In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1941

Augustus 1941

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 273 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cahn, Jeanette geb. 18-12-59 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 273 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cahn, Jeanette geb. 18-12-59 overleden te Westerbork op 10-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Jeanette Cahn

Aquarellen. Aquarellen van de afrastering en de dienstwoningen in kamp Westerbork. Getekend door? Kamp Westerbork, (mei) 1944.

Aquarellen. Aquarellen van de afrastering en de dienstwoningen in kamp Westerbork. Getekend door? Kamp Westerbork, (mei) 1944.

Foto

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Datum: 1945-02-04&nbsp; Onderwerp: Uitwisselingstransport naar Zwitserland.

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Datum: 1945-02-04&nbsp; Onderwerp: Uitwisselingstransport naar Zwitserland.

Verklaring voor uitwisseling naar Zwitserland voor Aaron van leeven

Van: Ondercommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-25 Onderwerp: toezicht houden van de bewakers op het &nbsp;werktempo en inzet van de NSB-gevangenen.

Van: Ondercommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-25 Onderwerp: toezicht houden van de bewakers op het &nbsp;werktempo en inzet van de NSB-gevangenen.

Verzoek van de ondercommandant aan J. G. Buijvoets over rol bewakers bij werkinzet gedetineerden

1945

Juni 1945

Van: Simons, D. Aan: Medema, mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 1 (Joodse Raad) Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: Aankomst van kinderen en beschrijving omstandigheden.

Van: Simons, D. Aan: Medema, mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 1 (Joodse Raad) Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: Aankomst van kinderen en beschrijving omstandigheden.

Brief van David Simons aan mej. Medema vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 1

Kamporganisatie kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok. Blz. 2 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok. Blz. 2 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Foto van de brief 'Ergens in Nederland' van J. Cahen aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork. Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok. Blz. 3 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork. Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok. Blz. 3 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

1942

November 1942

Kunst kamp Westerbork

Tekenen kamp Westerbork

Fluchtlingsausweis Van: Hedeman, Judith Geboren: 1931-04-20 Den Haag Met pasfoto Betreft een vluchtelingpaspoort, afgegeven in Bern (Zwitserland) op 1945-07-04 en geldig tot 1946-07-04

Fluchtlingsausweis Van: Hedeman, Judith Geboren: 1931-04-20 Den Haag Met pasfoto Betreft een vluchtelingpaspoort, afgegeven in Bern (Zwitserland) op 1945-07-04 en geldig tot 1946-07-04

Vluchtelingpaspoort van Judith Hedeman

Juli 1945

Transporten buiten kamp Westerbork

Uitwisselingstransporten vanuit Theresienstadt

Uitwisselingstransporten vanuit Bergen-Belsen

Het Verloren Transport

Transporten vanuit kamp Vught naar het buitenland

Transporten vanuit kamp Amersfoort naar het buitenland

Transporten vanuit Kazerne Dossin

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Zanten-Rooijen, van, Sara Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-13&nbsp; Onderwerp: Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam met de verklaring dat mevrouw van Zanten-Rooijen medewerkster is van de Joodsche Raad in die hoedanigheid bij de afd. registratie in kamp Westerbork.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Zanten-Rooijen, van, Sara Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-13&nbsp; Onderwerp: Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam met de verklaring dat mevrouw van Zanten-Rooijen medewerkster is van de Joodsche Raad in die hoedanigheid bij de afd. registratie in kamp Westerbork.

Foto van een brief van Joodsche Raad voor Amsterdam aan Sara van Zanten-Rooijen

Registratiekaart (Registration Record) van Judith-Hetty Hedeman, in verband met haar repatriëring naar Nederland, aug. 1945.

Registratiekaart van Judith-Hetty Hedeman

Allied Expeditiionary Force D.P. Index Card Van: Hedeman, Judith Hetty Reg.nr. F 01165010

Allied Expeditiionary Force D.P. Index Card Van: Hedeman, Judith Hetty Reg.nr. F 01165010

D.P. Index Card van Judith Hetty Hedeman

Identiteitskaart Van: Hedeman, Judith Hetty Geboren: 1931-08-20 Den Haag Afgegeven te Bern (Zwitserland) op 1945-08-03 Betreft een identiteitskaart van het Gezantschap der Nederlanders in Zwitserland

Identiteitskaart Van: Hedeman, Judith Hetty Geboren: 1931-08-20 Den Haag Afgegeven te Bern (Zwitserland) op 1945-08-03 Betreft een identiteitskaart van het Gezantschap der Nederlanders in Zwitserland

Identiteitskaart van Judith Hetty Hedeman

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 10 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 10 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Löwenhardt, W.&nbsp; Aan: As, van, A., Fam.&nbsp; Plaats: Enschede&nbsp; Datum: 1945-07-25&nbsp; Onderwerp: felicitatie met geboorte zoon&nbsp; Voorkant door Löwenhardt zelf getekend.

Van: Löwenhardt, W.&nbsp; Aan: As, van, A., Fam.&nbsp; Plaats: Enschede&nbsp; Datum: 1945-07-25&nbsp; Onderwerp: felicitatie met geboorte zoon&nbsp; Voorkant door Löwenhardt zelf getekend.

Briefkaart met tekening van Werner Löwenhardt aan de familie Van As

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 11 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 11 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 6 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 6 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork. Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 4 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork. Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 4 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 9 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 9 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Ochs, Marlene Aan: Strijker, Ali&nbsp; Datum: 1944-07-02&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Betreft bedankbriefje voor ontvangen pakketten, 'Liebe Ali, Sehr dankbar für alles', Marlene Ochs

Van: Ochs, Marlene Aan: Strijker, Ali&nbsp; Datum: 1944-07-02&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Betreft bedankbriefje voor ontvangen pakketten, 'Liebe Ali, Sehr dankbar für alles', Marlene Ochs

Briefkaart van Marlene ochs aan Ali Strijker vanuit Theresienstadt

Personen