In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-26 Onderwerp: Henri bedankt de familie De Jong voor de pakjes, die eigenlijk voor Emanuel bestemd waren. Hij was echter op 19-10-1943 uit kamp Westerbork vertrokken) Henri Workum kon de lampjes goed gebruiken. Emanuel is onlangs precies op zijn verjaardag vertrokken. Pa (schoonvader, Abraham Cohen, 1881)) viert vandaag zijn verjaardag, de tweede onder deze omstandigheden. Mary werkt tijdelijk niet meer in het weeshuis, maar is wel bij de kinderverzorging gebleven. De werktijden zijn beter geworden. Verder schrijft Henri dat ze gebrek hebben aan suiker. Als ze wat willen halen moeten ze lang in de kantine wachten.&nbsp;

Briefkaart Van: Kwieser, H.&nbsp; Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-26 Onderwerp: Henri bedankt de familie De Jong voor de pakjes, die eigenlijk voor Emanuel bestemd waren. Hij was echter op 19-10-1943 uit kamp Westerbork vertrokken) Henri Workum kon de lampjes goed gebruiken. Emanuel is onlangs precies op zijn verjaardag vertrokken. Pa (schoonvader, Abraham Cohen, 1881)) viert vandaag zijn verjaardag, de tweede onder deze omstandigheden. Mary werkt tijdelijk niet meer in het weeshuis, maar is wel bij de kinderverzorging gebleven. De werktijden zijn beter geworden. Verder schrijft Henri dat ze gebrek hebben aan suiker. Als ze wat willen halen moeten ze lang in de kantine wachten.&nbsp;

Briefkaart van H. Kwieser aan H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Van: Dowor Touf Aan: Cohen-Elburg, J. Plaats: Den Haag Datum: 1927-05-23 Onderwerp: bijdrage van 10 gulden voor jubilaris Louis Coster.&nbsp;

Van: Dowor Touf Aan: Cohen-Elburg, J. Plaats: Den Haag Datum: 1927-05-23 Onderwerp: bijdrage van 10 gulden voor jubilaris Louis Coster.&nbsp;

Brief van het bestuur van 'Dowor Touf' aan J. Cohen-Elburg in verband met bijdrage voor de heer Coster

Van: Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-01 Onderwerp: over de afschrift van de brief van de Portugeesche Israëlitische Gemeente gericht aan kamp Westerbork; commentaar over sommige zinnen, nadelig voor Liesje; Mr Mendes da Costa getelegrafeerd, hij gaf uiteindelijk toe dat ze gelijk hadden; Alfred zal zorgen voor toestemming van Liesje en naar ontvangst hiervan zal hij kamp Westerbork toestemming vragen de urn bij te laten zetten te Zorgvlied of een andere begraafplaats of in bewaring te geven te Westerveld…

Van: Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-11-01 Onderwerp: over de afschrift van de brief van de Portugeesche Israëlitische Gemeente gericht aan kamp Westerbork; commentaar over sommige zinnen, nadelig voor Liesje; Mr Mendes da Costa getelegrafeerd, hij gaf uiteindelijk toe dat ze gelijk hadden; Alfred zal zorgen voor toestemming van Liesje en naar ontvangst hiervan zal hij kamp Westerbork toestemming vragen de urn bij te laten zetten te Zorgvlied of een andere begraafplaats of in bewaring te geven te Westerveld…

Brief van Alfred aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Gezinsfoto voor een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.

Gezinsfoto voor een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1940-1942.

Gezinsfoto voor een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-12 Onderwerp: Henk gaat de dooppapieren in orde maken. Hij heeft een pakje opgestuurd met o.a. honingsla.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-12 Onderwerp: Henk gaat de dooppapieren in orde maken. Hij heeft een pakje opgestuurd met o.a. honingsla.&nbsp;

Briefkaart van Henk de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06/07 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten in barak 97, onder leiding van de rabbijnen Frank en Augapfel.

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06/07 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten in barak 97, onder leiding van de rabbijnen Frank en Augapfel.

Mededeling over gebedsdiensten in barak 97 in kamp Westerbork

Van: Eerstaanwezend Ingenieur der Genie Aan: Houtvester Assen Plaats: Groningen Datum: 1950-04-28 Onderwerp: beplanting (verwijderen) in verband met de aanleg en het gebruik van schiet- mortier en handgranaatbanen.

Van: Eerstaanwezend Ingenieur der Genie Aan: Houtvester Assen Plaats: Groningen Datum: 1950-04-28 Onderwerp: beplanting (verwijderen) in verband met de aanleg en het gebruik van schiet- mortier en handgranaatbanen.

Brief van de Ir. van de Genie in Groningen aan Houtvester assen

Breslauer, Werner Rudolf Vier vrouwen zijn aan het hooien op het land.&nbsp;De derde vrouw van links is Lientje Scheffer. Kamp Westerbork, 1943-1944&nbsp;

Breslauer, Werner Rudolf Vier vrouwen zijn aan het hooien op het land.&nbsp;De derde vrouw van links is Lientje Scheffer. Kamp Westerbork, 1943-1944&nbsp;

Hooien op het land bij kamp Westerbork

Breslauer, W. R. Moestuin.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Planten (tabak) van de moestuin.&nbsp;

Breslauer, W. R. Moestuin.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Planten (tabak) van de moestuin.&nbsp;

Foto

Van: Dijkstra, E Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-12 Onderwerp: schietpartij n.a.v. verbod het kamp binnen te gaan. Degenen die naar binnen wilden (enige Joden) (Post Oost), schoten met een stengun over de landen heen.

Van: Dijkstra, E Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-12 Onderwerp: schietpartij n.a.v. verbod het kamp binnen te gaan. Degenen die naar binnen wilden (enige Joden) (Post Oost), schoten met een stengun over de landen heen.

Rapport van E. Dijkstra aan J.G. Buijvoets

Ontvangstbewijs Van: Tauber-Büks, Helena&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangstbewijs ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen door de ambtenaar van de distributiedienst in kamp Westerbork

Ontvangstbewijs Van: Tauber-Büks, Helena&nbsp; Afgegeven: 1942-11-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Ontvangstbewijs ingenomen hele en aangebroken bonkaarten voedingsmiddelen door de ambtenaar van de distributiedienst in kamp Westerbork

Bewijs van ontvangst voor hele en aangebroken bonkaarten in kamp Westerbork

Personen