In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plattegrond met riolering en gevels van barak 43&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-17 Opmerking: riolering woonvoorziening

Plattegrond met riolering en gevels van barak 43&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-17 Opmerking: riolering woonvoorziening

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 43 in het woonoord Schattenberg

Kampgeld 50 cent Plaats: Westerbork, kamp Serienummer: CC No. 0487

Kampgeld 50 cent Plaats: Westerbork, kamp Serienummer: CC No. 0487

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-02-15&nbsp; Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-02-15&nbsp; Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: verzenden van een pakket.

Bewijs van verzending van een pakket aan Sara Kortoef-Leijden van Amstel in kamp Westerbork

Van: moeder Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar Datum: 1943-10-28 Onderwerp: moeder vindt dat Hanneke te weinig schrijft. Zij en de anderen zijn zo benieuwd naar wat Hanneke dagelijks doet. Bijvoorbeeld op school; er zullen vier pakketjes per week worden opgestuurd. Hanneke moet bevestigen wat ze ontvangt.&nbsp;

Van: moeder Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar Datum: 1943-10-28 Onderwerp: moeder vindt dat Hanneke te weinig schrijft. Zij en de anderen zijn zo benieuwd naar wat Hanneke dagelijks doet. Bijvoorbeeld op school; er zullen vier pakketjes per week worden opgestuurd. Hanneke moet bevestigen wat ze ontvangt.&nbsp;

Brief van moeder aan Hanneke

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1943-11-17 Onderwerp: de schrijfster heeft gelachen om de briefkaarten van Hanneke waarin ze schrijft niet zoveel boter toe te sturen; pakketpost; adviezen; hoeveel kinderen zijn er in het weeshuis; blijf het gezellig vinden en heerlijk dat mijnheer en mevrouw Birnbaum zo schattig zijn; lakens erg nodig?…

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1943-11-17 Onderwerp: de schrijfster heeft gelachen om de briefkaarten van Hanneke waarin ze schrijft niet zoveel boter toe te sturen; pakketpost; adviezen; hoeveel kinderen zijn er in het weeshuis; blijf het gezellig vinden en heerlijk dat mijnheer en mevrouw Birnbaum zo schattig zijn; lakens erg nodig?…

Brief van tante Mien aan Hanneke

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1943/1944 Onderwerp: pakje voor Hanneke gemaakt met onder andere cake; eet zoveel mogelijk op; goed eten, goed wassen en als het kouder wordt goed aankleden; ook als je op reis zou moeten, flink blijven, na de oorlog zien we elkaar zeker weer; nog meer adviezen…

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1943/1944 Onderwerp: pakje voor Hanneke gemaakt met onder andere cake; eet zoveel mogelijk op; goed eten, goed wassen en als het kouder wordt goed aankleden; ook als je op reis zou moeten, flink blijven, na de oorlog zien we elkaar zeker weer; nog meer adviezen…

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inleveren van werkkleding door mensen die de volgende dag op transport gaan.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: inleveren van werkkleding door mensen die de volgende dag op transport gaan.

Mededeling over inleveren van werkkleding door mensen die de volgende dag op transport gaan

Van: ouders Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943 Onderwerp: zullen vaker, maar minder tegelijk een pakket opsturen om verlies te voorkomen.

Van: ouders Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943 Onderwerp: zullen vaker, maar minder tegelijk een pakket opsturen om verlies te voorkomen.

Brief van ouders aan Hanna woonachtig in barak 35 in kamp Westerbork

Achterzijde van een verklaring.&nbsp; Het volgende is te lezen : ''Attestatie de Vita. Gedateerd op 1 november of later voor de uitkering over de maand oktober.'&nbsp; Zie ook inv. nr. 141.

Achterzijde van een verklaring.&nbsp; Het volgende is te lezen : ''Attestatie de Vita. Gedateerd op 1 november of later voor de uitkering over de maand oktober.'&nbsp; Zie ook inv. nr. 141.

Foto van een verklaring van de burgemeester van Westerbork