A.M. de Vries

Van: Commissie voor oorlogspleegkinderen Aan: Grewel, F. Plaats: Amsterdam Datum: 1947-12-23 Onderwerp: verzoekschrift bij Arrondisementsrechtbank ivm voogdij en toeziend voogdij over het oorlogspleegkind C.A.M. de Vries

Brief van Commissie voor oorlogspleegkinderen betreffende voogdij C.A.M. de Vries

Oorlogsweeskinderen

Oorlogspleegkinderen

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Van: Dr. Sumenjak Viljem&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Wartburgstadt Eisenach&nbsp; Datum: 1945-05-27&nbsp; Onderwerp: Verklaring dat Harry Fransman gedurende de periode van 17 tot 27 mei 1945 in het ziekenhuis was opgenomen voor een middenoorontsteking.

Van: Dr. Sumenjak Viljem&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Wartburgstadt Eisenach&nbsp; Datum: 1945-05-27&nbsp; Onderwerp: Verklaring dat Harry Fransman gedurende de periode van 17 tot 27 mei 1945 in het ziekenhuis was opgenomen voor een middenoorontsteking.

Brief van Dr. S. Viljem opname Harry Fransman voor een middenoorontsteking in een ziekenhuis in Duitsland

Repatrieringskaart van: Swart, Frouwina Afgegeven in Frankrijk

Repatrieringskaart van: Swart, Frouwina Afgegeven in Frankrijk

Bon, goed voor een plaatsbewijs in de laagste klasse van de bus. Afgegeven door militair gezag afd. Repatriëring.&nbsp; Van: Swart, F.&nbsp; Datum: 1945-05-22

Bon, goed voor een plaatsbewijs in de laagste klasse van de bus. Afgegeven door militair gezag afd. Repatriëring.&nbsp; Van: Swart, F.&nbsp; Datum: 1945-05-22

Bon als plaatsbewijs voor een bus voor Frouwina Swart

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerde inwoners van 's-Gravenhage. Van: Fransman, H.&nbsp; Datum: 1945-06-11

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerde inwoners van 's-Gravenhage. Van: Fransman, H.&nbsp; Datum: 1945-06-11

Aanmeldingskaart van Harry Fransman

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Fam. Goulooze Plaats: Tröbitz Datum: 1945-05-20 Onderwerp: ik bevind mij gezond en wel in Tröbitz; bevrijd door de Russen; wachten op repatriëring.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Fam. Goulooze Plaats: Tröbitz Datum: 1945-05-20 Onderwerp: ik bevind mij gezond en wel in Tröbitz; bevrijd door de Russen; wachten op repatriëring.

Brief van Morris Zomerplaag aan de familie Goulooze vanuit Tröbitz

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Zomerplaag, Morris Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-30

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Zomerplaag, Morris Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-30

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden van Morris Zomerplaag

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Boom, Henriëtte Beatrice Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-28

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Boom, Henriëtte Beatrice Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-28

Aanmeldingskaart van Henriette Boom in Amsterdam

Van: Heyman, M.&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-10&nbsp; Onderwerp: opname in ziekenhuis; toestemming om pakketten te mogen ontvangen.

Van: Heyman, M.&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-10&nbsp; Onderwerp: opname in ziekenhuis; toestemming om pakketten te mogen ontvangen.

Briefkaart van Meijer Heijman aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Personen