In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Document met gegevens van Henriëtte Polak.&nbsp; Zij is op 1945-05-25 vertrokken naar Bern (Zwitserland).

Document met gegevens van Henriëtte Polak.&nbsp; Zij is op 1945-05-25 vertrokken naar Bern (Zwitserland).

Document met gegevens van Henriëtte Polak in Zwitserland

Barakken van het woonoord Schattenberg.&nbsp; Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959

Barakken van het woonoord Schattenberg.&nbsp; Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1959

Foto van barakken in het woonoord Schattenberg

Herman Melkman werd op 3 september 1944 vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Hij wist bij Zwolle uit de deportatietrein te ontsnappen.

Van: de gemeente Heerlen Aan: Diamant-Querido, Rachel Plaats: Heerlen Datum: 1944-12-22 Onderwerp: inschrijving (met foto) in de gemeente Heerlen op de Registratielijst als zijnde onderduiker van Joodsche bloede. &nbsp;

Van: de gemeente Heerlen Aan: Diamant-Querido, Rachel Plaats: Heerlen Datum: 1944-12-22 Onderwerp: inschrijving (met foto) in de gemeente Heerlen op de Registratielijst als zijnde onderduiker van Joodsche bloede. &nbsp;

Bewijs van inschrijving van Rachel Diamant-Querido in Heerlen na bevrijd te zijn uit onderduik

Foto van Jacoba Dalsheim

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Zijn Palestina-vrijstelling is opgeheven.

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Zijn Palestina-vrijstelling is opgeheven.

Vrijstelling voor Jules Cohen

Van: Geismar, Josef&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1940-04-12&nbsp; Verklaring betreffende toestemming voor het verlaten van het centraal Vluchtelingenkamp voor een week.

Van: Geismar, Josef&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1940-04-12&nbsp; Verklaring betreffende toestemming voor het verlaten van het centraal Vluchtelingenkamp voor een week.

Toestemming voor het verlaten van het kamp

Van: Egger, Julius Aan: Meijer, familie Plaats: Joodse Schouwburg Datum: 1942-07-21 Onderwerp: het is en grote rotzooi; de nacht geen oog dicht gedaan; net door de SS gecontroleerd; in de nacht gaan ze weg naar kamp Westerbork; ze krijgen de hele dag koffie en thee; Julius gaat nog naar een dokter; er is een ziekenzaal voor mensen die flauw vallen of gewond zijn…; briefkaarten worden gepost door de Joodse Raad.

Van: Egger, Julius Aan: Meijer, familie Plaats: Joodse Schouwburg Datum: 1942-07-21 Onderwerp: het is en grote rotzooi; de nacht geen oog dicht gedaan; net door de SS gecontroleerd; in de nacht gaan ze weg naar kamp Westerbork; ze krijgen de hele dag koffie en thee; Julius gaat nog naar een dokter; er is een ziekenzaal voor mensen die flauw vallen of gewond zijn…; briefkaarten worden gepost door de Joodse Raad.

Briefkaart van Julius Egger aan de familie J. Meijer vanuit de Joodse Schouwburg

Etui voor het opbergen van het persoonsbewijs Grijs etui met in zwart opgedrukt: 'Persoonsbewijs'

Etui voor het opbergen van het persoonsbewijs Grijs etui met in zwart opgedrukt: 'Persoonsbewijs'

Etui voor het opbergen van een persoonsbewijs