In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-20, No. 67 Inhoud: Opening van het kampwarenhuis op 21 februari 1944 om 09.00 uur.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-02-20, No. 67 Inhoud: Opening van het kampwarenhuis op 21 februari 1944 om 09.00 uur.

Lagerbefehl No. 67

Brandweeroefening.&nbsp; Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Beeld van een oefening van de brandweerploeg in Kamp Westerbork.&nbsp; Op de voorgrond rechts de dienstleider van de OD, op zijn linkerborst het OD-speldje met zijn nummer (A. Pisk).

Brandweeroefening.&nbsp; Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Beeld van een oefening van de brandweerploeg in Kamp Westerbork.&nbsp; Op de voorgrond rechts de dienstleider van de OD, op zijn linkerborst het OD-speldje met zijn nummer (A. Pisk).

Brandweeroefening in het kamp

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 149 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Kleerekoper, Isaac Aaron geb. 05-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 149 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Kleerekoper, Isaac Aaron geb. 05-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isaac Aaron Kleerekoper

Van: Dessaur,&nbsp;Hartog en familie&nbsp; Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-06&nbsp; Onderwerp: op transport, ‘Heden vertrekken wij naar onbekende bestemming’…

Van: Dessaur,&nbsp;Hartog en familie&nbsp; Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-06&nbsp; Onderwerp: op transport, ‘Heden vertrekken wij naar onbekende bestemming’…

Briefkaart van Hartog Dessaur aan Jane vanuit kamp Westerbork

Van: Gans, Regina Zij wordt toegestaan het kamp te verlaten, om in de gemeente Westerbork en Hooghalen werk te verrichten.&nbsp; Geldig tot 16 september 1943.&nbsp;

Van: Gans, Regina Zij wordt toegestaan het kamp te verlaten, om in de gemeente Westerbork en Hooghalen werk te verrichten.&nbsp; Geldig tot 16 september 1943.&nbsp;

Ausweiskarte van Regina Gans in kamp Westerbork

Brief Van: Gezantschap der Nederlanden, hoofd afdeling repatriëring Aan: Polak, Henriette Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-07-17 Onderwerp: deelnemers aan het konvooi dat op 24 juli vanuit Bazel naar Nederland vertrekt moeten zich zondag 22 juli melden op het vluchtelingenbureau aan het station aldaar.

Brief Van: Gezantschap der Nederlanden, hoofd afdeling repatriëring Aan: Polak, Henriette Plaats: Bern, Zwitserland Datum: 1945-07-17 Onderwerp: deelnemers aan het konvooi dat op 24 juli vanuit Bazel naar Nederland vertrekt moeten zich zondag 22 juli melden op het vluchtelingenbureau aan het station aldaar.

Brief van Gezantschap der Nederlanden, hoofd afdeling repatriëring in verband met vertrek uit Zwitserland

Pas (Tages-Durchlasschein), op naam van Jules Cohen, in verband met Spediotionauftrage, geldig gedurende de periode van 7 - 10 april 1945. Hij mag hiervoor onder begeleiding van de Gendarmerie de grenzen van het Ghetto overschrijden.&nbsp;

Pas (Tages-Durchlasschein), op naam van Jules Cohen, in verband met Spediotionauftrage, geldig gedurende de periode van 7 - 10 april 1945. Hij mag hiervoor onder begeleiding van de Gendarmerie de grenzen van het Ghetto overschrijden.&nbsp;

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring door Universiteit van Amsterdam over de bekwaamheid van Maximilian Goldenberg

Van: ELIN Apparatefabrik&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1938-06-15 Onderwerp: over opzegtermijn dat op 30 september eindigt.&nbsp;

Van: ELIN Apparatefabrik&nbsp; Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1938-06-15 Onderwerp: over opzegtermijn dat op 30 september eindigt.&nbsp;

Brief van ELIN Apparatefabrik aan Fritz Tauber over opzegtermijn

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Alfred Walter (1913-1945). Datum: 1942-04-28 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Alfred Walter (1913-1945). Datum: 1942-04-28 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller geschreven door Alfred Walter

Werk bewoners buiten kamp Westerbork

Landarbeiders kamp Westerbork

Van: Vree (Hilversum-Wertheim) Aan: Beste Freek Plaats: Datum: 1943-10 Onderwerp: vraag om rugzakken, niet bij zich; de schrijver denkt naar Vught te gaan. (Ze gaat als strafgeval naar kamp Westerbork)

Van: Vree (Hilversum-Wertheim) Aan: Beste Freek Plaats: Datum: 1943-10 Onderwerp: vraag om rugzakken, niet bij zich; de schrijver denkt naar Vught te gaan. (Ze gaat als strafgeval naar kamp Westerbork)

Brief van Vree (Vrouwtje Hilversum-Wertheijm) aan Freek

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring van de gemeente Amsterdam dat Maximilian Goldenberg Nederlander is

Personen