We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Revisie bliksemafleider installatie Kofferloods en werkloods Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:250

Revisie bliksemafleider installatie Kofferloods en werkloods Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:250

Bouwtekening van een bliksemafleider op de kofferloods/werkloods van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Lijst met namen van geboren en overleden &nbsp;personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: geboorte en overlijden in het kamp.

Lijst met namen van geboren en overleden &nbsp;personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: geboorte en overlijden in het kamp.

Lijst met namen van personen geboren en overleden in augustus 1943 in kamp Westerbork

Luchtopname van de rij telescopen met rechtsboven de barakken van het woonoord Schattenberg. Plaats: Radiosterrenwacht/Woonoord Schattenberg Datum: 1968-1970

Luchtopname van de rij telescopen met rechtsboven de barakken van het woonoord Schattenberg. Plaats: Radiosterrenwacht/Woonoord Schattenberg Datum: 1968-1970

Foto vanuit de lucht van de radiotelescopen en het woonoord Schattenberg

Als Salomon Zeelander 19 jaar is, wordt hij gekeurd voor de Nationale Militie. Vrijgesteld wegens te klein, 1545 mm en lichte gebreken, staat op het keuringsformulier, en als beroep diamantslijper. Op 22 september 1898 wordt Salomon ingeschreven als lid van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond (ANDB). In 1902 vertrekt Salomon met zijn vrouw Rachel uit Amsterdam naar Borgerhout in België, waar hij als diamantslijper werk vindt in Antwerpen. In Borgerhout worden drie kinderen geboren. In 1914 verhuist het gezin naar Amsterdam. Vijf jaar later keren ze terug naar België waar ze in Antwerpen/Deurne gaan wonen. Na het overlijden van zijn vrouw Rachel in 1938 verhuist Salomon naar Hilversum waar hij in het Sanatorium Zonnestraal wordt opgenomen.&nbsp; Op 4 maart 1943 komt Salomon Zeelander in kamp Westerbork aan. Tien dagen later overlijdt hij in het kamp, en wordt daar op 15 maart 1943 - tegen de Joodse traditie - gecremeerd. De urn met as is op de Joodse begraafplaats in Diemen bijgezet op veld U, het veld waar urnen geplaatst zijn van Joden die in Westerbork gecremeerd zijn.&nbsp; Uit het boekje "Struikelstenen Hilversum Bussum", geschreven door Kees Bestebreurtje.&nbsp;

Van: Geismar, Joseph Betreft Duitse reispas nr. 03412 Geldig voor binnen- en buitenland. Joseph Geismar is via het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork op 8 november 1939 naar de Verenigde Staten van Amerika geëmigreerd.

Van: Geismar, Joseph Betreft Duitse reispas nr. 03412 Geldig voor binnen- en buitenland. Joseph Geismar is via het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork op 8 november 1939 naar de Verenigde Staten van Amerika geëmigreerd.

Ausweiskarte van Joseph Geismar voor binnen- en buitenland

Bewijs van inschrijving bij de Heelkundige Polikliniek der Rijksuniversiteit te Groningen Van: Hedeman, Carel Emanuel Jaar: 1943 Nummer: 180

Bewijs van inschrijving bij de Heelkundige Polikliniek der Rijksuniversiteit te Groningen Van: Hedeman, Carel Emanuel Jaar: 1943 Nummer: 180

van inschrijving bij de Heelkundige Polikliniek betreffende Carel Emanuel Hedeman

Verklaring overname boerderij en grond en onderhoud van de er langslopende weg en het smalspoor van de boerderij naar het Oranjekanaal.

Verklaring overname boerderij en grond en onderhoud van de er langslopende weg en het smalspoor van de boerderij naar het Oranjekanaal.

Verklaring overname boerderij ten behoeve van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Blokjesman-Snoek, Zuster Aan: In' t Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1943 Onderwerp: pakket schone jurk ontvangen

Van: Blokjesman-Snoek, Zuster Aan: In' t Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1943 Onderwerp: pakket schone jurk ontvangen

Briefkaart van zuster Blokjesman-Snoek aan Nel in' t Veld vanuit kamp Westerbork

Van: N.V. Amsterdamsche Maatschappij van Levensverzekering&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Onderwerp: aanmelden van Joodse polissen bij Lippmann &amp; Rosenthal.

Van: N.V. Amsterdamsche Maatschappij van Levensverzekering&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Onderwerp: aanmelden van Joodse polissen bij Lippmann &amp; Rosenthal.

Brief van N.V. Amsterdamsche Maatschappij van Levensverzekering over het aanmelden van Joodse polissen

Kamporganisatie kamp Westerbork

Registratie kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in het Asserbos.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in het Asserbos.

Foto van een still uit de Westerborkfim

Portret van Mevrouw Ploeg (Catharina van Ploeg-Sarph(a)ti) Getekend door: Hollander, Alexander (Lex).&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944.

Portret van Mevrouw Ploeg (Catharina van Ploeg-Sarph(a)ti) Getekend door: Hollander, Alexander (Lex).&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944.

Tekening van Alexander Höllander van mevrouw Van Ploeg in kamp Westerbork

Cabaret.&nbsp; Programma van 'Bunter Abend'.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1944-04

Cabaret.&nbsp; Programma van 'Bunter Abend'.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1944-04

Programmablaadje van de revue 'Bunter Abend'

Anti-Joodse maatregelen

Registratie van Joodse inwoners

Groepsfoto van kampgevangenen in een huisje Kamp Westerbork, 1942-1943.&nbsp; Staande Frits Spanier (l.) en Kurt Gottschalk (Gockel). Zittende Mevr. Berdi van der Hoff (l.) en Mevr. Babette Spanier-Seidemann (r.). &nbsp;

Groepsfoto van kampgevangenen in een huisje Kamp Westerbork, 1942-1943.&nbsp; Staande Frits Spanier (l.) en Kurt Gottschalk (Gockel). Zittende Mevr. Berdi van der Hoff (l.) en Mevr. Babette Spanier-Seidemann (r.). &nbsp;

Kampgevangenen in een huisje

Van: Blom-Walg, Lea Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14, zaal. Onderwerp: mijn ouders hebben hun pakketje ontvangen. We spreken jouw ouders regelmatig. Ze wonen op een minuut afstand. Verschillenden brieven ontvangen. Noemt data.&nbsp;

Van: Blom-Walg, Lea Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 14, zaal. Onderwerp: mijn ouders hebben hun pakketje ontvangen. We spreken jouw ouders regelmatig. Ze wonen op een minuut afstand. Verschillenden brieven ontvangen. Noemt data.&nbsp;

Briefkaart van Lea Blom-Walg aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-23 Onderwerp: brief ontvangen.

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-23 Onderwerp: brief ontvangen.

Briefkaart van Joseph Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Enveloppe behorend bij brief inv.nr.: 3-7

Enveloppe behorend bij brief inv.nr.: 3-7

Enveloppe bij de brief van Roosje de Paauw-Peper aan Ies Cardozo vanuit kamp Westerbork

Van: familie van Dam Aan: van Dam, Joseph en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-25 Onderwerp: familieperikelen.

Van: familie van Dam Aan: van Dam, Joseph en familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-25 Onderwerp: familieperikelen.

Briefkaart van de familie van Dam aan Joseph van Dam en familie

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Geen sport op zaterdagavond en zondag

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Geen sport op zaterdagavond en zondag

Mededeling over geen sport op zaterdagavond en zondag