In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bouw.&nbsp; De bouw van het ketelhuis in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Detail foto van de aanleg van de kanalen voor het ketelhuis.

Bouw.&nbsp; De bouw van het ketelhuis in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Detail foto van de aanleg van de kanalen voor het ketelhuis.

van de bouw van het ketelhuis in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Batavier, M. Aan: Beste tante Plaats: Elsloo, Joods Werkkamp Datum: 1942-07-23 Onderwerp: omstandigheden; Jodenster; dagelijkse gang van zaken. De kans is groot dat ze naar Duitsland moeten gaan. Volgens zeggen zijn er al kampen leeggehaald. Vanuit De Landweer hebben zich al jongens vrijwillig voor transport aangemeld vanwege een meisje.

Van: Batavier, M. Aan: Beste tante Plaats: Elsloo, Joods Werkkamp Datum: 1942-07-23 Onderwerp: omstandigheden; Jodenster; dagelijkse gang van zaken. De kans is groot dat ze naar Duitsland moeten gaan. Volgens zeggen zijn er al kampen leeggehaald. Vanuit De Landweer hebben zich al jongens vrijwillig voor transport aangemeld vanwege een meisje.

Brief van M. Batavier aan zijn tante vanuit het Joodse werkkamp De Landweer

Joodse werkkampen

Joods werkkamp de Wittebrink

Van: Wolds Levensmiddelenbedrijf Aan: geïnteresseerden Plaats: Hooghalen Datum: 1957-07-30 Onderwerp: opening van een filiaal (levensmiddelen) door de familie Wold in woonoord Schattenberg. Dit werd mogelijk na de invoering van de zelfzorg. De familie kreeg een ruimte in de voormalige Centrale Keuken.&nbsp;

Van: Wolds Levensmiddelenbedrijf Aan: geïnteresseerden Plaats: Hooghalen Datum: 1957-07-30 Onderwerp: opening van een filiaal (levensmiddelen) door de familie Wold in woonoord Schattenberg. Dit werd mogelijk na de invoering van de zelfzorg. De familie kreeg een ruimte in de voormalige Centrale Keuken.&nbsp;

Mededeling van Wolds Levensmiddelenbedrijf in Hooghalen over de opening van een filiaal in woonoord Schattenberg

Van: Max en Sientje&nbsp; Aan: Geldere, van, Fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-07-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden, bevestiging ontvangst van pakketten en warm eten gehad. Ze hebben genoeg eten om de komende dagen door te komen.

Van: Max en Sientje&nbsp; Aan: Geldere, van, Fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-07-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden, bevestiging ontvangst van pakketten en warm eten gehad. Ze hebben genoeg eten om de komende dagen door te komen.

Briefkaart van Max en Sientje Stodel aan familie van Geldere vanuit de Hollandsche Schouwburg

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 6 april 1943 - Sobibor

These are the things you will (and will not) find on this website

About this website

Transport 2 maart 1943 - Sobibor

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverdeling en herindeling van de werktijden.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverdeling en herindeling van de werktijden.

Bekendmaking over voedselverdeling in het kamp en herindeling van werktijden

Personen