In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1944

Februari 1944

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Brief van het informatiebureau van het Rode Kruis over het lot van Alfred Herman Acohen

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 10 maart 1943 - Sobibor

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Transport 18 januari 1944 - Theresienstadt

Transport 25 januari 1944 - Auschwitz

Transporten naar Auschwitz

Transporten naar Theresienstadt

Coseltransporten

Transport 7 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Auschwitz

Transport 14 september 1943 - Theresienstadt

Transporten naar Sobibor

Transport 1 juni 1943 - Sobibor

Transport 8 juni 1943 - Sobibor

Transport 29 juni 1943 - Sobibor

Transport 6 juli 1943 - Sobibor

Transport 13 juli 1943 - Sobibor

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Transport 24 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 31 augustus 1943 - Auschwitz

Transport 18 mei 1943 - Sobibor

Transport 25 mei 1943 - Sobibor

Transport 5 februari 1944 - Ravensbrück

Transport 9 maart 1944 - Vittel

Transport 15 juli 1942 - Auschwitz

Transport 5 april 1944 - Buchenwald

Transport 16 juli 1942 - Auschwitz

Transport 21 juli 1942 - Auschwitz

Transport 1 februari 1944 - Buchenwald

Transport 24 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 3 september 1944 - Auschwitz

Transport 4 september 1944 - Theresienstadt

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Van: Visser, E. Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-11 Onderwerp: Omstandigheden thuis. Pogingen om een vrijlating te bewerkstelligen. Alles berust op een vergissing. Houd goede moed. Kampcommandant Deppner wilde geen bezoek ontvangen en was alleen telefonisch vanuit het kamp bereikbaar.

Van: Visser, E. Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-11 Onderwerp: Omstandigheden thuis. Pogingen om een vrijlating te bewerkstelligen. Alles berust op een vergissing. Houd goede moed. Kampcommandant Deppner wilde geen bezoek ontvangen en was alleen telefonisch vanuit het kamp bereikbaar.

Brief van E. Visser aan Asser Visser vanuit Amsterdam

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: doorgeven besluiten en circulaires aan personeel

Van: Regeringscommissaris voor Amsterdam Aan: Hoofden van Diensten, Bedrijven en Administratie Plaats: Amsterdam Datum: 1941-06-04 Onderwerp: doorgeven besluiten en circulaires aan personeel

Brief

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-10-24&nbsp; Onderwerp: huurovereenkomst kamp Schattenberg met het Ministerie van Oorlog

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-10-24&nbsp; Onderwerp: huurovereenkomst kamp Schattenberg met het Ministerie van Oorlog

Brief van de Houtvester Assen aan de directie

Tegel, gemaakt van klei. Op de tegel staan een davidsster en een kruis en de tekst: Westerbork kerst 1942. De tegel is gemaakt in kamp Westerbork door F. Kanstein

Tegel, gemaakt van klei. Op de tegel staan een davidsster en een kruis en de tekst: Westerbork kerst 1942. De tegel is gemaakt in kamp Westerbork door F. Kanstein

Tegel van klei gemaakt door F. Kanstein in kamp Westerbork

Persoonlijk verslag van Hans Simon Muller (1930) Datum: 1945-09-13 De kern van het verslag speelt zich af tussen 3 november 1943 en begin februari 1944. Het verslag begint op 3 november 1943 (de dag dat Hans werd opgepakt). Hij gaat uitvoerig in op verschillende aspecten als: het oppakken in Amsterdam, de schouwburg, transport naar kamp Westerbork, aankomst en registratie, Joodse Ordedienst, Strafgevangenen, &nbsp;sanitair, ziekenzorg, brancards, de barak (inrichting) en de stapelbedden (ijzeren banden en stromatrassen), overvolle barakken van wege het vrij moeten maken van barrakken voor industriedoeleinden, familiebarakken, Alte kampinsassen, het ontvangen van postpakketten, voedselvoorziening in het kamp, het werken in het ziekenhuis, timmerwerkplaats en de aardappelschilkeuken, de kampleiding, SS (van Dam en van Eck), samenstelling transportlijsten, Palestinacertificaten en andere vrijstellingen'… Op 11 februari 1944 werd hij doorgestuurd naar Bergen-Belsen.

Persoonlijk verslag van Hans Simon Muller (1930) Datum: 1945-09-13 De kern van het verslag speelt zich af tussen 3 november 1943 en begin februari 1944. Het verslag begint op 3 november 1943 (de dag dat Hans werd opgepakt). Hij gaat uitvoerig in op verschillende aspecten als: het oppakken in Amsterdam, de schouwburg, transport naar kamp Westerbork, aankomst en registratie, Joodse Ordedienst, Strafgevangenen, &nbsp;sanitair, ziekenzorg, brancards, de barak (inrichting) en de stapelbedden (ijzeren banden en stromatrassen), overvolle barakken van wege het vrij moeten maken van barrakken voor industriedoeleinden, familiebarakken, Alte kampinsassen, het ontvangen van postpakketten, voedselvoorziening in het kamp, het werken in het ziekenhuis, timmerwerkplaats en de aardappelschilkeuken, de kampleiding, SS (van Dam en van Eck), samenstelling transportlijsten, Palestinacertificaten en andere vrijstellingen'… Op 11 februari 1944 werd hij doorgestuurd naar Bergen-Belsen.

Verslag van Hans Simon Muller over o.a. zijn verblijf in kamp Westerbork

Van: Pront, S. Aan: waarde vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 (04?) Onderwerp: ontvangst van pakketten; veel artiesten in het kamp die cabaretavonden organiseren; voorstelling in barak 57 Blz.: 2

Van: Pront, S. Aan: waarde vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 (04?) Onderwerp: ontvangst van pakketten; veel artiesten in het kamp die cabaretavonden organiseren; voorstelling in barak 57 Blz.: 2

Brief van S. Pront aan vrienden vanuit kamp Westerbork

Stromatrassen. Stromatrassen. Kamp Westerbork, jaar onbekend. Gevangenen te werk gesteld om stromatrassen vullen.

Stromatrassen. Stromatrassen. Kamp Westerbork, jaar onbekend. Gevangenen te werk gesteld om stromatrassen vullen.

Kampgevangenen maken stromatrassen