In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van Joodse landarbeiders bij de familie Jonkers in Zwiggelte De foto werd gemaakt met de camera van Ernst (Erco) Cosmann. Het object was meegenomen door Ilse Birnbaum tijdens een bezoek aan de boerderij. Zij is zittende 2de van rechts op de foto. Links van haar Grete (Reta) Lehmann, Esther Singer en David Rosenbaum; rechts van haar Ernst Cosmann.

Foto van Joodse landarbeiders bij de familie Jonkers in Zwiggelte De foto werd gemaakt met de camera van Ernst (Erco) Cosmann. Het object was meegenomen door Ilse Birnbaum tijdens een bezoek aan de boerderij. Zij is zittende 2de van rechts op de foto. Links van haar Grete (Reta) Lehmann, Esther Singer en David Rosenbaum; rechts van haar Ernst Cosmann.

Foto van Joodse landarbeiders en een bezoekster op het land van de familie Jonkers

Van: Bos, Fa.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum:&nbsp;1951-10 Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Bos, Fa.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum:&nbsp;1951-10 Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van familie Bos aan Staatsbosbeheer

Van: Uschi en Koh, Betty Aan: Langstadt-Schott, Sara en dochter Ruth Plaats: Praag Datum: 1945-05-27 Onderwerp: Uschi hoopt dat de brief hun zal bereiken; ze hoopt ook vooral voor ruth dat haar vader is teruggekomen; net als Ruth ging ze na de bevrijding van Theresienstadt buiten de vesting naar Bauchowitz, ze hoorde van gevechten in Praag en ze trof nog veel Duitse militairen op haar route. Ze had verder geen Ausweis, behalve die van Theresienstadt, die ze goed verstopte; trein naar Praag; ze werden door vliegtuigen beschoten; Duitse militairen op de trein; een paar dagen later werd Praag door het Rode leger bevrijd… Betty: ze hoopt dat het gezin Langstadt weer met elkaar herenigd worden in Theresienstadt…&nbsp;

Van: Uschi en Koh, Betty Aan: Langstadt-Schott, Sara en dochter Ruth Plaats: Praag Datum: 1945-05-27 Onderwerp: Uschi hoopt dat de brief hun zal bereiken; ze hoopt ook vooral voor ruth dat haar vader is teruggekomen; net als Ruth ging ze na de bevrijding van Theresienstadt buiten de vesting naar Bauchowitz, ze hoorde van gevechten in Praag en ze trof nog veel Duitse militairen op haar route. Ze had verder geen Ausweis, behalve die van Theresienstadt, die ze goed verstopte; trein naar Praag; ze werden door vliegtuigen beschoten; Duitse militairen op de trein; een paar dagen later werd Praag door het Rode leger bevrijd… Betty: ze hoopt dat het gezin Langstadt weer met elkaar herenigd worden in Theresienstadt…&nbsp;

Brief van Betty Koh aan Sara en Ruth Langstadt vanuit Praag

Van: Cosman, S. Aan: Bosschart, R. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-13 Onderwerp: Hollandsche Schouwburg, pakketten, omstandigheden zijn goed

Van: Cosman, S. Aan: Bosschart, R. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-13 Onderwerp: Hollandsche Schouwburg, pakketten, omstandigheden zijn goed

Briefkaart van S. Cosman aan R. Bosschart vanuit kamp Westerbork

Portretfoto van Schlesinger, K.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto K. Schlesinger, eerste dienstleider in de organisatie van kamp Westerbork.

Portretfoto van Schlesinger, K.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto K. Schlesinger, eerste dienstleider in de organisatie van kamp Westerbork.

Kurt Schlesinger, dienstleider van het kamp

Van: Levie-Katz, J/Joseph Levie Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp;barak 60&nbsp; Datum: 1943-11-16&nbsp; Onderwerp: pakketten ontvangen, hartelijk dank. &nbsp;

Van: Levie-Katz, J/Joseph Levie Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp;barak 60&nbsp; Datum: 1943-11-16&nbsp; Onderwerp: pakketten ontvangen, hartelijk dank. &nbsp;

Briefkaart van J. Levie (Katz) aan familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Personen