In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam, bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 08-1942&nbsp; Onderwerp: allerlei zaken van vrijstellingen tot tewerkstelling.

Van: De Joodse Raad voor Amsterdam, bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 08-1942&nbsp; Onderwerp: allerlei zaken van vrijstellingen tot tewerkstelling.

Bulletin nummer 1 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Maatschappij tot Financiering van Nationaal Herstel&nbsp; Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-06-15 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Van: Maatschappij tot Financiering van Nationaal Herstel&nbsp; Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-06-15 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Bewijs van storting aan E.J. Polak door de Maatschappij tot Financiering van Nationaal Herstel

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-04-18 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-04-18 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Bewijs van storting van een bedrag aan E.J. Polak

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel N.V. Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1950-02-21 Onderwerp: betalen saldo Rijksbijdrage aan E.J (Eduard Jacques, zoon) Polak, zoon van Salomon Polak met toestemming van het Nederlandse Beheersinstituut te Amsterdam.&nbsp;

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel N.V. Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1950-02-21 Onderwerp: betalen saldo Rijksbijdrage aan E.J (Eduard Jacques, zoon) Polak, zoon van Salomon Polak met toestemming van het Nederlandse Beheersinstituut te Amsterdam.&nbsp;

Brief van Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel aan de heer E.J. Polak

Van: Cahen, Jonas Aan: Plaats: Leiden Datum: 1945-07-18 Onderwerp: t.b.v. Nederlandsch Volksherstel Leiden

Van: Cahen, Jonas Aan: Plaats: Leiden Datum: 1945-07-18 Onderwerp: t.b.v. Nederlandsch Volksherstel Leiden

Bewijs van Bob Cahen inschrijving Nederlands Volksherstel

Van: Cahen, Jonas&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: grens Duitsland/provincie Groningen (verstrekt) Datum: 1945-06-25&nbsp; Onderwerp: Displaced Person Registratiekaart van Bob Cahen

Van: Cahen, Jonas&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: grens Duitsland/provincie Groningen (verstrekt) Datum: 1945-06-25&nbsp; Onderwerp: Displaced Person Registratiekaart van Bob Cahen

Bewijs van repatriëring van Bob Cahen

Van: Dienst Repatriering Aan: Cahen, J. Datum: 1945 Betreft toestemming het terrein te betreden en te verlaten

Van: Dienst Repatriering Aan: Cahen, J. Datum: 1945 Betreft toestemming het terrein te betreden en te verlaten

van de Dienst Repatriëring aan J. Cahen

Van: Cahen, Jonas&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Repatriëring/noodziekenhuis Groningen Datum: 1945-07-13&nbsp; Onderwerp: van Repatriëring/noodziekenhuis Groningen naar Leiden.

Van: Cahen, Jonas&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Repatriëring/noodziekenhuis Groningen Datum: 1945-07-13&nbsp; Onderwerp: van Repatriëring/noodziekenhuis Groningen naar Leiden.

Repatriëringskaart van Bob Cahen

Bewijs in verband met repatriëring. Datum: 1945-06-19

Bewijs in verband met repatriëring. Datum: 1945-06-19

Bewijs in verband met repatriëring

Van: het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: Polak, E.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1948-12-09 Onderwerp: uitbetaling van bedragen aan E.J. Polak, afkomstig van zijn vermoorde vader.&nbsp;

Van: het Nederlandse Beheersinstituut&nbsp; Aan: Polak, E.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1948-12-09 Onderwerp: uitbetaling van bedragen aan E.J. Polak, afkomstig van zijn vermoorde vader.&nbsp;

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut aan E.J. Polak

Van: het Nederlandse Beheersinstituut Aan: Polak, E. J. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-02-16 Onderwerp: vrijgeven van een bedrag aan E.J. Polak.&nbsp;

Van: het Nederlandse Beheersinstituut Aan: Polak, E. J. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-02-16 Onderwerp: vrijgeven van een bedrag aan E.J. Polak.&nbsp;

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-20 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-20 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-12-15 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Van: Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-12-15 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Bewijs van overboeking van een bedrag op de rekening van E.J. Polak

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Overzicht van het militair kampement met in het midden de schoorsteen van het ketelhuis. ‘Panorama van kamp Westerbork’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Overzicht van het militair kampement met in het midden de schoorsteen van het ketelhuis. ‘Panorama van kamp Westerbork’

Foto van het centrale deel van het Militair kampement Westerbork

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-08-16&nbsp; Onderwerp: verzorging urnen die achter het crematorium zijn gevonden. Het betreft 10 in september 1943 geëxecuteerde verzetsstrijders.&nbsp;

Van: Schoon, S.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-08-16&nbsp; Onderwerp: verzorging urnen die achter het crematorium zijn gevonden. Het betreft 10 in september 1943 geëxecuteerde verzetsstrijders.&nbsp;

Brief van S. Schoon aan A. van As over verzorging van urnen