In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Land- en Forstarbeiterverband Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928 Onderwerp: dienstverband

Van: Land- en Forstarbeiterverband Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928 Onderwerp: dienstverband

Getuigschrift van Land en Forstarbeiterverband over het dienstverband van Helene Büks

Van: Gassmann-Baumann, Inge Onderwerp: leven in Duitsland, het vertrek naar Nederland, Nederland voor en tijdens de eerste oorlogsjaren, kamp Westerbork vanaf haar komst op 15 juli 1942 komst tot na de bevrijding van het kamp en haar dagelijkse leven de eerste jaren na de oorlog.&nbsp;

Van: Gassmann-Baumann, Inge Onderwerp: leven in Duitsland, het vertrek naar Nederland, Nederland voor en tijdens de eerste oorlogsjaren, kamp Westerbork vanaf haar komst op 15 juli 1942 komst tot na de bevrijding van het kamp en haar dagelijkse leven de eerste jaren na de oorlog.&nbsp;

Memoires van Inge Gassmann-Baumann

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonderausweis

Sonder-Ausweis Blum, Barend, 1-5-17, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Blum, Barend, 1-5-17, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Barend Blum

Foto van Nathan Hammelburg

Joodse gemeenten in Noord-Holland

Joodse gemeente Wormerveer

Familiefoto Grietje Swaluw-Scheffer is tweede van links

Familiefoto Grietje Swaluw-Scheffer is tweede van links

Familiefoto

Van: Palache-Rosenberg, Lies Aan: mijn lieve (familie) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-07 Onderwerp: geschrokken dat ze bericht kreeg van de komst van Siegfried in kamp Westerbork; hij kwam 's avond aan. De volgende dag trof Lies hem in zijn bed aan; ze eten samen; Lies heeft een andere baan, ze doet ook de administratie en vervangt iemand die is geopereerd; de nieuwe barak bevalt goed en de nichten eten &nbsp;bij haar aan tafel; de broodjes uit een pakket heeft ze even op de kachel van de barak gelegd; bedankt voor de pakketjes en de foto van Jules; Siegfried is zijn dikke handschoenen vergeten mee te nemen…&nbsp;

Van: Palache-Rosenberg, Lies Aan: mijn lieve (familie) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-07 Onderwerp: geschrokken dat ze bericht kreeg van de komst van Siegfried in kamp Westerbork; hij kwam 's avond aan. De volgende dag trof Lies hem in zijn bed aan; ze eten samen; Lies heeft een andere baan, ze doet ook de administratie en vervangt iemand die is geopereerd; de nieuwe barak bevalt goed en de nichten eten &nbsp;bij haar aan tafel; de broodjes uit een pakket heeft ze even op de kachel van de barak gelegd; bedankt voor de pakketjes en de foto van Jules; Siegfried is zijn dikke handschoenen vergeten mee te nemen…&nbsp;

Brief van Lies aan haar familie vanuit kamp Westerbork

Treinstations

Station Hooghalen

Berechting oorlogsmisdadigers

Gemmeker-proces

Collage van foto's en tekeningen, onderdeel van het album ‘Spielzeugfabrik’ Verbeeld wordt een treintje bestaande uit een stoomlocomotief en verscheidene smalspoorlorries. Op de voorgrond speelgoed(beestjes). De machinist van de locomotief is waarschijnlijk Kurt Walter. De makers van het album zijn: Karl Jordan, Werner Rudolf Breslauer en Leo Kok.

Collage van foto's en tekeningen, onderdeel van het album ‘Spielzeugfabrik’ Verbeeld wordt een treintje bestaande uit een stoomlocomotief en verscheidene smalspoorlorries. Op de voorgrond speelgoed(beestjes). De machinist van de locomotief is waarschijnlijk Kurt Walter. De makers van het album zijn: Karl Jordan, Werner Rudolf Breslauer en Leo Kok.

Foto van de binnenkant van het album 'Spielzeugfabrik'

Personen