In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Generaal Majoor (namens hem kolonel P.G.C.A v. d. Speck Obreen)&nbsp; Aan: Houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1951-02-16&nbsp; Onderwerp: over het niet voldoen van het oefenterrein, wat er moet worden veranderd en uitbreiding ervan. Daarnaast duurt de oplevering van alle terreinen in 1961 te lang.

Van: Generaal Majoor (namens hem kolonel P.G.C.A v. d. Speck Obreen)&nbsp; Aan: Houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1951-02-16&nbsp; Onderwerp: over het niet voldoen van het oefenterrein, wat er moet worden veranderd en uitbreiding ervan. Daarnaast duurt de oplevering van alle terreinen in 1961 te lang.

Brief P.G.C.A. van der Speck Obreen aan Houtvester Assen

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-25 Onderwerp: Bram schrijft haar moeder dat Margot Frank, een vriendinnetje van Trees, is aangekomen in het kamp. Zij zit met haar ouders en zusje in de strafbarak. Bram vraagt om een stukje zeep, zodat hij zich goed kan wassen na het vieze werk.&nbsp;

Brief Van: Asscher, A. Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-25 Onderwerp: Bram schrijft haar moeder dat Margot Frank, een vriendinnetje van Trees, is aangekomen in het kamp. Zij zit met haar ouders en zusje in de strafbarak. Bram vraagt om een stukje zeep, zodat hij zich goed kan wassen na het vieze werk.&nbsp;

Brief van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit kamp Westerbork

Van: Blazer, Hetty Aan: Loutje&nbsp; Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-26 Onderwerp: beschrijving over een gekkenhuis in Rotterdam in verband met aanstaande deportaties naar kamp Westerbork. Aanstaande dinsdag krijgt het eerste transport bericht. Binnen vierdagen zal deze groep worden doorgestuurd naar Polen. De transporten worden in alfabetische volgorde samengesteld. Hetty vraag of haar vriendin inkopen voor haar en de familie kan doen: rugzakken (zo groot mogelijk), veldflessen en koffiekannen…Hetty wil ook spullen in bewaring geven…Ze heeft weinig vertrouwen in de toekomst en toch ook weer hoop; afscheid aan kennissen en vrienden; mocht ze de komende week nog niet weggaan dan laat ze nog wat van zich horen. Met bijbehorende enveloppe (16310-02)

Van: Blazer, Hetty Aan: Loutje&nbsp; Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-26 Onderwerp: beschrijving over een gekkenhuis in Rotterdam in verband met aanstaande deportaties naar kamp Westerbork. Aanstaande dinsdag krijgt het eerste transport bericht. Binnen vierdagen zal deze groep worden doorgestuurd naar Polen. De transporten worden in alfabetische volgorde samengesteld. Hetty vraag of haar vriendin inkopen voor haar en de familie kan doen: rugzakken (zo groot mogelijk), veldflessen en koffiekannen…Hetty wil ook spullen in bewaring geven…Ze heeft weinig vertrouwen in de toekomst en toch ook weer hoop; afscheid aan kennissen en vrienden; mocht ze de komende week nog niet weggaan dan laat ze nog wat van zich horen. Met bijbehorende enveloppe (16310-02)

Brief van Hetty Blazer aan haar vriendin Loutje in Middelburg vanuit Rotterdam

Deportatie naar kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie naar kamp Westerbork

Reisverloop naar kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen en de deportatie naar kamp Westerbork

Aankomst in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 352 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Blitz, Anna geb. 19-06-42 overleden te Westerbork op 09-06-1943 op 11-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 352 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Blitz, Anna geb. 19-06-42 overleden te Westerbork op 09-06-1943 op 11-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Anna Blitz

Kippen Getekend door Spier, J.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Op de wand van de kinderzaal van het ziekenhuis in barak 4 werd het ontwerp overgenomen.

Kippen Getekend door Spier, J.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Op de wand van de kinderzaal van het ziekenhuis in barak 4 werd het ontwerp overgenomen.

Tekening van Jo Spier als ontwerp voor een muurschildering

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Sluiting Joodse bedrijven

Lagerbefehl No. 10&nbsp; Datum: 1943-02-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Spertijd voor (bezitters van een 'Z'' stempel en de rest van de kampgevangenen) Plaatsvervangend dienstleider DB1; Inleveren van vergunningen; Inlichtingen van het woningbureau.

Lagerbefehl No. 10&nbsp; Datum: 1943-02-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Spertijd voor (bezitters van een 'Z'' stempel en de rest van de kampgevangenen) Plaatsvervangend dienstleider DB1; Inleveren van vergunningen; Inlichtingen van het woningbureau.

Lagerbefehl No. 10

Personen