We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

&nbsp;Bevolking in Theresienstadt.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Een halfblinde en verlamde hebben ruzie.&nbsp; Zie ook T 02-029 en -031

&nbsp;Bevolking in Theresienstadt.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Een halfblinde en verlamde hebben ruzie.&nbsp; Zie ook T 02-029 en -031

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Commandant J. Schol en zijn vrouw.&nbsp; De foto is gemaakt tijdens het joelfeest van 1942.

Commandant J. Schol en zijn vrouw.&nbsp; De foto is gemaakt tijdens het joelfeest van 1942.

Kampcommandant J. Schol en zijn vrouw

Van: Der Altestenrat Aan: Magnus, Simon Geboren: 1924-03-31 Datum: 1944-06-18 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: Ausweis met persoonskenmerken&nbsp;

Van: Der Altestenrat Aan: Magnus, Simon Geboren: 1924-03-31 Datum: 1944-06-18 Plaats: Theresienstadt, Ghetto Onderwerp: Ausweis met persoonskenmerken&nbsp;

Ausweiskarte van Simon Magnus in Theresienstadt

Van: tante en oom (en Ankie) Aan: Heleentje (Cohen), barak 42L Plaats: Amsterdam Datum: 1945-05-31&nbsp; Onderwerp: briefkaart van Heleentje ontvangen vanuit kamp Westerbork met vele vragen; tante begint met de antwoorden…

Van: tante en oom (en Ankie) Aan: Heleentje (Cohen), barak 42L Plaats: Amsterdam Datum: 1945-05-31&nbsp; Onderwerp: briefkaart van Heleentje ontvangen vanuit kamp Westerbork met vele vragen; tante begint met de antwoorden…

Briefkaart van een tante en een oom voor Heleentje Cohen

Plaatsen in kamp Westerbork

Heidelager

Van: Paauw-Peper, de, R. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-03 Onderwerp: beschrijving situatie. Haar man is nog steeds in het ziekenhuis.

Van: Paauw-Peper, de, R. Aan: Cardozo, I. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-03 Onderwerp: beschrijving situatie. Haar man is nog steeds in het ziekenhuis.

Brief van Roosje De Pauw-Peper aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: Cahen, Hans&nbsp; Aan: Wan en Joop&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-03-25&nbsp; Onderwerp: verzoek om spullen. Oom Sal de Jong is als strafgeval binnengekomen. Hij is mager en kaalgeschoren. Broer Bob zag hem pas twee dagen na aankomst in kamp Westerbork…In de stad Groningen zijn geen Joden meer, behalve zieken uit kamp Westerbork die in Groningen in het ziekenhuis liggen.

Van: Cahen, Hans&nbsp; Aan: Wan en Joop&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-03-25&nbsp; Onderwerp: verzoek om spullen. Oom Sal de Jong is als strafgeval binnengekomen. Hij is mager en kaalgeschoren. Broer Bob zag hem pas twee dagen na aankomst in kamp Westerbork…In de stad Groningen zijn geen Joden meer, behalve zieken uit kamp Westerbork die in Groningen in het ziekenhuis liggen.

Brief van Hans Cahen aan Wan en Joop vanuit kamp Westerbork

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: Onbekend Zelfgemaakt boekje van karton en papier, zwart touwtje houdt de boel bijelkaar. Papier blanco. Op de voorkant van het kartonnen kaft is een bloem met kleurpotlood getekend, bloem roze, bladeren en steel groen. Boven de bloem een tekst met potlood en kleurpotlood (roze) geschreven, onleesbaar.

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: Onbekend Zelfgemaakt boekje van karton en papier, zwart touwtje houdt de boel bijelkaar. Papier blanco. Op de voorkant van het kartonnen kaft is een bloem met kleurpotlood getekend, bloem roze, bladeren en steel groen. Boven de bloem een tekst met potlood en kleurpotlood (roze) geschreven, onleesbaar.

Zelfgemaakt kartonnen boekje van Leo Meijer

Van: de Haan-Vos, R. Aan: de Haan, Dames Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Pakket ontvangen dinsdag, hartelijk gegroet

Van: de Haan-Vos, R. Aan: de Haan, Dames Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Pakket ontvangen dinsdag, hartelijk gegroet

Briefkaart van R. de Haan-Vos aan dames de Haan vanuit kamp Westerbork

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Groep militairen voor een barak. ‘Opstellen voor de sport’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Groep militairen voor een barak. ‘Opstellen voor de sport’

Foto van een groep militairen kort voor het sporten in Militair kampement Westerbork

Bonnetje met vermelding 'Cohen, Jules Nr. 30, Bakkerij', en achterop ‘Kamp in Dobrany’ (in de buurt van Pilsen), juni 1945.

Bonnetje met vermelding 'Cohen, Jules Nr. 30, Bakkerij', en achterop ‘Kamp in Dobrany’ (in de buurt van Pilsen), juni 1945.

Foto van Martha Schellevis-van de Kar

Foto van Martha Schellevis-van de Kar

Karikatuur Getekend door: Kok, Leo.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-03.&nbsp; Karikatuur over de Antragstelle.&nbsp; Met tekst: gemengd gehuwd? gedoopt? In Nederland geboren? Sind Sie vielleicht Frontkämpfer?

Karikatuur Getekend door: Kok, Leo.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-03.&nbsp; Karikatuur over de Antragstelle.&nbsp; Met tekst: gemengd gehuwd? gedoopt? In Nederland geboren? Sind Sie vielleicht Frontkämpfer?

Karikatuur over de Antragstelle in kamp Westerbork getekend door Leo Kok

Legitimatiebewijs Van: Tauber- Büks, Helene Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18 Op achterzijde staat de aantekening 'bed 124'

Legitimatiebewijs Van: Tauber- Büks, Helene Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18 Op achterzijde staat de aantekening 'bed 124'

Bewijs van legitimatie van Helene Tauber-Büks in kamp Westerbork

Personen