In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Brief van Lina Jacoba Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit kamp Westerbork

Van: Linzel Aan: Goldenberg, M. Plaats: Hilversum Datum: 1943-11-15 Onderwerp: Bericht van ontvangst van een brief

Van: Linzel Aan: Goldenberg, M. Plaats: Hilversum Datum: 1943-11-15 Onderwerp: Bericht van ontvangst van een brief

Briefkaart van Linzel aan M. Goldenberg in kamp Westerbork vanuit Hilversum

Betreft: plattegrond met riolering en gevels&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:1965-04-15 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: plattegrond met riolering en gevels&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:1965-04-15 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond in verband met het plaatsen van riolering en gevels

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: de Rijksinspectie Bevolkingsregisters Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-10 Onderwerp: over welke bescheiden hij in het bezit ervan is; doopsbewijs van Henri is reeds toegestuurd; wordt nog geprobeerd doopsbewijzen van grootouders, vaders zijde te bemachtigen.&nbsp;

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: de Rijksinspectie Bevolkingsregisters Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-10 Onderwerp: over welke bescheiden hij in het bezit ervan is; doopsbewijs van Henri is reeds toegestuurd; wordt nog geprobeerd doopsbewijzen van grootouders, vaders zijde te bemachtigen.&nbsp;

Brief van Mr. A.C.G. van Proosdij aan de Rijksinspectie Bevolkingsregisters vanuit Amsterdam

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: de Rijksinspectie van Bevolkingsregisters Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-17 Onderwerp: betreffende Henri Fuldauer, die in kamp Westerbork zit; toezenden van zijn doopbewijs door zijn advocaat…

Van: Mr. van Proosdij, A.C.G. Aan: de Rijksinspectie van Bevolkingsregisters Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-17 Onderwerp: betreffende Henri Fuldauer, die in kamp Westerbork zit; toezenden van zijn doopbewijs door zijn advocaat…

Brief van Mr. A.C.G. van Proosdij aan de Rijksinspectie van Bevolkingsregisters vanuit Amsterdam

Van: het Bevolkingsregister Amsterdam Aan: Nieuwkerk-v.d Bergh, Henriette Plaats: Amsterdam Datum: 1945-09-21 Onderwerp: gezin Nieuwkerk-v.d Bergh is woonachtig in Amsterdam, Richard Wagnerstraat 26.

Van: het Bevolkingsregister Amsterdam Aan: Nieuwkerk-v.d Bergh, Henriette Plaats: Amsterdam Datum: 1945-09-21 Onderwerp: gezin Nieuwkerk-v.d Bergh is woonachtig in Amsterdam, Richard Wagnerstraat 26.

Uittreksel uit het Bevolkingsregister Amsterdam met de namen van Henriette Nieuwkerk-v.d Bergh en haar kinderen

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Reens, M. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-09-14 Onderwerp: over familieleden die in Amsterdam zijn/waren ingeschreven.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Reens, M. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-09-14 Onderwerp: over familieleden die in Amsterdam zijn/waren ingeschreven.

Bijlage Burgerlijke Stand, Bevolkingsregister en Verkiezingen Amsterdam met gegevens over familieleden

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Amsterdam Datum: 1945-08-20 Onderwerp: aanmelding bij het Bevolkingsregister voor inschrijving in de gemeente Amsterdam.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Amsterdam Datum: 1945-08-20 Onderwerp: aanmelding bij het Bevolkingsregister voor inschrijving in de gemeente Amsterdam.

Uittreksel uit het Bevolkingsregister betreffende aanmelding van Martinus Nieuwkerk

Van: het bevolkingsregister Amsterdam Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1953-06-16 Onderwerp: uittreksel geboorteregister.

Van: het bevolkingsregister Amsterdam Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1953-06-16 Onderwerp: uittreksel geboorteregister.

Uittreksel uit het Bevolkingsregister van de gemeente Amsterdam van Chaja van Bergen

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van wc gebouw H en J&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-09&nbsp;

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van wc gebouw H en J&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-09&nbsp;

Plattegrond van de aanzichten en doorsnedes een tweetal wc-gebouwen in het woonoord Schattenberg