We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Dekker, T.Q. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-07 Onderwerp: bestrijding ongedierte en huidjeuk (scabiës- en pediculose) en ontsmetting van matrassen.

Van: Dekker, T.Q. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-07 Onderwerp: bestrijding ongedierte en huidjeuk (scabiës- en pediculose) en ontsmetting van matrassen.

Order van ondercommandant T.Q. Dekker over ziekten en hygiëne in Interneringskamp Westerbork

Van: Konings, G.C. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-24 Onderwerp: haardracht gedetineerden 60+

Van: Konings, G.C. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-24 Onderwerp: haardracht gedetineerden 60+

Order van ondercommandant G. C. Konings in het Interneringskamp Westerbork

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-05 Onderwerp: B51/404. Voeding Vrij Personeel. Voorgesteld wordt om voor de voeding van het vrije personeel een personeelskracht aan te stellen die betaald moet worden door het vrije personeel.

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-05 Onderwerp: B51/404. Voeding Vrij Personeel. Voorgesteld wordt om voor de voeding van het vrije personeel een personeelskracht aan te stellen die betaald moet worden door het vrije personeel.

Verslag van de heer Heikens aan J.G. Buijvoets over voeding van het vrije personeel

Kampkrant van het Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Uitgave augustus 1945 Westerbork, Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-08 Een van de eerste uitgaven van de kampkrant die later Rimboe Nieuws zou worden genoemd. Onderwerp: o.a.: Prijsvraag voor naam van de krant; organisatorische mededelingen; aankomst en afscheid uit Kamp Westerbork; kamp-hygiëne; sociale verzorging; marechaussee Interneringskamp; voetballen.

Kampkrant van het Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork Uitgave augustus 1945 Westerbork, Interneringskamp&nbsp; Datum: 1945-08 Een van de eerste uitgaven van de kampkrant die later Rimboe Nieuws zou worden genoemd. Onderwerp: o.a.: Prijsvraag voor naam van de krant; organisatorische mededelingen; aankomst en afscheid uit Kamp Westerbork; kamp-hygiëne; sociale verzorging; marechaussee Interneringskamp; voetballen.

Orgaan/kampkrant van het Interneringskamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Zware gevallen in de strafbarakken 65-67, een baan in het midden geschoren van voor naar achteren. Vrouwen dragen de Polka-dracht boven het oor.

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Zware gevallen in de strafbarakken 65-67, een baan in het midden geschoren van voor naar achteren. Vrouwen dragen de Polka-dracht boven het oor.

Order van J.G. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork over haardracht

Van: Buijvoets, J.G. en Konings, G. C. Aan: Kockx, e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-07 Onderwerp: algemene order inzake bestraffing van gedetineerden.

Van: Buijvoets, J.G. en Konings, G. C. Aan: Kockx, e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-07 Onderwerp: algemene order inzake bestraffing van gedetineerden.

Order van J. G. Buijvoets over bestraffing van gedetineerden aan de verschillende commandanten en hoofden in Interneringskamp Westerbork

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-23 Onderwerp: Nr. B5/418. Voeding Vrije Personeel. De aanschaf van jonge haantjes is zo hoog ( fl. 2.50) dat ze niet op het menu gezet kunnen worden.

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-23 Onderwerp: Nr. B5/418. Voeding Vrije Personeel. De aanschaf van jonge haantjes is zo hoog ( fl. 2.50) dat ze niet op het menu gezet kunnen worden.

Verslag van de heer Heikens aan J. G. Buijvoets over voeding van het vrije personeel

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-05 Onderwerp: B5/388. Voeding Bewakingspersoneel. Het voorstel tot gelijkschakeling van het buitenbewakings- en binnenbewakingspersoneel wat betreft de kosten van de dagelijkse voeding.

Van: Heikens, J.J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-05 Onderwerp: B5/388. Voeding Bewakingspersoneel. Het voorstel tot gelijkschakeling van het buitenbewakings- en binnenbewakingspersoneel wat betreft de kosten van de dagelijkse voeding.

Verzoek van de heer heikens aan J. G. Buijvoets over voeding van het bewakingspersoneel

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Heikens Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-12 Onderwerp: Rondschrijven. Betreft verduistering van meubilair en hoe hierop te reageren.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Heikens Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-12 Onderwerp: Rondschrijven. Betreft verduistering van meubilair en hoe hierop te reageren.

Instructie van J. G. Buijvoets aan de heer Heikens over verduistering van meubilair en hoe hierop te reageren

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Baan van voor naar achter voor mannen in de ‘Zware barakken’. Vrouwen Polka-dracht.

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Baan van voor naar achter voor mannen in de ‘Zware barakken’. Vrouwen Polka-dracht.

Van: de Wit, W.G., Magazijnmeester Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-04 Onderwerp: Vermissing meubilair uit Barak 38-L. Daarbij de aantekening van Buijvoets dat dit onder aandacht van de recherche gebracht moet worden en bij geen resultaat dit aan de politie gemeld moet worden.

Van: de Wit, W.G., Magazijnmeester Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-04 Onderwerp: Vermissing meubilair uit Barak 38-L. Daarbij de aantekening van Buijvoets dat dit onder aandacht van de recherche gebracht moet worden en bij geen resultaat dit aan de politie gemeld moet worden.

Rapport van de magazijnmeester aan J.G. Buijvoets over vermissing van meubilair in barak 38

Van: Ideler, A. Chef Afd. Bedrijfsadministratie Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-22 Onderwerp: werkmeester Drijfholt houdt zich niet aan de regel om eerst een werkbriefje aan te vragen voor een reparatie en daarna de reparatie uit te voeren. Ook andere werkmeesters gaan zich nu op de uitzonderingspositie van dhr. Drijfholt beroepen.

Van: Ideler, A. Chef Afd. Bedrijfsadministratie Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-22 Onderwerp: werkmeester Drijfholt houdt zich niet aan de regel om eerst een werkbriefje aan te vragen voor een reparatie en daarna de reparatie uit te voeren. Ook andere werkmeesters gaan zich nu op de uitzonderingspositie van dhr. Drijfholt beroepen.

Rapport van de Bedrijfsadministratie aan J.G. Buijvoets over werkbriefjes

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-05 Onderwerp: Rapport van de menagemeesteres Friedenberg. Deze is in dienst gekomen op 1 januari 1947 en doet verslag van haar bevindingen van de eerste vier weken in deze functie. Botsingen tussen de heer Heikens en chef-kok David.&nbsp;

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-05 Onderwerp: Rapport van de menagemeesteres Friedenberg. Deze is in dienst gekomen op 1 januari 1947 en doet verslag van haar bevindingen van de eerste vier weken in deze functie. Botsingen tussen de heer Heikens en chef-kok David.&nbsp;

Verslag van de heer Heikens aan J.G. Buijvoets over het rapport van Friedenberg

Van: Buijvoets, J.G. Aan: bewakingsafdelingen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: instructies betreffende bewaking van de diverse afdelingen binnen het kamp.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: bewakingsafdelingen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: instructies betreffende bewaking van de diverse afdelingen binnen het kamp.

Instructie van J.G. Buijvoets over de bewaking van de verschillende afdelingen binnen het kamp

Van: Ondercommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-25 Onderwerp: bewaking van post "West" en "Oost" en de aflossingstijden.

Van: Ondercommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-25 Onderwerp: bewaking van post "West" en "Oost" en de aflossingstijden.

Instructie over de bewaking van post "West" en "Oost" en de aflossingstijden.

Van: ondercommandant Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-16 Onderwerp: de schildwacht v/d Burg bij slagboom post West wil de ondercommandant niet doorlaten omdat die het wachtwoord niet kent.

Van: ondercommandant Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-16 Onderwerp: de schildwacht v/d Burg bij slagboom post West wil de ondercommandant niet doorlaten omdat die het wachtwoord niet kent.

Rapport van de ondercommandant over het niet doorlaten van hem bij Post West

Van: de ondercommandant van de Bewakingstroepen (N.B.S.) Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: waarom een bewaker 1.15 nodig had om een werkploeg af te leveren in het kamp.

Van: de ondercommandant van de Bewakingstroepen (N.B.S.) Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: waarom een bewaker 1.15 nodig had om een werkploeg af te leveren in het kamp.

Rapport van de ondercommandant van de N.B.S over het gedrag van een bewaker

Van: Alice en Lotte en Eddy Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-18 Onderwerp: kerkdienst voor gedoopte Joden; sporten (voetbal- en handbal en gymnastiek); een lezing over Spinoza; werken vaak druk en de werktijden maken het niet altijd mogelijk aan de georganiseerde activiteiten deel te nemen; barakken, lamp boven de tafel gekregen, waardoor lezen mogelijk is.

Van: Alice en Lotte en Eddy Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-18 Onderwerp: kerkdienst voor gedoopte Joden; sporten (voetbal- en handbal en gymnastiek); een lezing over Spinoza; werken vaak druk en de werktijden maken het niet altijd mogelijk aan de georganiseerde activiteiten deel te nemen; barakken, lamp boven de tafel gekregen, waardoor lezen mogelijk is.

Brief van Alice, Lotte en Eddy aan Henny vanuit kamp Westerbork

Gedeelte uit een interview met: Siesel (Wahrhaftig), Lotti over haar arrestatie, komst in kamp Westerbork en de manier waarop zijn met een aantal medekampgevangenen wist te ontsnappen tijdens het uitgaande transport van 3 maart 1944. Dit met hulp van mensen in- en buiten het kamp. Tijdens haar poging maakte ze gebruik van een armband van de Fliegende Kolonne/Joodse Raad of OD en een valse Ausweis om het kamp te mogen verlaten voor werkzaamheden buiten het kamp.

Gedeelte uit een interview met: Siesel (Wahrhaftig), Lotti over haar arrestatie, komst in kamp Westerbork en de manier waarop zijn met een aantal medekampgevangenen wist te ontsnappen tijdens het uitgaande transport van 3 maart 1944. Dit met hulp van mensen in- en buiten het kamp. Tijdens haar poging maakte ze gebruik van een armband van de Fliegende Kolonne/Joodse Raad of OD en een valse Ausweis om het kamp te mogen verlaten voor werkzaamheden buiten het kamp.

Interviewfragment met Lotti Siesel-Wahrhaftig over haar ontvluchting uit kamp Westerbork

Franz Pollak werd bij Almelo gearresteerd, naar Westerbork overgebracht en op 3-3-1944 naar Auschwitz gedeporteerd. Op basis van die gegevens is een overlijdensakte uitgeschreven met de datum 31 juli 1944. Maar uit naoorlogse correspondentie is gebleken, dat Franz is ontsnapt en op 23 oktober 1944 vanuit Spanje aan boord van het schip Guine naar Haifa is gevaren. Hij is in Israël overleden.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1943-01-25&nbsp; Onderwerp: begeleidende brief bij akten.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1943-01-25&nbsp; Onderwerp: begeleidende brief bij akten.

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Van:&nbsp;Medische Dienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Oproep en actie Capt. Lasalle, R.A.M.C. 2 Cdn Corps. Vertrek van groot deel verplegend personeel( Duitse- en Oostenrijkse Joden) waardoor een tekort ontstaat in het kamp aan medisch geschoold personeel, geneesmiddelen en instrumentarium. Dit naar aanleiding van een oproep aan artsen en verplegend personeel in kamp Westerbork om te gaan werken in ziekenhuizen waar Displaced Persons terecht komen. Chef-arts Fritz Spanier is een van de artsen die aan deze oproep gehoor geeft. Hij komt in de regio Oldenburg terecht.

Van:&nbsp;Medische Dienst Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Oproep en actie Capt. Lasalle, R.A.M.C. 2 Cdn Corps. Vertrek van groot deel verplegend personeel( Duitse- en Oostenrijkse Joden) waardoor een tekort ontstaat in het kamp aan medisch geschoold personeel, geneesmiddelen en instrumentarium. Dit naar aanleiding van een oproep aan artsen en verplegend personeel in kamp Westerbork om te gaan werken in ziekenhuizen waar Displaced Persons terecht komen. Chef-arts Fritz Spanier is een van de artsen die aan deze oproep gehoor geeft. Hij komt in de regio Oldenburg terecht.

Verklaring over tekorten aan medisch personeel, medicijnen en instrumenten in het ziekenhuis van kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Hoofd van de Rijksverkeersinspectie&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1946-05-14&nbsp; Onderwerp: personenvervoer Hooghalen - Kamp Westerbork, aanvraag door een particulier.

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Aan: Hoofd van de Rijksverkeersinspectie&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1946-05-14&nbsp; Onderwerp: personenvervoer Hooghalen - Kamp Westerbork, aanvraag door een particulier.

Brief van J. G. Buijvoets aan het hoofd van de Rijksverkeersinspectie

Van: Boswachter Aan: Houtvester Assen Plaats: Hooghalen Datum: 1946-05-25 Onderwerp: over het gebruik van de schietbanen ten oosten en Noordoosten van kamp Westerbork door personeel van het Interneringskamp.

Van: Boswachter Aan: Houtvester Assen Plaats: Hooghalen Datum: 1946-05-25 Onderwerp: over het gebruik van de schietbanen ten oosten en Noordoosten van kamp Westerbork door personeel van het Interneringskamp.

Brief van de boswachter (Hooghalen) aan Houtvester Assen