In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-22 Onderwerp: gegevens over Maurits Acohen.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-22 Onderwerp: gegevens over Maurits Acohen.

Brief van het Rode kruis aan R. Acohen betreffende inlichtingen omtrent Maurits Cohen

Van: Praag, van, Alice Aan: Bolten, Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: (1943)-12-15 Onderwerp: pakketten, vraag om levensmiddelen, gedoopte joden Op basis van reconstructie is de datum achterhaald.

Van: Praag, van, Alice Aan: Bolten, Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: (1943)-12-15 Onderwerp: pakketten, vraag om levensmiddelen, gedoopte joden Op basis van reconstructie is de datum achterhaald.

Brief van Alice van Praag aan Henny Bolten vanuit kamp Westerbork

Van: Sjouwerman, Louis Aan: de Groot, Hugo Datum: 1943-04-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Sjouwerman bedankt voor het getuigschrift. Daarnaast geeft hij aan dat er in Westerbork een orkest actief is onder leiding van Heinz Neuberg. Sjouwerman vraagt of De Groot Neuberger raad/advies kan geven als deze Hilversum bezoekt.&nbsp;

Van: Sjouwerman, Louis Aan: de Groot, Hugo Datum: 1943-04-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Sjouwerman bedankt voor het getuigschrift. Daarnaast geeft hij aan dat er in Westerbork een orkest actief is onder leiding van Heinz Neuberg. Sjouwerman vraagt of De Groot Neuberger raad/advies kan geven als deze Hilversum bezoekt.&nbsp;

Brief van Louis Sjouwerman aan Hugo de Groot vanuit kamp Westerbork

Van: Sjouwerman, Louis Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-04-30 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: er mag eens in de 14 dagen worden geschreven, mogen onbeperkt post ontvangen. Het orkest heeft al een aardig repertoire. Sjouwerman speelt ook kwartet. Met het voedsel in het kamp gaat het, mits er pakketten worden gestuurd. De zoon van Sjouwerman stuurt af en toe wat. Sjouwerman zou graag weer in Hilversum willen zijn. De vrijheid gaat boven alles…

Van: Sjouwerman, Louis Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-04-30 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: er mag eens in de 14 dagen worden geschreven, mogen onbeperkt post ontvangen. Het orkest heeft al een aardig repertoire. Sjouwerman speelt ook kwartet. Met het voedsel in het kamp gaat het, mits er pakketten worden gestuurd. De zoon van Sjouwerman stuurt af en toe wat. Sjouwerman zou graag weer in Hilversum willen zijn. De vrijheid gaat boven alles…

Brief van Louis Sjouwerman aan Hugo de Groot vanuit kamp Westerbork over het kamporkest

Van: Groot, Hugo, de Aan: Sjouwerman, Louis Datum: 1943-04-14 Plaats: Hilversum Onderwerp: de schrijver wist niet dat Sjouwerman in Westerbork post kon ontvangen. Hij is blij dat het goed gaat met Sjouwerman. De Groot had al iets gehoord van de oprichting van een orkest in Westerbork. De Groot heeft alleen lichte muziek voor Neuberg in de aanbieding, terwijl een orkest met een samenstelling van 24 man ook klassiek repertoire kan spelen….

Van: Groot, Hugo, de Aan: Sjouwerman, Louis Datum: 1943-04-14 Plaats: Hilversum Onderwerp: de schrijver wist niet dat Sjouwerman in Westerbork post kon ontvangen. Hij is blij dat het goed gaat met Sjouwerman. De Groot had al iets gehoord van de oprichting van een orkest in Westerbork. De Groot heeft alleen lichte muziek voor Neuberg in de aanbieding, terwijl een orkest met een samenstelling van 24 man ook klassiek repertoire kan spelen….

Brief van Hugo de Groot aan Louis Sjouwerman

Een Jodenster

Ontvangstbewijs bonnen, ingeleverd door consumenten Van: Boom-Jacobs, Esther Datum inlevering: 1944-05-15 Bevat stempel Centraal Distributiekantoor Kamp Westerbork.

Ontvangstbewijs bonnen, ingeleverd door consumenten Van: Boom-Jacobs, Esther Datum inlevering: 1944-05-15 Bevat stempel Centraal Distributiekantoor Kamp Westerbork.

Ontvangstbewijs voor ingeleverde bonnen in kamp Westerbork van Esther Boom-Jacobs

Van: Gazan, Sara&nbsp; Aan: Schokker, Mevrouw&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-11&nbsp; Onderwerp: ziekte van nichtje Floor. Ze ligt met een oorontsteking in het ziekenhuis. Met stempel Geprüft.

Van: Gazan, Sara&nbsp; Aan: Schokker, Mevrouw&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-11-11&nbsp; Onderwerp: ziekte van nichtje Floor. Ze ligt met een oorontsteking in het ziekenhuis. Met stempel Geprüft.

Briefkaart van Sara Gazan aan mevrouw Schokker vanuit kamp Westerbork

Briefkaart Van: Kwieser, H Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: pakket ontvangen, hartelijk dank

Briefkaart Van: Kwieser, H Aan: Jong, de, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: pakket ontvangen, hartelijk dank

Briefkaart van H. Kwieser aan H. de Jong vanuit kamp Westerbork

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Joodse werkkampen

Joods werkkamp Havelte

Joods werkkamp Ybenheer

Joods werkkamp Vledder

Joods werkkamp Twilhaar

Joods werkkamp Beugelen

Joods werkkamp Kloosterhaar

Joods werkkamp Balderhaar

Joods werkkamp Arriën

Joods werkkamp 't Schut

Joods werkkamp Bruinhorst

Joods werkkamp de Bruine Enk

Joods werkkamp de Beetse

Joods werkkamp Conrad

Joods werkkamp de Wittebrink

Joods werkkamp de Wite Pael

Dag en nacht-Joodse werkkampen

Joods werkkamp de Vecht

Joods werkkamp de Vanenburg

Dag-Joodse Werkkampen

Joods werkkamp de Landweer

Joods werkkamp de Fledders

Joods werkkamp Geesbrug

Joods werkkamp Echten

Joods werkkamp Diever B

Joods werkkamp Diever A

Joods werkkamp de Zomp

Joods werkkamp Kremboong

Joods werkkamp It Petgat

Joods werkkamp het Wijde Gat

Joods werkkamp het Overbroek

Joods werkkamp Gijsselte

Joods werkkamp Orvelte

Joods werkkamp Oranjekanaal

Joods werkkamp Molengoot

Joods werkkamp Mantinge

Joods werkkamp Linde

Joods werkkamp Lievelde

Joods werkkamp Stuifzand

Joods werkkamp Schaarshoek

Joods werkkamp Ruinen

Joods werkkamp Palästina

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928.

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928.

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928

Dr. E.A.M. Speijer Entomologisch werk in de Nazikampen Overgedrukt uit het tijdschrift voor Entomologie Deel LXXXVIII jrg. 1945 (1947) gepubliceerd 1 okt. 1947.

Dr. E.A.M. Speijer Entomologisch werk in de Nazikampen Overgedrukt uit het tijdschrift voor Entomologie Deel LXXXVIII jrg. 1945 (1947) gepubliceerd 1 okt. 1947.

Entomologisch werk in de Nazikampen door Dr. E.A.M. Speijer

Personen